Πράγα, η πόλη που χορεύει…
Ακόμα κι αν δεν έχεις πάει στην Πράγα, σίγουρα έχεις μία εικόνα της. Έχεις δει σε φωτογραφίες τις χρυσές στέγες της. Έχεις δει τα παράξενα γοτθικά κτήρια με τα τερατόμορφα στολίδια που δεν καταλαβαίνεις αν σχεδιάστηκαν από τους αρχιτέκτονες πριν αιώνες για να τρομοκρατούν τους περαστικούς ή για να χλευάσουν την καταπίεση της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Επίσης ξέρεις από την Πράγα το Μαύρο Θέατρο, τον Κάφκα, τον Κούντερα. Και βέβαια έχεις ακουστά την Άνοιξη της Πράγας και τη Βελούδινη Επανάσταση… Όλα αυτά δεν είναι λίγα. Όλα αυτά, μαζί με ό,τι πούμε παρακάτω για τη γοητευτική αυτή πρωτεύουσα της Τσεχίας, δείχνουν ότι η Πράγα είναι μία πόλη που ανά τους αιώνες χορεύει με την ιστορία – και μάλιστα διαλέγει μόνη της τα βήματα αυτού του χορού.
Πάμε λοιπόν: τα πρώτα δείγματα ζωής στην ευρύτερη περιοχή ανάγονται στην Παλαιολιθική Εποχή. Η πόλη είναι χτισμένη πάνω ποταμό Μολδάβα και τοποθετημένη στην κεντρική Βοημία. Αποκαλείται επίσης «η χρυσή πόλη» και «μητέρα των πόλεων». Και φυσικά το λαμπρό ιστορικό κέντρο της είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Θρυλείται πως η Πράγα ιδρύθηκε από την Πριγκίπισσα Λιμπούσε και τον σύζυγό της, Πρέμυσλ – ο πρώτος της ομώνυμης δυναστείας. Τον αρχικό πυρήνα της πόλης αποτελούσε ένα κάστρο σε λόφο στη δεξιά όχθη του Μολδάβα, γνωστό ως Βίσεχραντ, που σημαίνει «υψηλό, ανώτερο κάστρο». Σύντομα, η πόλη έγινε η έδρα των Βασιλέων της Βοημίας, κάποιοι εκ των οποίων κυβέρνησαν αργότερα ως αυτοκράτορες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η πόλη άνθισε τον 14ο αιώνα, καθώς εξελίχθηκε σε σημαντικότατο εμπορικό κέντρο και προσέλκυε εμπόρους από όλη την Ευρώπη. Τότε ενισχύθηκε εκεί και το έντονο εβραϊκό στοιχείο που χαρακτηρίζει την Πράγα και την κουλτούρα της. Μνημεία της εποχής αυτής είναι και ο Καθεδρικός του Αγίου Βίτου μέσα στο κάστρο Χράντσανι, ο παλαιότερος γοτθικός καθεδρικός ναός στην κεντρική Ευρώπη, καθώς και το Πανεπιστήμιο, το παλαιότερο στην κεντρική Ευρώπη.
Το 1526, το Βασίλειο της Βοημίας παραχωρήθηκε στους Αψβούργους και τότε η Πράγα έζησε μια δεύτερη μεγάλη ευημερία ειδικά στα χρόνια του Αυτοκράτορα Ροδόλφου Β’. Ο τελευταίος ζούσε στο Κάστρο και συγκέντρωνε στην αυλή του πλήθος από αστρολόγους, μάγους και άλλες παράξενες φυσιογνωμίες. Έτσι εξηγείται κι αυτή η παράξενη αρχιτεκτονική με τα διακοσμητικά γοτθικά τέρατα στα κτίρια-ορόσημα της πόλης.
Όμως οι κάτοικοι της πόλης δεν φοβούνταν τα τέρατα και είχαν τσαγανό. Αυτό αποδεικνύουν οι δύο Εκπαραθυρώσεις της Πράγας (1419 και 1618) στις οποίες οι προτεστάντες ηγέτες πέταξαν από το παράθυρο του κάστρου τους καθολικούς απεσταλμένους της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας! Η δεύτερη Εκπαραθύρωση σήμανε και το ξέσπασμα του περίφημου Τριακονταετούς Πολέμου της Κεντρικής Ευρώπης ο οποίος άρχισε ως θρησκευτικός, κατέληξε πολιτικός για επικράτηση των Μεγάλων Δυνάμεων και έφερε την παρακμή της πόλης. Όχι όμως για πολύ, διότι η Βιομηχανική Επανάσταση την αναζωογόνησε και της ξαναέδωσε την παλιά αίγλη της.
Και μετά τη βιομηχανική ευημερία ήρθε ο 20ος αιώνας που έφερε τους δικούς του πολέμους. Με τον Α’ Παγκόσμιο, διαλύθηκε η Αυστροουγγαρία και η Πράγα έγινε η πρωτεύουσα της Τσεχοσλοβακίας – η πρωτεύουσα των γραμμάτων και των τεχνών που ξέρουμε σήμερα. Ο Κάφκα, είναι ένα λαμπρό δείγμα εκείνης της εποχής. Με τον Β΄ Παγκόσμιο, κυριάρχησε το απολυταρχικό καθεστώς που οδήγησε στην περίφημη Άνοιξη της Πράγας, το 1967, στο 4ο Συνέδριο Τσεχοσλοβάκων Συγγραφέων, το οποίο πυροδότησε μια σφοδρή αντίδραση ενάντια στο καθεστώς. Αυτή η Άνοιξη δυστυχώς πνίγηκε τον Αύγουστο του 1968 όταν τα στρατεύματα του Συμφώνου της Βαρσοβίας κατέπνιξαν την εξέγερση. Όλα αυτά τα διαβάζουμε στην «Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι» του Μίλαν Κούντερα ή τα βλέπουμε στην πολυβραβευμένη ομώνυμη ταινία. Και φτάνουμε στο 1989, με τη Βελούδινη Επανάσταση στους δρόμους της Πράγας και τη συνακόλουθη κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Τσεχοσλοβακία. Το 1993, η Πράγα έγινε η πρωτεύουσα της νεοσύστατης Τσεχίας.
Την πολυτάραχη και ενδιαφέρουσα αυτή ιστορία την αντιλαμβανόμαστε εύκολα στις βόλτες μας μέσα στην πόλη. Στα κτήρια, στα καφέ, στις λεωφόρους, στα στενά δρομάκια της παλιάς πόλης, στο κάστρο, στην κουλτούρα των ανθρώπων, στις τέχνες και τα γράμματα, στην καθημερινή ζωή.
Αλλά αν ξεχωρίζαμε ένα ορόσημο, που να δείχνει το ταμπεραμέντο της Πράγας, αυτό είναι το «Κτίριο που Χορεύει». Το σύμπλεγμα δυο πύργων που αναπαριστούν έναν άνδρα και μία γυναίκα που στροβιλίζονται στους ρυθμούς της πόλης. Το υπογράφουν οι σταρ αρχιτέκτονες Βλάντο Μίλουνιτς και Φρανκ Γκέρι… Ο πρώτος είναι Τσεχοκροάτης και ο δεύτερος Αμερικανός βραβευμένος μεταξύ άλλων και με Πρίτσκερ που θεωρείται κάτι σαν το Νομπέλ της Αρχιτεκτονικής. Ο Γκέρι αρχικά έδωσε στο κτίριο την ονομασία «Φρεντ & Τζίντζερ» από το γνωστό χολιγουντιανό δίδυμο. Αργότερα όμως απέσυρε την ονομασία διότι όπως είπε «θα ήταν λάθος να μεταφέρουμε το κιτς της Αμερικής και του Χόλιγουντ σε μία τόσο αυθεντική πόλη σαν την Πράγα!». Η ιδέα για την κατασκευή του εν λόγω κτηρίου ανήκε στον σπουδαίο πολιτικό Βάτσλαβ Χάβελ τον τελευταίο πρόεδρο της Τσεχοσλοβακίας και πρώτο Πρόεδρο της Τσεχίας, ο οποίος έμενε ακριβώς δίπλα και οραματίστηκε εκεί να χτιστεί μία μεγάλη πινακοθήκη. Ο Χάβελ πέρα από πολιτικός ήταν συγγραφέας, αντικαθεστωτικός και δραματουργός. Πρωτεργάτης στην Άνοιξη της Πράγας και τη Βελούδινη Επανάσταση… Τελικά στο «Κτήριο που Χορεύει» στεγάζονται γραφεία. Και η ιστορία της πόλης ακολουθεί πλέον νέους στροβιλισμούς.
...
περισσότερα
