Πρωτεύουσα της Σύρου είναι η Ερμούπολη, η οποία είναι πρωτεύουσα της Περιφέρειας Νότιου Αιγαίου αλλά και του πρώην Νομού Κυκλάδων.

Το όνομα «Σύρος» προέρχεται από τους πρώτους κατοίκους του νησιού, τους Φοίνικες. Σήμερα υπάρχουν δύο εκδοχές για την ονομασία της. Σύμφωνα με την πρώτη, το όνομα προέρχεται από τη λέξη «Ουσύρα» που σημαίνει «ευτυχής», ενώ, σύμφωνα με τη δεύτερη, προέρχεται από το «Συρ» που σημαίνει «βράχος». Ο Όμηρος την ονομάζει «Συρίη», ενώ τον 17ο αιώνα αναφέρεται και ως το νησί του Πάπα: «L’ isola del Papa», λόγω του καθολικού δόγματος των κατοίκων της.

Η Σύρος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά το 1826, όταν εγκαταστάθηκαν εκεί πρόσφυγες από τα Ψαρά, τη Χίο, την Κρήτη και τη Μικρά Ασία. Υπήρξε ναυτικό, βιομηχανικό και πολιτιστικό κέντρο του νέου ελληνικού κράτους.

Συνορεύει με αρκετά νησιά του κυκλαδίτικου συμπλέγματος. Στα βόρεια βρίσκεται η Άνδρος, βορειοανατολικά η Τήνος και ανατολικά η Μύκονος, καθώς και τα μικρά νησιά της Δήλου και της Ρήνειας. Βορειοδυτικά βρίσκονται η Κέα και η Γυάρος, δυτικά η Κύθνος και νοτιοδυτικά η Σέριφος. Στα νότια βρίσκονται η Σίφνος, η Αντίπαρος, η Πάρος και η Νάξος.

Η ξεχωριστή αρχιτεκτονική του νησιού
Κανένα άλλο νησί δεν παρουσιάζει τέτοια συμπαγή αρχιτεκτονική εικόνα όπως η Σύρος, κάτι που σε μεγάλο βαθμό είναι δημιούργημα κυρίως του 19ου αιώνα. Χάρη στη σπουδαία γεωγραφική της θέση, ως σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης, εκεί όπου ο δυτικός τρόπος ζωής συναντούσε τις ανατολίτικες επιρροές και συγκεκριμένα την περίοδο που άρχιζε να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο ως σπουδαίο λιμάνι και εμπορικό σταθμό, πολλοί σπουδαίοι αρχιτέκτονες θεώρησαν πρόσφορο το έδαφός της για δημιουργία.
Είναι η εποχή που οι παράγκες όπου ζούσαν οι πρόσφυγες αντικαθίστανται σταδιακά από όμορφα σπίτια με κυρίαρχα τα νεοκλασικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται για αρχοντικά, στα οποία το μάρμαρο κατείχε σημαντική θέση, ενώ οι τοιχογραφίες τους εντυπωσιάζουν μέχρι σήμερα.
Πιο συγκεκριμένα, στην Άνω Σύρο η κυκλαδίτικη παράδοση συναντά τη μεσαιωνική και την ενετική αρχιτεκτονική. Στενά δρομάκια, ξύλινα μπαλκόνια και ανθοστόλιστες αυλές  κυριαρχούν μέχρι όπου φτάνει το μάτι, το οποίο -μεταξύ άλλων- ξαποσταίνει πάνω σε πανώριες εκκλησίες και όμορφες πλατείες, ενώ όλα δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό της ως αρχόντισσα.