Αρμενία - Γεωργία, με εκδρομή στο Καζμπέγκι (χωριά Καυκάσου) και στην πόλη των σπηλαίων Βάρτζια - Απευθείας πτήσεις με την Aegean | Ιούλιος - Οκτώβριος 2024

Άφιξη στο διεθνές αεροδρόμιο Ζβάρτνοτς του Γερεβάν, μεταφορά και τακτοποίηση στο ξενοδοχείο μας. Αφού ξεκουραστούμε και απολαύσουμε το πρωινό μας, ξεκινάμε για μία πολύ ενδιαφέρουσα ξενάγηση στο Γερεβάν.

Κατ’ αρχάς, θα επισκεφθούμε το κρατικό ινστιτούτο χειρογράφων Ματενανταράν, που περιέχει 12.000 αρμενικά και 3.000 ξενόγλωσσα χειρόγραφα ανεκτίμητης αξίας. Πρόκειται για ένα μουσείο και ταυτοχρόνως επιστημονικό κέντρο ερευνών των χειρογράφων αυτών και είναι ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει σε ολόκληρη την Αρμενία. Άλλα αξιοθέατα του Γερεβάν είναι η θαυμάσια Πλατεία της Δημοκρατίας με τη μεγάλη δεξαμενή και τα μουσικά σιντριβάνια, η Λυρική Σκηνή που είναι αφιερωμένη στον διάσημο ρωσο-αρμένιο συνθέτη Αράμ Καχατριάν, το πάρκο Κασκαντέ με τα έργα σύγχρονης τέχνης και τις τεράστιες σκάλες που ανεβαίνουν στον λόφο.

Και μετά απ’ όλα αυτά τι θα λέγατε για λίγο κονιάκ; Πάμε, λοιπόν, να επισκεφτούμε την Αρμενική Ποτοποιία Ararat όπου θα δοκιμάσουμε το εξαιρετικής ποιότητας κονιάκ – αυτό ήταν το αγαπημένο και του Τσόρτσιλ…

Στη συνέχεια θα επισκεφτούμε το Μουσείο Γενοκτονίας των Αρμενίων που άνοιξε τις πύλες του για το κοινό το 1995, την 80ή επέτειο της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Είναι ένα από τα πρώτα κτίρια που ανεγέρθηκαν μετά την ανεξαρτησία της χώρας και περιλαμβάνει περισσότερα από 75.000 αντικείμενα που αφορούν στη Γενοκτονία.

Το βράδυ θα απολαύσουμε το δείπνο μας σε παραδοσιακό εστιατόριο στο Γερεβάν. Διανυκτέρευση.

Σήμερα το πρόγραμμα περιλαμβάνει μία πολύ ενδιαφέρουσα εκδρομή έξω από το Γερεβάν. Πρώτος μας σταθμός ο μοναδικός ειδωλολατρικός ναός της χώρας, ο Γκαρνί, περίπου 30 χλμ. από το Γερεβάν, ο οποίος χτίστηκε τον 1ο αιώνα μ.Χ. και ήταν αφιερωμένος στον θεό της καθαρότητας, Μιχρ. Την αρχική οικοδόμηση έκανε ο βασιλιάς Τιριδάτης ο 1ος. Εν συνεχεία, το κτίσμα χρησιμοποιήθηκε ως εξοχική κατοικία της αδερφής του Τιριδάτη του 3ου και μετά λέγεται πως μετατράπηκε σε ταφικό μνημείο – ως τέτοιο διασώθηκε όταν η Αρμενία έγινε χριστιανικό έθνος. Τελικά καταστράφηκε το 1679 από σεισμό και αναστηλώθηκε πλήρως το 1975.

Στη συνέχεια αναχωρούμε με προορισμό ένα ακόμη μοναστήρι, το Γκεχάρντ, το οποίο σύμφωνα με τον θρύλο φιλοξένησε για αιώνες τη λόγχη του Ρωμαίου στρατιώτη που τρύπησε το πλευρό του Ιησού πάνω στον σταυρό. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς θεμελιώθηκε το μοναστήρι, ωστόσο το σύμπλεγμα που βλέπουμε σήμερα χρονολογείται στα μισά του 13ου αιώνα.

Και μετά τους ναούς, ακολουθεί γνωριμία με την τοπική κουζίνα της Αρμενίας. Θα επισκεφτούμε ένα παραδοσιακό σπίτι, όπου θα δούμε πώς παρασκευάζεται το αρμενικό ψωμί (ένα είδος λεπτής πίτας), που ονομάζεται λαβάς. Το ψωμί αυτό ψήνεται σε υπόσκαφο φούρνο που μοιάζει με ρηχό πηγάδι, ονομάζεται τονίρ, και αποτελεί μνημείο τοπικής παράδοσης της UNESCO. Εννοείται πως θα δοκιμάσουμε και το περίφημο αρμενικό fast food που ουσιαστικά είναι λαβάς με τυρί. Διανυκτέρευση στο Γερεβάν.

Η σημερινή διαδρομή θα μας μεταφέρει στον νότο της Αρμενίας, με πρώτο μας σταθμό το μοναστήρι Χορ Βιράπ (=βαθύ πηγάδι). To πρώτο παρεκκλήσι χτίστηκε το 642 μ.Χ. Τα τελευταία παραρτήματα προστέθηκαν τον 17ο αιώνα. Η ιστορία του μοναστηριού είναι στενά συνυφασμένη με την Αρμενική Αποστολική Εκκλησία. Εδώ φυλακίστηκε για 13 χρόνια ο Άγιος Γρηγόριος ο Φωτιστής, από τον βασιλιά Τιριδάτη τον 3ο της Αρμενίας. Όμως ο φυλακισμένος έγινε τελικά θρησκευτικός μέντορας του βασιλιά και καθοδήγησε τη δραστηριότητα για τον εκχριστιανισμό της χώρας. Αποτέλεσμα; Το έτος 301, η Αρμενία ήταν το πρώτο κράτος στον κόσμο που ανακηρύχθηκε επισήμως χριστιανικό έθνος…

Επιπλέον, το μοναστήρι προσφέρει και μια καταπληκτική θέα στο όρος Αραράτ – το σύμβολο της χώρας. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι το μοναστήρι αυτό, λόγω της ιστορικής σημασίας του, το είχε επισκεφτεί και ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β’.

Ακολουθεί το οινοπαραγωγό χωριό Αρενί. Εδώ το 2007 ανακαλύφθηκε αρχαίο οινοποιείο ηλικίας 6.100 ετών! Εννοείται πως θα κάνουμε μια στάση στο χωριό για να δοκιμάσουμε το περίφημο κρασί του (οινογνωσία) και εν συνεχεία θα επιβιβαστούμε στα οχήματά μας με προορισμό μας το Νοραβάνκ.

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής μοναστήρι του 12ου αιώνα, χτισμένο μέσα σε φαράγγι και περιβαλλόμενο από κόκκινους βράχους. Πέρα από το μοναδικό τοπίο, το μοναστήρι αυτό έχει δύο σημαντικά στοιχεία: το ένα είναι οι παράδοξες εξωτερικές και απόκρημνες… σκάλες που οδηγούν στον δεύτερο όροφο του ναού. Το άλλο είναι ότι εδώ βρίσκεται λαξευμένη μια πολύ σπάνια (ίσως και η μοναδική) εικόνα του… Θεού. Εδώ θα έχουμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον ιερέα και να μάθουμε τα πάντα σχετικά με τη θρησκευτική ζωή και τις παραδόσεις της Αρμενίας. 

Επόμενος σταθμός μας θα είναι το φοβερά εντυπωσιακό μεγαλιθικό μνημείο Καραχούντζ ή Ζορακαρέρ. Το μνημείο αυτό είναι ηλικίας 7.500 ετών, δηλαδή 4.500 χρόνια παλαιότερο του Στόουνχεντζ στη Βρετανία και 3.000 χρόνια παλαιότερο από τις πυραμίδες της Αιγύπτου. Καραχούντζ σημαίνει «ομιλούντες βράχοι» και σύμφωνα με τους αρχαιολόγους πρόκειται για το αρχαιότερο αστρονομικό παρατηρητήριο του κόσμου. Η εγκατάσταση αποτελείται από 200 βράχους ύψους έως 3 μέτρα, οι οποίοι είναι τοποθετημένοι κυκλικά.

Άφιξη στον τελικό μας προορισμό για σήμερα, το Γκορίς, μια πόλη η οποία σύμφωνα με αρχαιολογικά ευρήματα πρωτοκατοικήθηκε στη λίθινη εποχή και σήμερα αποτελεί έδρα της Αρμενικής Εκκλησίας. Άφιξη και τακτοποίηση στο ξενοδοχείο μας. Διανυκτέρευση στο Γκορίς.

Με κατεύθυνση βόρεια, αναχωρούμε για τον πρώτο μας σταθμό για σήμερα, το υπόσκαφο ακατοίκητο ορεινό χωριό Χντζορέσκ, το οποίο εγκαταλείφθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Πρόκειται για ένα ακόμη απίστευτα εντυπωσιακό μνημείο αρχιτεκτονικής, λαξευμένο πάνω στις απότομες πλαγιές. Ολόκληρος ο οικισμός είναι σκαμμένος μέσα στους βράχους. 

Εν συνεχεία, θα επισκεφτούμε το μοναστήρι του Τατέβ το οποίο βρίσκεται στον γκρεμό ενός βαθιού φαραγγιού. Κατά τον 14ο και 15ο αιώνα, το μοναστήρι φιλοξένησε το ομώνυμο πανεπιστήμιο, και συνέβαλε στην εξέλιξη της επιστήμης, της θρησκείας και της φιλοσοφίας, στην αναπαραγωγή βιβλίων και στην ανάπτυξη της ζωγραφικής μικρογραφιών. Στο μοναστήρι σήμερα βρίσκονται και τα… Φτερά του Τατέβ, ένα τελεφερίκ που καταγράφηκε στο Βιβλίο Γκίνες ως η «μακρύτερη συνεχόμενη διπλή διαδρομή τελεφερίκ» στον κόσμο! Ενώνει το Τατέβ με το χωριό Χαλιντζόρ.

Αφού κάνουμε τη διαδρομή με το τελεφερίκ, συνεχίζουμε ακόμα βορειότερα, με προορισμό το μεσαιωνικό καραβανσεράι Σελίμ, το οποίο χτίστηκε το 1332 σε υψόμετρο 2.410 μ. πάνω στο ομώνυμο βουνό της οροσειράς Βαγιότς Τζορ. Το κτίσμα, που διατηρείται άρτια, χρησίμευε ως ξενώνας για τους εμπόρους που διένυαν τον Δρόμο του Μεταξιού μαζί με τα ζώα τους.

Ακολουθεί το μεγαλύτερο μεσαιωνικό νεκροταφείο της Αρμενίας, με την ονομασία Νοράτους στο ομώνυμο χωριό. Εκεί υπάρχουν πολλές από τις περίφημες σταυρόπετρες ή χατσκάρ δηλαδή τις μεσαιωνικές αρμενικές επιτύμβιες πέτρες που είναι περίτεχνα λαξευμένες και αναπαριστούν σταυρούς και διάφορα βοτανικά μοτίβα.

Ένα μοναδικό φυσικό τοπίο μάς περιμένει στη συνέχεια: φτάνουμε στην πανέμορφη λίμνη Σεβάν που είναι μία από τις μεγαλύτερες του κόσμου! Ξεχωρίζει για το καταγάλανο, γλυκό νερό της και την ομορφιά της παραλίμνιας περιοχής, την οποία και θα απολαύσουμε.

Φτάνουμε στον τελικό σταθμό μας για σήμερα, στην πόλη-SPA Ντιλιτζάν, η οποία θεωρείται ένα από τα ομορφότερα θέρετρα της Αρμενίας και βρίσκεται μέσα στο ομώνυμο Εθνικό Πάρκο. Σε αυτή τη δασώδη πόλη, που αποκαλείται και Μικρή Ελβετία, ζουν πολλοί Αρμένιοι εικαστικοί, συνθέτες και κινηματογραφιστές. Ο δε οικισμός αποτελεί λαμπρό δείγμα της παραδοσιακής αρμενικής αρχιτεκτονικής. Άφιξη στο Ντιλιτζάν και τακτοποίηση στο ξενοδοχείο μας. Διανυκτέρευση.

Πρωινή αναχώρηση από το Ντιλιτζάν και πριν φτάσουμε στα σύνορα της Αρμενίας με τη Γεωργία, θα επισκεφτούμε δύο μοναδικά αριστουργήματα της αρμενικής αρχιτεκτονικής (10ος-14ος αι.): τα μοναστήρια Χαγκαρτσίν και Γκοσαβάνκ.

Το μοναστήρι Χαγκαρτσίν χτίστηκε μεταξύ του 10ου και του 14ου αιώνα, και δεσπόζει σε ένα εντυπωσιακό πυκνό δάσος από βελανιδιές, στο φαράγγι που σχηματίζει ένα μικρό ορεινό ποτάμι. Πρόκειται για ένα από τα πιο δημοφιλή μοναστήρια της Αρμενίας. Η εκκλησία της Θεομήτορος (1281) είναι το μεγαλύτερο κτίριο και το κυρίαρχο στοιχείο της αρχιτεκτονικής του μοναστηριακού συγκροτήματος. Ο τρούλος με τις δεκαέξι πλευρές είναι διακοσμημένος περίτεχνα με καμάρες, οι οποίες προσθέτουν περισσότερο ύψος στο οπτικό αποτέλεσμα, δημιουργώντας την εντύπωση ότι ο θόλος… αιωρείται.

Το μοναστηριακό συγκρότημα Νορ Κεντίκ (Γκοσαβάνκ) ιδρύθηκε τον 12ο-13ο αιώνα από τον Μεχιτάρ Γκος, έναν αρχιτέκτονα της Αρμενίας του Μεσαίωνα, ο οποίος ήταν ταυτόχρονα συγγραφέας, μελετητής και πολιτικός. Βρίσκεται στον άνω ρου του ποταμού Κεντίκ, κοντά στο χωριό Γκος, και χτίστηκε στη θέση ενός παλαιότερου μοναστηριού, του Γκετίκ, το οποίο καταστράφηκε από σεισμό το 1188. Το μοναστηριακό συγκρότημα αποτελείται από μια σειρά από εκκλησίες, παρεκκλήσια, καμπαναριό και khachkars (πέτρινοι σταυροί). Οι εκκλησίες είναι διακοσμημένες σύμφωνα με τις παραδόσεις της εποχής, με τις πόρτες και τα παράθυρα να φέρουν ορθογώνιο ή τοξωτό πλαίσιο. Σήμερα το μοναστήρι – παρόλο που δεν λειτουργεί - αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών που προσέρχονται για να θαυμάσουν την αρχιτεκτονική του.

Περνώντας τα σύνορα με τη Γεωργία φτάνουμε στην  πρωτεύουσα της Γεωργίας (Σακαρτβέλο, όπως ονομάζουν τη χώρα τους οι κάτοικοί της), την Τιφλίδα, που στα Γεωργιανά ονομάζεται Τμπιλίσι και σημαίνει «ζεστή πηγή». Η Τιφλίδα είναι απλωμένη ανάμεσα σε λοφώδεις πλαγιές που κατεβαίνουν στον ποταμό Μκτβάρι (Κούρα), κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής που συνδέει το Μπακού στην Κασπία με τον Εύξεινο Πόντο και στη συμβολή διαφόρων σημαντικών αρτηριών. Η πόλη παρουσιάζει μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, αφού έχει επηρεαστεί από Βυζαντινούς, Πέρσες, Οθωμανούς και Ρώσους. Άφιξη και τακτοποίηση στο ξενοδοχείο μας. Διανυκτέρευση.

Πρωινό στο ξενοδοχείο και ξεκινάμε ξενάγηση στην παλιά και στη σύγχρονη πόλη, κατά τη διάρκεια της οποίας θα δούμε – μεταξύ άλλων - τον Καθεδρικό Ναό Σαμέμπα (Αγίας Τριάδας), τη μεγαλύτερη εκκλησία όχι μόνο της χώρας, αλλά και ολόκληρης της περιοχής του Καυκάσου, που ολοκληρώθηκε το 2004 και κτίστηκε προς τιμήν του εορτασμού των 1.500 χρόνων της αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Γεωργίας. Θα δούμε επίσης τον Ναό Metekhi, την περιοχή Αμπανοτουμπάνι με τα αρχαία λουτρά, το κάστρο Ναρικάλα που δεσπόζει στην πόλη (ανεβαίνουμε με το τελεφερίκ, το κόστος του οποίου περιλαμβάνεται στην τιμή), αλλά και το άγαλμα της «Μητέρας της Γεωργίας» που «υποδέχεται» τους φίλους της χώρας με ένα ποτήρι κρασί και τους εχθρούς με ένα ξίφος. Θα θαυμάσουμε την κεντρική λεωφόρο Ρουσταβέλι με τα πολυτελή καταστήματα και τα επιβλητικά κτίρια, την Όπερα, το Κοινοβούλιο κ.ά., καθώς και την περίφημη Πλατεία Ελευθερίας (Liberty Square). Επιστροφή στο ξενοδοχείο μας. Διανυκτέρευση.

Πρωινή αναχώρηση για να απολαύσουμε τα εκπληκτικά τοπία του Καυκάσου. Σήμερα θα κινηθούμε πάνω στον ιστορικό Στρατιωτικό Δρόμο, μέσω του οποίου οι Ρώσοι προσέγγισαν την Υπερκαυκασία στις αρχές του 19ου αι. Πρώτη μας στάση το φρούριο και μοναστήρι Ανανούρι (16ου-17ου αι.) με χαρακτηριστικά στοιχεία του τέλους του Μεσαίωνα.

Επόμενος σταθμός μας το θέρετρο Γκουντάουρι, στον ιστορικό Στρατιωτικό Δρόμο της Γεωργίας. Φθάνοντας στην κωμόπολη Καζμπέγκι θα επιβιβαστούμε σε αυτοκίνητα 4X4 για να επισκεφθούμε το Γκεργκέτι, ναό της Αγίας Τριάδας (14ου αι., υψόμετρο: 2.170 μ). Καιρού επιτρέποντος, θα καταφέρουμε να θαυμάσουμε από εκεί έναν από τους ομορφότερους παγετώνες του Καυκάσου, του όρους Καζμπέγκι. Η θέα πραγματικά «κόβει την ανάσα»!

Επιστροφή στην Τιφλίδα. Διανυκτέρευση.

Αφού απολαύσουμε το πρωινό μας στο ξενοδοχείο, αναχωρούμε για τον πρώτο προορισμό μας για σήμερα, την πόλη-μουσείο Μτσχέτα, πρωτεύουσα της Ιβηρίας (δηλ. της αρχαίας και μεσαιωνικής κεντρικής Γεωργίας). Εδώ θα επισκεφτούμε τις παλιές εκκλησίες Σβετστικοβέλι («παλιά ρίζα») και Τζβάρι («Τίμιος Σταυρός»), οι οποίες είναι ενταγμένες στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και αποτελούν τα πιο εμβληματικά αξιοθέατα της πόλης.

Στη συνέχεια θα κατευθυνθούμε προς την περίφημη «λαξεμένη πόλη» Ουπλίστικε, που είναι χτισμένη στην αριστερή όχθη του ποταμού Μκτβάρι.

Επόμενη στάση μας το Γκόρι, η γενέτειρα του Σοβιετικού ηγέτη Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουκασβίλι, γνωστότερου με το όνομα Στάλιν. Θα επισκεφθούμε το μουσείο του Στάλιν, όπου θα δούμε προσωπικά του αντικείμενα και θα γνωρίσουμε άγνωστες πτυχές της ζωής του.

Για να συμπληρώσουμε τη μεγάλη εναλλαγή εικόνων της σημερινής ημέρας, έχουμε αφήσει για το τέλος το πανέμορφο ορεινό Μπορτζόμι, μια πόλη-θέρετρο που βρίσκεται στο γραφικό ομώνυμο φαράγγι, διάσημη για τη βιομηχανία μεταλλικού νερού.

Αφού επισκεφθούμε το πάρκο Μπορτζόμι και γευθούμε το εξαιρετικό μεταλλικό νερό της περιοχής, θα συνεχίσουμε προς το Αχαλτσίχε («νέο κάστρο»), μια μικρή πόλη στις όχθες του ποταμού Ποτσχόβι. Διανυκτέρευση στο Αχαλτσίχε.

Πρωινή αναχώρηση για ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα της χώρας, το περίφημο συγκρότημα τρωγλοδυτικών εκκλησιών της Βάρτζια (12ος-13ος αι.).  Εδώ θα αντικρίσουμε ένα αυστηρό και απειλητικό τοπίο, παρά το πράσινο της περιοχής. Μια ολόκληρη πολιτεία με 6.000 διαμερίσματα, διαμορφωμένα σε 13 επίπεδα, όλα συνδεδεμένα μεταξύ τους με στοές και στενά τούνελ. Όταν η πόλη ολοκληρώθηκε, είχε τη δυνατότητα, εκτός από τους μοναχούς, να φιλοξενήσει 50.000 κατοίκους!

Καρδιά της πολιτείας ήταν η εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, με αγιογραφίες εξαιρετικής τέχνης, πολλές από τις οποίες σώζονται μέχρι σήμερα. Εκτός από τις κατοικίες, η πόλη περιλάμβανε μεταξύ άλλων κελάρια αποθήκευσης κρασιού, φούρνους και μαγειρεία, βιβλιοθήκη, φαρμακείο, λουτρά, αίθουσα θρόνου, νεκροταφείο και κάμποσες άλλες μικρότερες εκκλησίες. Οι κατασκευαστές είχαν φροντίσει επίσης να δημιουργήσουν και ένα πλήρες δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης, παίρνοντας νερό από μια φυσική πηγή μέσα στο βουνό. Μοναδική είσοδος και έξοδος που συνέδεε την πόλη με τον έξω κόσμο ήταν μια μεγάλη κάθετη στοά που έβγαζε κάπου στην όχθη του Μτκβάρι. Μια πόλη απολύτως καλυμμένη και αόρατη!

Αναχωρώντας από τη Βάρτζια θα κάνουμε μια σύντομη στάση για φωτογραφίες στο Φρούριο Χερτβίσι, ένα από τα παλαιότερα φρούρια στη Γεωργία. Σύμφωνα με τον θρύλο, ένα οχυρό που είχε κτιστεί στην τοποθεσία αυτή τον 2ο αιώνα π.Χ. καταστράφηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο. Η εκκλησία χρονολογείται από το 985 και τα σημερινά τείχη από το 1354.

Συνεχίζοντας τις επισκέψεις μας, φτάνουμε στο κάστρο Ραμπάτι, ένα φρούριο που κτίστηκε τον 9ο αιώνα. Τα περισσότερα από τα διατηρητέα κτίρια χρονολογούνται από τον 17ο και 18ο αιώνα.

Πλήρεις από εικόνες, επιστρέφουμε στην Τιφλίδα. Μεταφορά στο ξενοδοχείο και διανυκτέρευση.

Πολύ νωρίς το πρωί μεταφορά στο αεροδρόμιο της Τιφλίδας και επιβίβαση στην πτήση επιστροφής.