Οι πύργοι και τα πυργόσπιτα είναι το σύμβολο της επαρχίας Άνω Σβανέτι. Αν έχετε βρεθεί ποτέ στη Μάνη, τότε ίσως το τοπίο να σας είναι οικείο, λιγότερο «άγριο» βέβαια από την απάτητη Μάνη, αλλά γεμάτο κι εδώ με τις οχυρωματικές κατασκευές που αποτελούν μάλιστα και μνημείο της UNESCO.
Πολλοί από τους πύργους αυτούς πρωτοχτίστηκαν την περίοδο του Μεσαίωνα. Οι κάτοικοι της κοιλάδας κατεύφευγαν σ’ αυτούς σε περιόδους απειλής, είτε από εισβολείς είτε ακόμα και από φυσικές καταστροφές. Κάποιες φορές μάλιστα, οι πύργοι λειτουργούσαν ως φρυκτωρίες: όταν υπήρχε κίνδυνος, άναβε φωτιά στην κορυφή του κάθε πύργου, ώστε να ενημερώνονται όλοι για την απειλή. Σε λίγες ώρες, ολόκληρη η κοιλάδα έμοιαζε να φλέγεται και οι κάτοικοι ήταν πανέτομοι να αντιμετωπίσουν τους εισβολείς.
Η ομοιότητα μεταξύ των πύργων της Μεστιά (και της υπόλοιπης κοιλάδας) είναι εντυπωσιακή: πρόκειται για τετράγωνα κτίσματα (5 μ.x 5 μ.) και περίπου 25 μέτρα ύψος. Ο κάθε ένας έχει τέσσερις ή πέντε ορόφους, με τον τελευταίο όροφο, στην κορυφή, να έχει και τα περισσότερα παράθυρα. Ο κτίστης έδινε ιδιαίτερη έμφαση στην κατασκευή της βάσης: έπρεπε να είναι ιδιαίτερα στιβαρή, όχι μόνο για να μπορεί να υποστηρίξει το πολυώροφο κτίσμα ως κατασκευήγ, αλλά και για να αντέχει ο πύργος σε περιόδους έντονων καιρικών φαινομένων (κατακλυσμοί, σφοδροί άνεμοι κλπ.)
Ο νεότερος από τους πύργους αυτούς, στη Μεστιά και στο Ουζγκούλι, είναι ηλικίας… διακοσίων ετών! Δυστυχώς πολλοί από αυτούς αφέθηκαν στην τύχη τους, με αποτέλεσμα σε πολλούς τα ξύλινα εσωτερικά πατώματα να έχουν καταρρεύσει.