Πληροφορίες για: Νέα Ζηλανδία

Βανουάτου - Μελανησία

Πριν κάποια χρόνια οι περισσότεροι αναφέρονταν στο σύμπλεγμα των νησιών με το όνομα Νέες Εβρίδες, ένα αρχιπέλαγος στα δυτικά των νησιών Φίτζι από συνολικά 82 νησιά και νησάκια. Για το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80 η χώρα τελούσε υπό κοινή βρετανική και γαλλική διοίκηση. Σήμερα τα νησιά λέγονται πλέον Βανουάτου, είναι ένα ανεξάρτητο κράτος, και θεωρείται ως ένας από τους ανερχόμενους τουριστικούς προορισμούς διεθνώς.

Η χώρα κατοικείται από περίπου 280.000 ανθρώπους, που ζουν στα περίπου 65 από τα 82 νησιά του συμπλέγματος. Παρά το μικρό αριθμό των κατοίκων, το Βανουάτου διαθέτει μία ανέλπιστη ποικιλία από γλώσσες και διαλέκτους, γεγονός που την κατατάσσει στις χώρες με τη μεγαλύτερη γλωσσική ποικιλία παγκοσμίως. Τρεις ωστόσο είναι οι επίσημες γλώσσες της χώρας: τα αγγλικά, τα γαλλικά και η τοπική γλώσσα Μπισλάμα.

Παρά τη μακρά εξάρτηση από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, το Βανουάτου στηρίζει σήμερα την εξωτερική του συνδρομή σε δύο άλλες χώρες, πολύ πιο κοντινές, τη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία. Ένα από τα κυριότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι αφορά τις μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα σε πολλά από τα νησιά, που δυσκολεύουν την επικοινωνία.  

Ένα βασικό στοιχείο της μελανησιακής κουλτούρας, όπου Wantok σημαίνει άνθρωποι από τις ίδιες φυλές που μιλούν την ίδια διάλεκτο και είναι είτε συγγενείς εξ΄αίματος είτε μέρος της εκτεταμένης οικογένειας, που υποστηρίζουν και βοηθούν ο ένας τον άλλον.

Εμπειρία
Βανουάτου - Νήσος Τάνα. Μια διανυκτέρευση σε ένα ενεργό ηφαίστειο. Πτήση και διανυκτέρευση στο νησί Τάνα δίπλα σε ένα ανέγγιχτο από τη δυτική επιρροή, ένα πρωτόγονο και άκρως φιλικό χωριό. Την επόμενη ημέρα κατευθυνόμαστε με jeep 4x4 στον κρατήρα. Αφού διασχίσουμε παραδοσιακά χωριουδάκια, πυκνούς θάμνους, αχανείς πεδιάδες ηφαιστειακής τέφρας, με θέα που κόβει την ανάσα, θα προσεγγίσουμε το ηφαίστειο Yasur. Ο δρόμος για την κορυφή είναι μια σύντομη διαδρομή δέκα λεπτών προς το χείλος του κρατήρα, όπου θα παρατηρήσουμε την τρομερή δύναμη του πιο προσεγγίσιμου ενεργού ηφαιστείου στον κόσμο! Κόκκινο της φωτιάς και χρυσοκίτρινο κυριαρχούν παντού προκαλώντας δέος μπροστά σε ένα απόκοσμο θέαμα! Το συγκεκριμένο ηφαίστειο βρίσκεται σε μια από τις πιο παρθένες και απάτητες γωνιές του πλανήτη.

Νέα Ζηλανδία, η γη των Μαορί

Oι μύθοι των αυτόχθονων Μαορί γύρω από τη δημιουργία του κόσμου μάς μιλούν για θρυλικά τοτεμικά πλάσματα που περιπλανιούνταν την εποχή των ονείρων σε ολόκληρη την ήπειρο και ονόμαζαν με το τραγούδι τους καθετί που συναντούσαν στο διάβα τους: πουλιά, ζώα, φυτά, βράχια, ποτάμια. Έτσι, τραγουδώντας, δημιούργησαν τον κόσμο. Οι αυτόχθονες βάδιζαν ανάλαφρα στη γη τους για αιώνες, μια και αυτή τους ζούσε και αυτή τους έπαιρνε όταν πέθαιναν.
Ο ερχομός των Ευρωπαίων γκρέμισε αυτούς τους μύθους, αλλά άνοιξε ένα παράθυρο στον μεγάλο κόσμο, που μέχρι τότε ήταν άγνωστος για τα απομονωμένα νησιά της Νέας Ζηλανδίας.
Αρχικά οι γενναίοι θαλασσοπόροι εξερευνητές και αργότερα το υπερπόντιο εμπόριο άλλαξαν τον πληθυσμό τους και έκαναν τον Νότιο Ειρηνικό κομμάτι του αγγλοσαξονικού κόσμου.
Τα νησιά αυτά, που συνοψίζουν τη φυσική ιστορία και τα θαύματα του πλανήτη μας, έγιναν προσιτά σε όλο τον υπόλοιπο πλανήτη. Άγρια φύση με εκπληκτική βιοποικιλότητα, αρχέγονα τοπία, παρθένοι υγρότοποι, σμαραγδένιες θάλασσες, κρυστάλλινες λίμνες, υποβρύχιοι παράδεισοι, παγωμένες έρημοι, πανάρχαια δάση βροχής και ιερές τοποθεσίες αυτόχθονων φυλών συνθέτουν ένα απίστευτο καλειδοσκόπιο εικόνων, μορφών και χρωμάτων. Εκεί που τα kiwis δεν είναι φρούτα και τα jaffacakes δεν είναι γλυκίσματα…

Νέα Ζηλανδία, ξέρετε ότι...

• Οι Μαορί, οι πρώτοι κάτοικοι, ήταν Πολυνήσιοι που ήρθαν από το νησί Κουκ και εγκαταστάθηκαν εδώ τον 14ο αιώνα.
• Το 1642 πέρασε από το νησί και ο πρώτος Ευρωπαίος, ο Ολλανδός Τάσμαν, που του έδωσε το όνομα «Γη των Κρατών». Μετά κυριάρχησε το όνομα «Νέα Ζηλανδία».
• Το 1769 ο Άγγλος Κουκ εξερεύνησε όλη την περιοχή και αργότερα έφτασαν οι πρώτοι έμποροι. Την ίδια εποχή Άγγλοι ιεραπόστολοι ήρθαν στο νησί για να διαδώσουν τη χριστιανική θρησκεία.
• Από το 185Ο οι Άγγλοι έκαναν το νησί αποικία τους. Τέλος, το 1907, η Νέα Ζηλανδία ανακηρύχθηκε κτήση. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Νεοζηλανδοί πολέμησαν με ηρωισμό κατά των Γερμανών.
• Οι κάτοικοι είναι κυρίως Ευρωπαίοι (82%), ενώ το 9 % είναι Μαορί.
• Το 80% των εκτάσεων διατίθεται για την κτηνοτροφία και είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο στην κτηνοτροφική παραγωγή. Εξάγει βούτυρο, τυρί, μαλλί και κρέας.
• Εδώ βρίσκεται και η θρυλική παραλία Kare Kare, γνωστή από την ταινία «Μαθήματα πιάνου».
• Ο σερ Έντμουντ Χίλαρι, που σκαρφάλωσε πρώτος το Έβερεστ, ήταν Νεοζηλανδός.
• «All Blacks» είναι η εθνική ομάδα ράγκμπι της Νέας Ζηλανδίας, επειδή οι στολές είναι μαύρες. Πριν από κάθε αγώνα τηρείται το εξής τελετουργικό: Οι αθλητές απλώνονται στο γήπεδο και στέκονται απέναντι από τους αντίπαλους. Αρχίζουν να φωνάζουν και λυγίζοντας τα γόνατά τους χτυπούν δυνατά τα χέρια στους μηρούς τους, γουρλώνουν τα μάτια τους, βγάζουν έξω τη γλώσσα τους και όλοι μαζί φωνάζουν: «Kama te! Kama te!». Πρόκειται για το «Χάκα», τον τελετουργικό χορό των Μαορί.

Τα Κίβι και η παρέα τους - Νότιο Νησί, Νέα Ζηλανδία

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΖΗΛΑΝΔΙΑΣ

Ο σχηματισμός της Νέας Ζηλανδίας, πριν από περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια, είναι αποτέλεσμα της τεκτονικής δραστηριότητας στο σημείο επαφής δύο ηπειρωτικών πλακών. Χάρη σε αυτήν τη μακρόχρονη γεωλογική διεργασία, η περιοχή διαθέτει μια σειρά από ενδημικά είδη πανίδας. Ένα μεγάλο μέρος των εντόμων και ένα τέταρτο όλων των ειδών πουλιών δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στον κόσμο.
Καθώς η Νέα Ζηλανδία αποκόπηκε τόσο νωρίς από άλλες γήινες μάζες, για μεγάλο διάστημα απουσίαζαν τα χερσόβια θηλαστικά. Έτσι τα πουλιά, μη έχοντας να αντιμετωπίσουν φυσικούς εχθρούς, έχασαν την πτητική τους ικανότητα. Οι κίνδυνοι φάνηκαν, όταν εισέβαλαν στο νησί αρουραίοι, σκυλιά, κουνάβια και αλεπούδες, και μετέτρεψαν τον φυσικό βιότοπο των πουλιών (θαμνώδεις και δασικές εκτάσεις) σε βοσκότοπους.
Ο πληθυσμός των κίβι (apteryx australis: πρόκειται για ένα νυκτόβιο πουλί – δρομέα της οικογενείας των απτερυγίδων), εκτιμάται σήμερα στα 50.000 άτομα. Το Κίβι της Νέα Ζηλανδίας, είναι ένα νυκτόβιο πουλί, που περνάει τη μέρα μέσα σε σπηλιές, χωμένες μέσα σε λόχμες.
Πολύ πιο σπάνιο είναι το τακάχε (porphyrio mantelli), που θεωρούσαν πως έχει οριστικά εκλείψει, μέχρι που το επισήμανε ένας επισκέπτης του εθνικού πάρκου Φιόρντλαντ το 1945.
Το καλύτερο παράδειγμα για τη μεγάλη απειλή (και ταυτόχρονα για την εντατική προσπάθεια αποτροπής της), το προσφέρει ο παπαγάλος κακαπό (strigops habroptilus), ή παπαγάλος – κουκουβάγια, τον οποίο επίσης θεωρούσαν πως έχει οριστικά εκλείψει ως το 1974 που ανακάλυψαν μερικά δείγματα στο νησί Στιούαρτ. Το 2005 καταμετρήθηκαν 85 ζώα. Οριστικά, ωστόσο, έχει εκλείψει πράγματι το Μόα, ένα πουλί το οποίο εξόντωσαν οι Μαορί με το συστηματικό κυνήγι.

Ο Δαρβίνος, η Εξέλιξη και οι… σπίνοι!

Ο Δαρβίνος έζησε τον 19ο αιώνα στη Βρετανία και συγκαταλέγεται στους κορυφαίους επιστήμονες όλων των εποχών που άλλαξαν την αντίληψή μας για τον κόσμο μαζί με τον Κοπέρνικο, τον Γαλιλαίο, τον Νεύτωνα, τον Αϊνστάιν, κ.α. Υπήρξε μέγας φυσιοδίφης και σπούδασε Ιατρική και Θεολογία. Φυσικά ήταν και εξερευνητής. Το 1831 μετείχε σε μια πενταετή εξερευνητική αποστολή στα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου στη Δυτική Αφρική και στις ακτές της ανατολικής και δυτικής Νοτίου Αμερικής. Σταθμοί της εξερεύνησής του ήταν τα νησιά Γκαλαπάγκος, η Ταϊτή, η Νέα Ζηλανδία, ο Μαυρίκιος, το ακρωτήρι Κέιπ Τάουν και η Αγία Ελένη (το νησί όπου εξορίστηκε και πέθανε ο Ναπολέοντας). Σε αυτό το ταξίδι ο νεαρός τότε Δαρβίνος συνέλεξε δείγματα πετρωμάτων, φυτών και ζώων και κατέγραψε λεπτομερώς τις παρατηρήσεις του. Όλα αυτά τον οδήγησαν στη συγκρότηση της περίφημης θεωρίας του περί της Εξέλιξης των Ειδών, η οποία δημοσιεύτηκε 20 περίπου χρόνια αργότερα υπό τον τίτλο «Η Καταγωγή των Ειδών» και συντάραξε την υφήλιο!
Τι λέει λοιπόν ο Δαρβίνος για την ύπαρξή μας πάνω στη Γη και πώς κατέληξε σε αυτά τα συμπεράσματα; Εν ολίγοις διατυπώνει πως όλα τα ζώντα είδη (και ο άνθρωπος) δεν «φυτευτήκαν» μέσα σε 7 ημέρες από Θείο Χέρι, αλλά εξελίχθηκαν με την πάροδο του χρόνου από κοινούς προγόνους μέσω της διεργασίας της φυσικής επιλογής. Και τι σημαίνει «φυσική επιλογή»; Το προφανές: η φύση επιλέγει την εξέλιξή μας! Με βάση τις εκάστοτε περιβαλλοντικές συνθήκες ορισμένα είδη είναι ευπροσάρμοστα, επιβιώνουν και πολλαπλασιάζονται ενώ άλλα εξαφανίζονται ή μετακινούνται σε άλλο περιβάλλον όπου μπορούν να προσαρμοστούν καλύτερα. Έτσι λοιπόν κάθε οργανισμός ακολουθεί διαφορετικό δρόμο από τον πρόγονό του και ο δρόμος αυτός καθορίζεται από το περιβάλλον. Το περιβάλλον ορίζει την Εξέλιξη των Ειδών.
Και φυσικά δεν του πήρε 20 χρόνια για να τη γράψει… Την είχε διατυπώσει ήδη τη δεκαετία του 1830 με το που επέστρεψε από την εξερεύνηση. Ωστόσο επειδή αντιλαμβανόταν πόσο ρηξικέλευθη ήταν ήθελε να την τεκμηριώσει με κάθε δυνατή απόδειξη για να μην «μπάζει» από πουθενά. Τελικά αποφάσισε να τη δημοσιεύσει με τον τίτλο «Η Καταγωγή των Ειδών» το 1858, όταν προέκυψε ένας άλλος φυσιοδίφης, φίλος του, ο Άλφρεντ Ράσελ, με παρόμοιες ιδέες… και κινδύνευσε να χάσει την πρωτιά. Ο όρος «εξέλιξη» δεν αναφέρεται πουθενά στο σύγγραμμα για να αποφευχθούν συγκρούσεις με τις θρησκευτικές θεωρίες περί Αδάμ, Εύας κτλ. Φυσικά δεν αποφεύχθηκαν… Αλλά ο Δαρβίνος ήταν πια ήσυχος. Κέρδισε την πρωτιά, δεν ασχολήθηκε καθόλου με τον χαμό που προκάλεσε σε όλο τον κόσμο, και αφοσιώθηκε ως τον θάνατό του στην καλλιέργεια του αγαπημένου του είδους: της ορχιδέας!

Τζέιμς Κουκ: Ο «πατέρας της Γεωγραφίας»

Άγγλος θαλασσοπόρος και χαρτογράφος (Γιορκσάιρ, 1728 - Χαβάη, 1779)
Κατατάχθηκε στο Βρετανικό Ναυτικό και αρχικά ταξίδεψε στον Καναδά, όπου ανέλαβε τις χαρτογραφήσεις και τις καταμετρήσεις των ακτών της Νέας Γης και του Λαμπραντόρ. Το 1768 ανέλαβε την ηγεσία μιας επιστημονικής αποστολής στις θάλασσες του Νότου (Νότιος Ειρηνικός Ωκεανός) με σκοπό να συλλέξει παρατηρήσεις για τη δίοδο του πλανήτη Αφροδίτη μπροστά από τον Ήλιο.
(Οι αστρονόμοι είχαν προβλέψει ότι στις 3 Ιουνίου 1769 ο πλανήτης Αφροδίτη θα συναντούσε τον Ήλιο. Οι παρατηρήσεις από τον Ειρηνικό Ωκεανό ήταν απαραίτητες για να μπορέσει να δοθεί ακριβής απάντηση για την έκταση του ηλιακού συστήματος).
Το Βρετανικό Ναυτικό και η Royal Society, όμως, είχαν ένα ακόμα κίνητρο για να πραγματοποιηθεί αυτό το ταξίδι στον Ειρηνικό: την ανακάλυψη της Terra Australis Incognita. Στο πρόσωπο του Κουκ, που τότε ήταν 39 ετών, είχαν βρει το ιδανικό άτομο που θα εντόπιζε αυτήν την ήπειρο.
Ξεκίνησε από το Πλίμουθ στις 25/8/1768 με το πλοίο «Endeavor» και αφού πέρασε το Ακρωτήριο Χορν και περιέπλευσε τη Νότια Αμερική έφτασε στην Ταϊτή τον Απρίλιο του 1769. Εκεί παρατήρησε στις 3 Ιουνίου το φαινόμενο της διάβασης της Αφροδίτης από τον ηλιακό δίσκο. Στις 13/7 το πλοίο σάλπαρε για τις θάλασσες του Νότου αναζητώντας μια νέα ήπειρο.  Χαρτογράφησε μεγάλο μέρος από τα νησιά που ονόμασε Νησιά της Εταιρίας (Society Islands) προς τιμήν της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρίας του Λονδίνου. Στις 7/10 έφτασε στις ακτές της Νέας Ζηλανδίας, τις οποίες εξερεύνησε πραγματοποιώντας τον περίπλου των νησιών, κατά τη διάρκεια του οποίου ανακάλυψε μεταξύ άλλων και τον πορθμό που χωρίζει τα δύο μεγαλύτερα νησιά (σήμερα: πορθμός Κουκ).

Το Μάρτιο του 1770 απέπλευσε για το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Το δρομολόγιο αυτό τον οδήγησε στην Αυστραλία. Ο Κουκ έπλευσε κατά μήκος των ακτών της Ανατολικής Αυστραλίας σε απόσταση 4.500 χιλιομέτρων από το ακρωτήριο Χόου, στα σύνορα των σημερινών πολιτειών Νέας Νότιας Ουαλίας και Βικτόρια, μέχρι το ακρωτήριο Γιορκ. Μελέτησε τις νότιες ακτές της Νέας Γουινέας και την Ιάβα και αφού περιέπλευσε το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας επέστρεψε στη Μεγάλη Βρετανία το 1771.
Το επόμενο έτος επιχείρησε δεύτερο εξερευνητικό ταξίδι με δύο πλοία, το «Resolution» και το «Adventure». Ξεκίνησε στις 13/7/1772 και αφού πέρασε το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας κινήθηκε προς Νότο. Στις 58° Νότιο Γεωγραφικό Πλάτος τα παγόβουνα τους έφραξαν το δρόμο. Τότε στράφηκε προς τη Νέα Ζηλανδία, τα Νησιά της Εταιρίας και την Ταϊτή. Έπειτα κινήθηκε προς τα δυτικά και έφτασε στα Νησιά των Φίλων (που είχαν ανακαλυφθεί από τον Τάσμαν). Το χειμώνα του 1773 αφού έκανε στάση πάλι στη Νέα Ζηλανδία κινήθηκε νότια. Στις 30/01/1774 έφτασε στις 71°10’ Νότιου Γεωγραφικού Πλάτους -σημείο στο οποίο κανείς δεν είχε φτάσει έως τότε- μέσα σε ομίχλες και καταιγίδες, χωρίς όμως να ανακαλύψει ίχνος ξηράς. Πλέοντας ύστερα στο Νότιο Ειρηνικό ανέβηκε στα Νησιά του Πάσχα, χαρτογράφησε τα αρχιπελάγη Μαρκέσας και Νέων Εβρίδων (σημερινό Βανουάτου) και στη συνέχεια αυτό της Νέας Καληδονίας. Αφού πέρασε τη Γη του Πυρός, ανακάλυψε το Νησί της Γεωργίας και επέστρεψε στο Πλίμουθ το 1775. Επιστρέφοντας στην Αγγλία, αρνήθηκε τη θέση που του προσέφερε το Αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς, για να επιχειρήσει και τρίτο εξερευνητικό ταξίδι με σκοπό τη γεωγραφική μελέτη του Βερίγγειου πορθμού.
Ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1776 με τα πλοία «Resolution» και «Discovery» και με πορεία προς τον Ειρηνικό μέσω του Ινδικού Ωκεανού. Πέρασε από τα νησιά Μάριον, Κρόζετ και Κεργκελέν και κατευθύνθηκε προς την Τασμανία και τη Νέα Ζηλανδία.
Αφού ανακάλυψε τα νησιά που φέρουν το όνομά του (Νησιά Κουκ) κατέληξε στα Νησιά των Φίλων και τα Νησιά της Εταιρίας. Τον Ιανουάριο του 1778 έφτασε στη Χαβάη. Διέπλευσε τον Ειρηνικό με κατεύθυνση προς το Βορρά, με σκοπό να παρακάμψει τον Βερίγγειο πορθμό και να ανακαλύψει τη λεγόμενη «βορειοδυτική δίοδο», εξερεύνησε τα ανατολικά παράλια της Ασίας, παρέπλευσε τις ακτές της Νότιας και της Δυτικής Αλάσκας και παρέκαμψε το Βερίγγειο πορθμό, αλλά, στο πλάτος 70° 41’, οι πάγοι τον ανάγκασαν να πλεύσει προς το Νότο. Στις 14/2/1779 σκοτώθηκε στη Χαβάη (στον κόλπο Κεαλακεκούα) σε μια συμπλοκή με τους ιθαγενείς.
Ο Κoυκ υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους θαλασσοπόρους όλων των εποχών, ενώ θεμελιώδης ήταν και η συμβολή του στη χαρτογραφία και στους τομείς της φυσικής γεωγραφίας, της ανθρωπογεωγραφίας και των φυσικών επιστημών. Στις τρεις αποστολές του, που διήρκησαν 11 χρόνια, ανακάλυψε εκατοντάδες νησιά, γνώρισε φυλές που μέχρι τότε δεν ήταν γνωστές και σχεδίασε χάρτες με τόση ακρίβεια που για αιώνες έμειναν ανυπέρβλητοι. Η επιστημονική του προσέγγιση οδήγησε σε θεραπεία του σκορβούτου και απέδειξε την αξία των χρονογράφων που χρησιμοποιούνταν για τα ταξίδια. Οι ακριβείς παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια των εξερευνήσεών του καθόρισαν το περίγραμμα σημαντικού τμήματος της επιφάνειας της Γης, ιδιαίτερα του Ειρηνικού. Παράλληλα, χάρη στο τεράστιο υλικό των παρατηρήσεων που συνέλεξε, η βοτανική, η ζωολογία, και προπάντων η εθνογραφία, σημείωσαν πρωτοφανείς προόδους.

O Δαρβίνος, η Εξέλιξη και οι… σπίνοι!

...