Πληροφορίες για: Αιθιοπία

ΙΟΥΛΙΑΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ και ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

Η Αιθιοπία διατηρεί το Ιουλιανό Ημερολόγιο, δηλαδή βρίσκεται 7 χρόνια και 8 μήνες πίσω από το δικό μας Γρηγοριανό. Το έτος διαιρείται σε 12 μήνες των 30 ημερών με έναν επιπλέον 13ο μήνα 5 ημερών (ή 6 ημερών στα δίσεκτα έτη) από το οποίο βγαίνει και το τουριστικό μήνυμα: «Αιθιοπία, δεκατρείς μήνες λιακάδας».
Τα Χριστούγεννα στην Αιθιοπία εορτάζονται στις 7 Ιανουαρίου και το Αιθιοπικό Πάσχα συμπίπτει με το Γρηγοριανό κάθε τέσσερα χρόνια. Το νέο έτος ξεκινά στις 11 Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με το ημερολόγιο της Κοπτικής Εκκλησίας, τα Χριστούγεννα (Ganna στην τοπική γλώσσα) γιορτάζονται στις 7 Ιανουαρίου. Πιστοί από κάθε γωνιά της χώρας καταφτάνουν στη Λαλιμπέλα. Σε αυτόν τον ξεχασμένο από την εξέλιξη τόπο βρίσκονται έντεκα «αγγελοχτισμένες» - σύμφωνα με την παράδοση - εκκλησίες, όλες λαξευμένες στο βράχο. Σε αυτές συγκεντρώνονται οι πιστοί την παραμονή των Χριστουγέννων φορώντας όλοι λευκά βαμβακερά ρούχα. Ακολουθεί ολονυχτία υπό το φως των κεριών και το επόμενο πρωί οι ιερείς ψέλνουν τη λειτουργία των Χριστουγέννων και κοινωνούν τους πιστούς. Την ίδια μέρα γίνονται πολλοί γάμοι, γιατί οι Αιθίοπες θεωρούν ιδιαίτερα ευλογημένο το γάμο που τελείται την ημέρα της γέννησης του Χριστού. Ακολουθούν χοροί και τραγούδια, καθώς και το εορταστικό γεύμα, που αποτελείται από injera (το χαρακτηριστικό υγρό ψωμί της αιθιοπικής κουζίνας που μοιάζει με πίτα) και doro wat (πικάντικο ψητό κοτόπουλο).

ΤΙΜΚΑΤ

Σε αυτό το ταξίδι θα ανακαλύψουμε το πιο ιδιαίτερο και ανεξερεύνητο κομμάτι της Χριστιανοσύνης, τα Θεοφάνεια, που είναι η σημαντικότερη ημέρα του χρόνου για τη Αιθιοπία. Σε κανένα μέρος της Χριστιανοσύνης οι εορτασμοί δεν προσλαμβάνουν τη λαμπρότητα με την οποία έχει περιβάλει η Αιθιοπική Ορθόδοξη (Τεουαχέντο) Εκκλησία, τον εορτασμό των Θεοφανείων.
Τα έθιμα της γιορτής, γνωστής ως Τίμκατ, σαγηνεύουν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποτελούν έναν από τους κύριους πόλους έλξης των ταξιδιωτών, στη χώρα αυτή των πανάρχαιων παραδόσεων.
Το τελετουργικό του Τίμκατ καθηλώνει όταν εκτυλίσσεται με φόντο την εξαιρετική αρχιτεκτονική κληρονομιά της χώρας.
Οι αιθιοπικές εκκλησίες είναι είτε κυκλικές με στέγη από άχυρο, είτε μονόκλιτες βασιλικές, είτε συνδυάζουν μία από τις προηγούμενες μορφές με τη διάρθρωση σε επάλληλα επίπεδα, μοιάζοντας με παγόδες. Καθεμία χωρίζεται σε τρία μέρη, εκ των οποίων το ιερότερο, τα Άγια των Αγίων, είναι άβατο για τους μη κληρικούς. Εκεί φυλάσσεται αντίγραφο της Κιβωτού της Διαθήκης (των πλακών με τις Δέκα Εντολές) που ονομάζεται ταμπότ. Το ταμπότ αντιστοιχεί στη δική μας Αγία Τράπεζα. Μόνο οι ιερείς επιτρέπεται να το αντικρίσουν. Κεντημένα βελούδινα υφάσματα το φυλάσσουν από ασεβή βλέμματα.
Τόσο η τριμερής διάρθρωση όσο και το ταμπότ παραπέμπουν στο Ναό του Σολομώντα. Η τριήμερη εορτή του Τίμκατ επικεντρώνεται στην περιφορά των ταμπότ. Το απόγευμα της 18ης Ιανουαρίου, ιερείς και διάκονοι τα βγάζουν από τις εκκλησίες και τα μεταφέρουν με λιτανεία, κοντά σε ποτάμια, λίμνες ή δεξαμενές. Το ταμπότ μεταφέρεται στο κεφάλι του γηραιότερου ιερέα, πάντοτε καλυμμένο. Μοναχοί και ιερείς λιτανεύουν μεγάλους ασημένιους σταυρούς, σείουν κύμβαλα και θυμιατά. Οι κεντητές μεταξωτές ομπρέλες, υπό τις οποίες βαδίζουν οι ιερείς με τα έξοχα ράσα τους, συμβολίζουν το σύμπαν. Πιστοί και διάκονοι είναι ντυμένοι ολόλευκα. Το θέαμα καθηλώνει. Οι πολύχρωμες κεντητές ομπρέλες των ιερέων μοιάζουν με κινούμενα εξωτικά λουλούδια. Οι πιστοί, στα μακριά λευκά πανωφόρια και σαρίκια τους, φαντάζουν σμήνος πουλιά. Ένα πανδαιμόνιο από κύμβαλα, εκστατικές κραυγές και ψαλμωδίες συνθέτει την ακουστική υπόκρουση. Τα ταμπότ τοποθετούνται σε ειδικές σκηνές δίπλα σε κάποια υδάτινη μάζα, που οι ιερείς ευλογούν για την επομένη. Ακολουθεί ολονυχτία. Πλήθη ανάβουν φωτιές και κατασκηνώνουν στην ύπαιθρο. Περνούν τη νύχτα τρώγοντας, πίνοντας, τραγουδώντας και ψιθυρίζοντας προσευχές. Τα ξημερώματα, οι πιστοί συγκεντρώνονται κοντά στα ύδατα. Ο γηραιότερος ιερέας βουτά ένα χρυσό σταυρό στο νερό, όπου σβήνει ένα κερί. Στη συνέχεια, ραίνει το πλήθος, εις ανάμνησιν του βαπτίσματος στον Ιορδάνη. Ακολουθούν αλαλαγμοί έκστασης και πολλοί βουτούν να ανανεώσουν το βάπτισμά τους. Τα ταμπότ μεταφέρονται πίσω στις Εκκλησίες στην ίδια θεαματική πομπή. Η αξέχαστη εμπειρία του Τιμκάτ δίνει μια εικόνα της μυσταγωγίας της Αιθιοπικής Ορθοδοξίας. Σε αυτήν την παράδοση εδράζεται η εθνική υπερηφάνεια των Αιθιόπων.

ΛΑΛΙΜΠΕΛΑ, ο λόγος του Κυρίου λαξεμένος στο βράχο

Στο βόρειο τμήμα της Αιθιοπίας, στο μέσο των Αιθιοπικών υψιπέδων, βρίσκεται η μικρή πόλη Λαλιμπέλα, "σκαρφαλωμένη" σε υψόμετρο 2.630 μέτρων, ανάμεσα σε άγριες βουνοκορφές, απότομες πλαγιές, βαθιές κοιλάδες και άγριες χαράδρες.
Η Λαλιμπέλα, η πόλη με το τραγουδιστό όνομα, είναι ο καθρέπτης της χώρας.
Μυστήρια, επιβλητική, ένας ζωντανός τόπος λατρείας για τους χριστιανούς της Αιθιοπίας, η ψυχή της αιθιοπικής χριστιανοσύνης, αλλά και ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο.
Η Μέση Ανατολή έχει την Πέτρα, η Αιθιοπία τη Λαλιμπέλα.
Εκεί, λαξευμένες στην πέτρα, δεσπόζουν για 800 περίπου χρόνια, 11 μονολιθικές εκκλησίες (Bet), που χαρακτηρίστηκαν από την UNESCO προστατευόμενος θησαυρός Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Οι εκκλησίες αυτές προκαλούν δέος σε λάτρεις και μη της θρησκευτικής αρχιτεκτονικής.
Είναι από τις πιο απίστευτες ανθρώπινες δημιουργίες, ένα θαύμα μοναδικής και απίστευτης ομορφιάς, ένα διαρκές μνημείο της πίστης του ανθρώπου στον Θεό.
Οι εκκλησίες αυτές δεν κατασκευάστηκαν με την κυριολεκτική έννοια της λέξης. Στην ουσία δημιουργήθηκαν με  την αφαίρεση του πετρώματος, "σκάφτηκαν", χωρίς να χρησιμοποιηθεί κανένα είδος δομικού υλικού.
Για να λαξευτούν στον ρόδινο τόφφο (πορώδες ηφαιστειακό πέτρωμα) οι θαυμαστές αυτές εκκλησίες χρειάστηκαν 24 χρόνια - κάποιες, σύμφωνα με το μύθο, με τη βοήθεια των αγγέλων. Ο συμπαγής βράχος κοβόταν κάθετα για να σχηματιστεί διάδρομος γύρω από την εκκλησία. Έμενε τότε στη μέση ένας όγκος βράχου σχήματος ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου. Αυτός θα γινόταν η εκκλησία. Στη συνέχεια οι λιθοξόοι πελεκούσαν τον ακατέργαστο όγκο από πάνω προς τα κάτω. Όλες οι εκκλησίες έχουν πολλαπλά επίπεδα και συνδέονται με ένα πολυδαίδαλο, λαβυρινθώδες δίκτυο υπόγειων και υπέργειων στοών, σηράγγων, τεχνητών σπηλιών, περασμάτων, κρυπτών, διαδρόμων και αυλών.
Κάθε μια από τις εκκλησίες αυτές είναι μοναδική ως προς το σχέδιο, το μέγεθος και το διάκοσμο. Όλες είναι υπέροχα σμιλεμένες, οι περισσότερες διακοσμημένες με καλοδιατηρημένες εικόνες και έχουν κρατηθεί ζωντανές από γενεές ιερέων που φρουρούν τους θησαυρούς τους (σταυροί, Βίβλοι, χειρόγραφα κλπ.).
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, ένα από τα σημαντικότερα μονολιθικά κτίσματα του κόσμου, είναι η πιο εντυπωσιακή λόγω του σταυροειδούς της σχήματος, αλλά και του μεγέθους της, αφού φτάνει σε ύψος περίπου τα 12 m. Λαξεμένη κάτω από την επιφάνεια της γης, αποσπά αβίαστα ένα βαθύτατο αίσθημα δέους και σεβασμού.
Η μεγαλύτερη υπόσκαφη εκκλησία είναι η Μεντάνα Άλεμ (Bet Medhane Alem, Σωτήρος). Στηρίζεται σε 72 κολώνες (περιστύλιο), παραπέμποντας σε αρχαιοελληνικό ναό.
Αυτοί που δίνουν πραγματικό νόημα στον τόπο είναι οι ιερείς, οι μοναχοί και οι πιστοί που συρρέουν εδώ κατά χιλιάδες, έπειτα από πολυήμερη κοπιαστική πεζοπορία, για τους οποίους η ιδεατή Ιερουσαλήμ είναι λαξεμένη στους βράχους της Λαλιμπέλας. Φορούν λευκούς εξαγνιστικούς μανδύες και συχνά κρατούν ραβδιά για να τους διευκολύνουν στην πορεία τους ανάμεσα στα βουνά. Άνθρωποι ευσεβείς, ταπεινοί, με βιβλικά πρόσωπα, αρχέγονες φιγούρες, βαθειά θρησκευόμενοι, χωρίς όμως ίχνος φανατισμού, έχουν ενστερνιστεί την πίστη τους ως τρόπο ζωής και αποπνέουν την πνευματικότητα που έχουν όλοι οι χριστιανοί της Ανατολής. Μέσα στην απόλυτη φτώχεια τους - που ωστόσο έχει αξιοπρέπεια και αθωότητα - οι ορθόδοξοι της Αιθιοπίας έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους για ένα καλύτερο αύριο στον Θεό. 

Τα ίχνη του Homo Sapiens στην Αιθιοπία

Η περιοχή του εθνικού πάρκου στον κάτω ρου του ποταμού Όμο δεν είναι μόνο καταφύγιο πολλών άγριων ζώων, αλλά και παλαιοντολογικός χώρος, όπου ήρθαν στο φως απολιθώματα σκελετών ανθρωποειδών καθώς και λίθινα εργαλεία. Ο μήκους σχεδόν 800 χλμ. ποταμός Όμο εκβάλλει στο νότιο σύνορο της Αιθιοπίας, στη Λίμνη Τουρκάνα.
Τα προϊστορικά ευρήματα στον κάτω ρου του 'Ομο έχουν κάνει το όνομά του γνωστό στους ειδήμονες της παγκόσμιας κοινότητας των παλαιοντολόγων. Οι ηλικίας έως και 4 εκατομμυρίων ετών ιζηματικές αποθέσεις του ποταμού κρύβουν πλήθος απολιθωμάτων ζώων και ανθρωποειδών προϊστορικής περιόδου.
Τα υπολείμματα σκελετών που ανεσκάφησαν, μερικά από τα οποία έχουν ηλικία άνω των 3 εκατ. ετών, παραπέμπουν στο είδος αυστραλοπίθηκος. Βρέθηκαν επίσης λίθινα εργαλεία 2,5 εκατ. ετών, τα οποία χρησιμοποιούσε ο homo habilis, καθώς και ευρήματα νεοτέρων περιόδων, όπως κατάλοιπα του homo erectus και μιας πρώιμης μορφής του homo sapiens.
Σύμφωνα με νεότερες έρευνες, ο homo sapiens ζούσε στην Ανατολική Αφρική. Δύο κρανία κι άλλα υπολείμματα σκελετών, που ανακάλυψε το 1967 κοντά στο Κιμίς στην κοιλάδα του 'Ομο μια ομάδα με επικεφαλής τον Αμερικάνο παλαιοντολόγο Ρίτσαρντ Λίκεϊ, των οποίων η ηλικία είχε εσφαλμένα εκτιμηθεί στα 130.000 χρόνια, απεδείχθη πως είναι πολύ παλαιότερα. Η ανάλυση των μεταλλικών κρυστάλλων στα στρώματα του εδάφους, όπου βρέθηκαν τα οστά, κατέδειξε μια πιθανή ηλικία 195.000 ετών.
Στο Εθνικό Μουσείο της Αιθιοπίας στην Αντίς Αμπέμα, εκτίθεται ο σκελετός της  “Lucy”, μιας γυναίκας του είδους Australopithecus aferensis, που έζησε πριν από 3,2 εκατομμύρια χρόνια στην κοιλάδα Hadar στη Νότια Αιθιοπία. Ανακαλύφθηκε το 1974 από τους ανθρωπολόγους Donald Johanson, Maurice Taieb και τον Yves Coppens. Πρόκειται ίσως για το πιο σημαντικό παλαιοντολογικό εύρημα όλων των εποχών, καθώς ρίχνει άπλετο φως στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.

Αρτυματικά Φυτά της Αιθιοπίας

Από τη Μέση Ανατολή (Εύφορη Ημισέληνο), όπου ξεκίνησε η γεωργική επανάσταση, τα δημητριακά πέρασαν μέσω του Νείλου (Αιγύπτου και Νουβίας) στα υψίπεδα της Αιθιοπίας.    
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι τα ενδημικά φυτά που εξημέρωσαν/καλλιέργησαν οι ίδιοι οι κάτοικοι του Κέρατος, όπως το τεφ (Teff): το κυριότερο δημητριακό της Αιθιοπίας (πολύ λεπτό), από το οποίο παρασκευάζουν την ιντζέρα (Injera, κρέπα σαν ψωμί).
Άλλο ένα δημητριακό που χρησιμποιούν ευρύτατα είναι το κεχρί (Finger millet, "Dagusa"), που το μαγειρεύουν και το τρώνε σαν πηγή αμύλου, αλλά παράγουν από αυτό και την παραδοσιακή τους μπύρα (Ντάλα).
Επίσης χρησιμοποιούν την ψευτομπανάνα, το ενσέτ - τα φύλλα της μοιάζουν σαν της μπανανιάς. Παίρνουν ένα κομμάτι του κορμού, το θάβουν για να δημιουργηθεί κάποια ζύμωση και μετά το χρησιμοποιούν σαν ψωμί. 
Το κυριότερο όμως, πιο διάσημο από τα φυτά της Αιθιοπίας: η καφέα.  Ενδημικό της επαρχίας Κάφα στη νοτιοδυτική Αιθιοπία, απ΄ όπου μάλλον προέρχεται και το όνομα (αραβικό κάουα/kahwah, τουρκικό καχβέ). Οι Αιθίοπες το λένε μπούνα. Σύμφωνα με ένα μύθο, η επίδραση των καρπών του φυτού αυτού στη συμπεριφορά παρατηρήθηκε για πρώτη φορά από έναν Αιθίοπα βοσκό, ο οποίος πρόσεξε ότι τα πρόβατά του γίνονταν υπερδραστήρια μόλις έτρωγαν τα "κόκκινα κερασάκια" από κάποιο συγκεκριμένο φυτό. Δοκιμάζοντάς τα και ο ίδιος έγινε κι αυτός υπερδραστήριος! Κάποιος καλόγερος που περνούσε από εκεί τον κατέκρινε επειδή "έτρωγε το φρούτο του Διαβόλου". Πάντως οι μοναχοί σύντομα ανακάλυψαν ότι ο καρπός από το γυαλιστερό καταπράσινο φυτό τους βοηθούσε να μένουν ξύπνιοι για τις προσευχές τους. Από αυτούς πέρασε στις αυλές της πολιτικής εξουσίας και τελικά απλώθηκε στις μάζες. Από την Αιθιοπία πέρασε στην Υεμένη, όπου η καλλιέργειά του πέτυχε και από το 17ο αιώνα έγινε διάσημο εξαγωγικό προϊόν από το λιμάνι Αλ Μάχα (Μόκα), όπου οι Ευρωπαίοι άνοιξαν πρακτορεία, προξενεία κλπ. και έτσι έμεινε το όνομα Μόκα. Από εκεί μεταδόθηκε στην υπόλοιπη Αραβία, την Περσία, την Αίγυπτο και τη Συρία. Οι Άραβες ήταν οι πρώτοι που το υιοθέτησαν σαν ρόφημα, συχνά προσθέτοντας γαρύφαλλο, κανέλλα, κάρδαμο και γλυκάνισο. Η ορμητική εξάπλωση του Ισλάμ μέχρι την Ισπανία βοήθησε στην περαιτέρω διάδοση του καφέ.
Η συνήθεια της καθημερινής πόσης καφέ έφερε σημαντικές αλλαγές στην οικονομία, τη διατροφή και την κουλτούρα της ανθρωπότητας. Ο καφές είναι πλέον το κυρίαρχο ρόφημα του πλανήτη.

Όρη Σιμιέν (Εθνικό πάρκο) και οι πίθηκοι Gelada, Αιθιοπία

Τα όρη Σιμιέν  βρίσκονται στη βόρεια Αιθιοπία, βορειοανατολικά του Gonder και αποτελούν ένα εξωτικό περιβάλλον με μοναδική άγρια φύση και καταπληκτική θέα, σε ένα τοπίο διαμορφωμένο από την ίδια τη φύση. Μια διεργασία που έχει ξεκινήσει 20-30 εκατομμύρια χρόνια πριν και έκτοτε συνεχίζονται οι διαδικασίες ανύψωσης και διάβρωσης των βουνών. Η φυσική ομορφιά του πάρκου πάντα γεμίζει με δέος τους ταξιδιώτες . Γεωλογικά τα υψίπεδα των βουνών Simien αποτελούνται από σκοτεινό βασάλτη και μαλακό ανοιχτόχρωμο χλοοτάπητα. Την καλύτερη θέα μπορεί κανείς να την απολαύσει απο τα σημεία παρατήρησης Gidir Got και το Imet Gogo στο κέντρο του πάρκου. Πέρα από την ομορφιά της φύσης για την οποία είναι γνωστά τα όρη Σιμιέν, είναι αξιοσημείωτη και η πανίδα που υπάρχει στην περιοχή και είναι μοναδική στον πλανήτη. Οι απότομοι βράχοι και το δροσερό κλιμα αποτελούν κατάλληλες συνθήκες για την επιβίωση ενός είδους ενδημικού αγριοκάτσικου (Capra ibex wee). Άλλα είδη ζώων που βρίσκονται στην περιοχή είναι η ενδημική αλεπού Simien, ο αιθιοπικός λύκος καθώς ο ενδημικός μπαμουίνος Gelada. Όλο αυτό το “μάζεμα” φύσης και ζώων έδωσε την ιδέα να διατηρηθεί παρθένα η περιοχή και να ιδρυθεί το Εθνικό Πάρκο Simien Mountains το 1969 και να χαρακτηριστεί ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco.
Ένα από τα πιο γνωστά ζώα που ζουν στο πάρκο όπως αναφέρθηκε και παραπάνω είναι ο μπαμπουίνος gelada. Οι πίθηκοι αυτοί είναι τα πιο παλιά πρωτεύοντα στον κόσμο  εκτός από τους ανθρώπους. Είναι κυρίως χορτοφάγοι και είναι το τελευταίο είδος αρχαίων πρωτευόντων που βόσκουν.  Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους τους βρίσκουμε καθισμένους να μαζεύουν και να τρων χόρτα και βότανα.  Οι πίθηκοι gelada σχηματίζουν πολυεπίπεδες κοινωνίες. Η μικρότερη είναι αυτή της οικογένειας που απαρτίζεται από ένα σταθερό αρσενικό μέλος ή μερικά αρσενικά και από δύο έως δέκα θηλυκά και τα εξαρτώμενα μέλη τους. Οι οικογενειακές μονάδες σχηματίζουν μεγαλύτερες ομάδες που ταξιδέυουν μαζί κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι ομάδες αυτές μπορεί να φτάσουν και τα 1200 άτομα. Οι gelada ζουν στα ψηλά ορεινά λιβάδια της Αιθιοπίας, που είναι γεμάτη με απόκρημνους βράχους. Τα κοντά και ασταθή δάχτυλά τους τους καθιστούν καλούς ορειβάτες. Για να κοιμηθούν τα ζώα πέφτουν πάνω από τις άκρες του γκρεμού και κοιμούνται μαζί στα περβάζια. Χαρακτηριστικό  τους είναι το κόκκινο στήθος.

Φυλές στην Νότια Αιθοπία

Στη Νοτιοδυτική Αιθιοπία, μέσα στα όρια της κοιλάδας του ποταμού Ομο, οι απομονωμένες φυλές της περιοχής διαβιώνουν σε κυριολεκτικά πρωτόγονες συνθήκες και παραμένουν ανέγγιχτες από τις εξελίξεις του σύγχρονου πολιτισμού . Στα υψίπεδα του Ανω Νείλου στη Νοτιοδυτική Αιθιοπία , σε μια απομονωμένη πεδινή περιοχή  που την ποτίζουν οι ποταμοί Ομο και Μάκο περίπου 7.000 γηγενείς εξακολουθούν να διαβιούν σε πραγματικά πρωτόγονες συνθήκες . Η γνωριμία με τις απομονωμένες φυλές του αιθιοπικού Νότου είναι αναμφίβολα μια καταπληχτική εμπειρία και απευθύνεται στους ταξιδιώτες εκείνους που θέλουν να έχουν μια εικόνα της Αφρικής , όπως αυτή ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια . Η φυλή των Μούρσι (Mursi)αι η πιο γνωστή στην κοιλάδα Ομο. Πρόκειται για μια σκληροτράχηλη φυλή πολεμιστών που διατηρούν μέχρι σήμερα τις μακραίωνες παραδόσεις τους, ενώ βρίσκονται μονίμως σε σύγκρουση και ένοπλη αντιπαράθεση με τις γειτονικές φυλές για την νομή των βοοειδών τους. Οι άντρες πολεμιστές της φυλής συνηθίζουν να βάφουν το σώμα τους και να περνάν στη μύτη τους διάφορα ξύλινα η μεταλλικά αντικείμενα Μην περιμένετε να τους δείτε να κουβαλούν τόξα και ακόντια , οι περισσότεροι έχουν στην κατοχή τους  από επαναληπτικές καραμπίνες μέχρι και Καλάσνικοφ. Τις εντυπώσεις ωστόσο, κλέβουν οι γυναίκες της φυλής. Στο κάτω χείλος και στους λοβούς των αυτιών τοποθετούν μεγάλους πήλινους δίσκους , ως σύμβολο ομορφι’ας και υγείας.  Τα πρωτότυπα αυτά στολίδια ( έχουν διάμετρο 15-20 εκ. και βάρος μέχρι και 200 γραμ. ) δεν φοριούνται καθημερινά , αλλά μόνο σε γιορτές και κοινωνικές εκδηλώσεις της φυλής. Κατά μια άλλη εκδοχή , οι χαρακτηριστικοί πήλινοι δίσκοι χρησιμοποιούνται από τις παντρεμένες για να απομακρύνουν τους πιθανούς εραστές.
Και το ταξίδι πίσω στη Λίθινη εποχή συνεχίζεται . Άλλη γνωστή φυλή της κοιλάδας Ομο είναι οι Κόνσο (Konso ) που ζουν στα όρια της ομώνυμης περιοχής, μέσα σε οχυρωμένα χωριά. Οι Κόνσο φημίζονται για τα υφάσματα που φτιάχνουν , αλλά κυρίως για τις ξυλόγλυπτες φιγούρες ( τοτέμ ) που σκαλίζουν και τις οποίες χρησιμοποιούν σαν επιτάφιες πλάκες για να ξορκίζουν τα κακά πνεύματα . Η περιοχή των Κόνσο έχει κηρυχτεί από το 2011 φυσικό μνημείο της Παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco .
Η φυλή των Κάρο (Karo ) ξεχωρίζει για τα ανάγλυφα διακοσμητικά σχέδια που φτιάχνουν οι γυναίκες στο σώμα τους , προκειμένου να γίνουν πιο επιθυμητές . Η τεχνική που ακολουθούν είναι η  εξής : αφού πρώτα χαράξουν και κόψουν το δέρμα της κοιλιάς, του στήθους η της πλάτης ( μια αρκετά επίπονη διαδικασία). Τρίβουν κατόπιν τις πληγές με στάχτη. Όταν οι πληγές επουλωθούν , δημιουργούνται κατόπιν τις πληγές με στάχτη. Όταν οι πληγές επουλωθούν , δημιουργούνται εξογκώματα κάτω από το δέρμα, τα οποία σχηματίζουν ανάγλυφα διακοσμητικά σχέδια στο σώμα . Οι άντρες αντίθετα αρέσκονται να ζωγραφίζουν το σώμα τους με διάφορα σχέδια κάτι που κάνουν και οι άντρες της φυλής Ερμπορέ

ΑΙΘΙΟΠΙΑ – Με τη ματιά του ταξιδιώτη

Μνημεία ανέγγιχτα από την φθορά του χρόνου , αρχέγονοι τρόποι διαβίωσης , βαθιά θρησκευτικότητα , συγκλονιστικά τοπία , πανάρχαιοι μύθοι και δοξασίες, αθώες ψυχές, έντονα συναισθήματα … Η βιβλική Αιθιοπία , όπου πιθανότατα περπάτησε ο πρώτος άνθρωπος στη Γη,  δεν μοιάζει με καμία άλλη αφρικανική χώρα .  
Χώρα με αρχαιοτάτη ιστορία και αξιόλογο πολιτισμό , η Αιθιοπία μαζί με την Αίγυπτο αποτελούν τις 2 μοναδικές αφρικανικές χώρες που διαθέτουν στοιχεία πολιτισμικής αναφοράς και ίχνη ιστορικής συνέχειας από τα αρχαιότατα χρόνια , πολύ πριν από την 3η χιλιετία π.Χ.
Από την θρυλική βασίλισσα του Σαβά έως τις χριστιανικές εκκλησίες της Λαλιμπέλα και από τον μύθο της κρυμμένης Παλαιάς Διαθήκης , στον απελευθερωτικό αγώνα του αυτοκράτορα Χαιλέ Σελασιέ , η αιθιοπική γη συνιστά μια αδιάκοπη ιστορία γεμάτη μύθους , Θρύλους , θρησκεία και παραδόσεις .
Ένα ταξίδι στην πρώην Αβησσυνία δεν είναι άλλη μια ευκαιρία για ξεκούραση η χαλάρωση, αλλά  μια εμπειρία ζωής που δεν θα ξεχάσετε ποτέ. Ειδικότερα στην επαφή σας με τους ανθρώπους της χώρας , με μεγάλη έκπληξη θα διαπιστώσετε ότι η αξιοπρέπεια, η περηφάνια,   η ευγένεια και ο αυτοσεβασμός αποτελούν τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους εγκάρδιους Αιθίοπες , παρά τις τραγικές συνθήκες διαβίωσης που  επικρατούν.Η Λαλιμπέλα (Lalibela) αποτελεί το σημαντικότερο θρησκευτικό κέντρο της Αιθιοπίας και ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα στη θρησκευτική ζωή των εκατομμυρίων πιστών της αφρικανικής χώρας . Εντελώς απελευθερωμένες από τα “δεσμα” του βράχου, οι εκκλησίες της Λαλιμπέλα έχουν την μορφή τεράστιων μονολιθικών οικοδομημάτων και πλαισιώνονται με τάφρους , σήραγγες, κελιά ερημιτών, κρύπτες, σπηλιές και παρεκκλήσια-κατά παράδοξο τρόπο , κάθε εκκλησία είναι μοναδική ως προς το σχέδιο, το μέγεθος και τον διάκοσμό της. της μεγαλύτερης της Αιθιοπίας. Επισκεφτήκαμε το νησί Qirqos που θεωρείται ιερό από τον χριστιανικό πληθυσμό της Αιθιοπίας .  Τι να πει κανείς για το “Καμελότ της Αφρικής” το Γκοντάρ. Η Γκοντάρ διατέλεσε πρωτεύουσα της   Αβησσυνίας από το 17ο-19ο αιώνα ( 1636 – 1864 ) και φημίζεται τόσο για τις πλούσιες διακοσμημένες εκκλησίες της, στην πόλη υπάρχουν 44 εκκλησίες, με πιο γνωστή την Debre Birhan Selassie, αλλά κυρίως για τα πέντε μεσαιωνικά κάστρα της. Περπατώντας ανάμεσα στα κάστρα και στις εκκλησίες νομίζεις ότι ζεις σε μια άλλη εποχή.    
Την παραμονή των ριστουγέννων χιλιάδες πιστοί ντυμένοι στα λευκά συγκεντρώνονται στους ναούς και ψέλνουν μαζί με τους ιερείς κρατώντας αναμμένα κεριά. Το θέαμα σε αφήνει άφωνο και η κατάνυξη μοναδική .   Την ημέρα των Χριστουγέννων οι ιερείς με τις υπέροχες ομπρέλες τους, περιφέρονται στους ναούς ψάλλοντας, με  τους πιστούς να εκστασιάζονται .  Η γιορτή των Θεοφανίων στην Αντίς Αμπέμπα είναι μια εξίσου μοναδική εμπειρία . Εμείς είχαμε την τύχη να έχουμε ειδική διαπίστευση και να είμαστε προσκεκλημένοι του Πατριάρχη Αιθιοπίας και γιορτάσαμε τα Θεοφάνια με εξαιρετική λαμπρότητα .
Από το Μπαχίρ Ντάρ πραγματοποιήσαμε μια μοναδική εξόρμηση στα νερά της λίμνης Τάνα, της μεγαλύτερης της Αιθιοπίας. Επισκεφτήκαμε το νησί Qirqos που θεωρείται ιερό από τον χριστιανικό πληθυσμό της Αιθιοπίας .  Τι να πει κανείς για το “Καμελότ της Αφρικής” το Γκοντάρ. Η Γκοντάρ διατέλεσε πρωτεύουσα της   Αβησσυνίας από το 17ο-19ο αιώνα ( 1636 – 1864 ) και φημίζεται τόσο για τις πλούσιες διακοσμημένες εκκλησίες της, στην πόλη υπάρχουν 44 εκκλησίες, με πιο γνωστή την Debre Birhan Selassie, αλλά κυρίως για τα πέντε μεσαιωνικά κάστρα της. Περπατώντας ανάμεσα στα κάστρα και στις εκκλησίες νομίζεις ότι ζεις σε μια άλλη εποχή. 

Το βύθισμα του Ντανακίλ, Αιθιοπία

Είναι το πιο θερμό μέρος στον πλανήτη, μία καυτή έρημος από θείο, ψαμμίτη και ασβεστόλιθο, που η ζωή δεν είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Το Βύθισμα του Ντανακίλ θεωρείται από τις πιο αφιλόξενες εκτάσεις στον κόσμο: εδώ μετρώνται οι υψηλότερες θερμοκρασίες στον πλανήτη με τον υδράργυρο να ξεπερνά τους 50ο C την ημέρα, κι αυτό σε μία έκταση που φτάνει περίπου τα 100.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου στο μέγεθος της Κούβας ή της Ισλανδίας. Η ζέστη είναι τέτοια που ο μοναδικός ποταμός της περιοχής, ο Αβάς, δεν καταφέρνει ποτέ να εκβάλλει στη θάλασσα, καθώς στεγνώνει σταδιακά περνώντας μέσα από μια σειρά από αλμυρές λίμνες, χωρίς ποτέ να φτάσει στον ωκεανό.
Είναι παράλληλα και από τις περιοχές με το χαμηλότερο υψόμετρο, καθώς κατά τόπους το έδαφος φτάνει και τα 116 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Αυτός ο τόσο ιδιαίτερος κόσμος είναι δημιούργημα διαρκούς ηφαιστειακής και τεκτονικής δραστηριότητας. Εδώ στη βορειοανατολική Αφρική συναντώνται τρεις τεκτονικές πλάκες, η αφρικανική και η αραβική κατά κύριο λόγο, που αμφότερες δέχονται την πίεση της ευρασιατικής από τον βορρά. Σ’ αυτή τη δραστηριότητα οφείλεται η ασυνεχής διάβρωση των εδαφών που καθιστά τόσο δύσκολη, έως αδύνατη, τη διαβίωση σ’ αυτή τη γωνιά του πλανήτη. Η ηφαιστειακή δράση είναι αδιάκοπη, σχηματίζοντας στο πέρασμα του χρόνου και μία σειρά από λίμνες από ροές λάβας. Κάποιες από αυτές, όπως η λίμνη Αφρέρα, έχουν αποθέσεις αλατιού στις όχθες τους, στοιχείο που αποτελεί τη μοναδική επαγγελματική δραστηριότητα για τους μόνους (και εξαιρετικά τολμηρούς) κατοίκους της περιοχής, τη φυλή Αφάρ. Αυτό το αλάτι συλλέγεται προσεκτικά, και με καραβάνια μεταφέρεται σε κοντινές αγορές προς πώληση.

Στο Ντανακίλ εντοπίζεται και η μοναδική πραγματική λίμνη λάβας στον κόσμο, στο ενεργό ηφαίστειο Έρτα Άλε, ένα εντυπωσιακό υπερθέαμα που όσο συγκλονιστικό ακούγεται, άλλο τόσο είναι και στην πραγματικότητα.

Σε ένα τόσο αφιλόξενο τόπο η ζωή δεν είναι καθόλου μα καθόλου εύκολη. Κι όμως, εκεί που για εμάς μπορεί να φαίνεται μία κόλαση, για τους επιστήμονες είναι ένας σωστός παράδεισος: έρχονται εδώ για προσομοιώσεις της ζωής στον πλανήτη Άρη, για να κατανοήσουν πώς ζουν και αντιδρούν μικροοργανισμοί αστροβιολογικού ενδιαφέροντος και να βρουν απαντήσεις σε ερωτήματα που δεν μπορεί κανένα εργαστήριο να δώσει.

Για το τέλος, κρατήστε κάτι ακόμα: καθώς τίποτα σ’ αυτόν τον κόσμο δεν είναι παντοτινό, η τεκτονική δραστηριότητα στην Αφρική συνεχίζεται αδιάκοπη, και επιστήμονες σημειώνουν πως η αφρικανική ήπειρος σιγά-σιγά σπάει στα δύο, με ένα ρυθμό εξαιρετικά αργό για τα ανθρώπινα δεδομένα, αλλά μάλλον ασυνήθιστα γρήγορο για τα δεδομένα του πλανήτη μας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, κάποια στιγμή στο (όχι ανθρώπινα άμεσο) μέλλον, η Ερυθρά Θάλασσα θα πλημμυρίσει το Ντανακίλ που από άγονη έρημος, θα μετατραπεί σε τεράστια λίμνη, αλλάζοντας για πάντα την όψη της βορειοανατολικής Αφρικής…

Ερυθραία, Σουδάν: Ασμάρα, η αφρικανική πρωτεύουσα του μοντερνισμού

Η ιστορία έχει παίξει ένα παράξενο παιχνίδι στην πρωτεύουσα της Ερυθραίας, την υψομετρική Ασμάρα (βρίσκεται σε υψόμετρο 2300 μέτρα). Και με όλη τη χώρα βέβαια… Η Ερυθραία ως τον 19ο αιώνα που κατελήφθη από τους Ιταλούς, δεν ήταν μία χώρα, με κεντρική διοίκηση. Ήταν περισσότερο μία έκταση, κατοικημένη από διάφορες αγροτικές και κτηνοτροφικές φυλές που συγκροτούσαν μικρά βασίλεια. Το 1869, η ιταλική ναυτιλιακή εταιρεία Ρουμπατίνο αγόρασε ένα τμήμα της επαρχίας Ντενκαλία, κοντά στην πόλη Ασάμπ, με το πρόσχημα ότι θα το μετέτρεπε σε εμπορικό κέντρο. Τελικά 13 χρόνια μετά η πόλη Ασάμπ κατέστη ιταλική αποικία. Οι κάτοικοι της Ντενκαλία ξεσηκώθηκαν. Τα ιταλικά στρατεύματα όχι μόνο δεν αποχώρησαν, αλλά κατέλαβαν και άλλες πόλεις στα ενδότερα, όπως η Κερέν, η Σεραγιέ και η Ακελουγκατσάι. Το 1885 η Μασάουα έγινε πρωτεύουσα της ιταλικής αποικίας και 5 χρόνια μετά η Ιταλία ανακήρυξε την ίδρυση της Ερυθραίας. Το 1896 δόθηκε μία σφοδρή μάχη της Ιταλίας με την Αιθιοπία. Η Ιταλία ηττήθηκε αλλά δεν υποχώρησε από τα κατακτημένα εδάφη. Και έναν χρόνο μετά μετέφερε την πρωτεύουσα της Ερυθραίας στην Ασμάρα. Η Ασμάρα τότε ήταν ένα μικρό ορεινό χωριό. Και οι Ιταλοί ανέλαβαν την ανοικοδόμησή του σε μία λαμπρή πρωτεύουσα της Αφρικανικής Αυτοκρατορίας τους.
Κάπως έτσι κύλησαν τα χρόνια μέχρι το 1922, όταν ο Μουσολίνι με το φασιστικό κόμμα του ανέλαβε τα ηνία της Ιταλίας και οραματίστηκε τη δημιουργία της Δεύτερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μέχρι το 1939, στην Ασμάρα είχαν μετοικίσει περισσότεροι από 53.000 Ιταλοί και η πόλη μετονομάστηκε «Μικρή Ρώμη». Στο μεταξύ είχε μετατραπεί σε γη της επαγγελίας για τους νέους και φιλόδοξους ιταλούς αρχιτέκτονες και βιομηχανικούς σχεδιαστές, που βρήκαν στην Ασμάρα πρόσφορο και ελεύθερο έδαφος για να αναπτύξουν τις νέες αρχές του Μοντερνισμού που στον μεσοπόλεμο ήταν ό,τι πιο καινούργιο υπήρξε στον χώρο της αισθητικής και της τέχνης και εξέφραζε απόλυτα τη νέα μεταβιομηχανική εποχή. Στην Ασμάρα δεν υπήρχαν αρχαία ρωμαϊκά κτίρια, δεν υπήρχε μπαρόκ και ροκοκό, δεν υπήρχαν κλασσικά και νεοκλασσικά… Υπήρχαν αγροτικές καλύβες οι οποίες γκρεμίστηκαν για να χτιστεί η νέα μοντέρνα πόλη. Η πόλη πρότυπο του ιταλικού ρασιοναλισμού – η ιταλική εκδοχή του μοντερνισμού που εξέφραζε τις αρχές του φασιστικού καθεστώτος: «η πρόοδος θα έρθει από την τεχνολογία, την εργατική τάξη και τον πόλεμο».
Οι ιταλοί μοντερνιστές στην Ασμάρα δοκίμασαν όλα τα νέα υλικά και τις τεχνικές δόμησης. Πειραματίστηκαν με την αισθητική αρ ντεκό, τους μοντερνιστικούς κύβους και τον φουτουρισμό. Έχτισαν βενζινάδικο σε σχήμα αεροπλάνου έτοιμου να απογειωθεί. Σινεμά με συρόμενη οροφή που όταν κάνει ζέστη μετατρέπεται σε θερινό. Μπαρ που η πρόσοψή του μοιάζει με ραδιόφωνο. Όπου κι αν κοιτάξεις στην Ασμάρα εκπλήσσεσαι. Καμία άλλη πόλη στον κόσμο δεν αποτελεί τόσο εξαίρετο και πλήρες δείγμα του μοντερνιστικού αρχιτεκτονικού κινήματος, του μεσοπολέμου. Εκτός ίσως από το Λακκί, στη Λέρο, που και εκεί σε μικρότερη κλίμακα η φασιστική Ιταλία έχτισε μία ολόκληρη πόλη από το μηδέν.
Εδώ όμως η ιστορία πάλι έπαιξε το επικίνδυνο παιχνίδι της. Οι Ιταλοί νόμιζαν πως θα έμεναν στην Ερυθραία για πάντα… εντούτοις αναγκάστηκαν να την παραδώσουν στους Βρετανούς το 1941. Η μετέπειτα αστάθεια, που διήρκεσε ως το 1991 απέκλεισε κάθε ενδεχόμενο εξέλιξης. Έτσι η Ασμάρα, που λόγω τοποθεσίας δεν υπήρξε ποτέ κέντρο πολεμικών επιχειρήσεων, παρέμεινε ανέπαφη, όπως ήταν το 1941. Μόνο η παρακμή την έπληξε, ωστόσο απ΄ότι βλέπουμε εκεί, τα υλικά και οι τεχνικές του μοντερνισμού τελικά αντέχουν στον χρόνο και την εγκατάλειψη…
Σήμερα η Ασμάρα αποτελεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO και οι υπερήφανοι κάτοικοί της πιστεύουν πως αυτός ο χαρακτηρισμός θα τους βοηθήσει να τη διατηρήσουν και να την προωθήσουν ως έναν εκλεκτό τουριστικό προορισμό. Στους δρόμους κυκλοφορούν ακόμη αμαξάκια με άλογα. Στα μεσοπολεμικά μπαρ σερβίρεται ο εξαιρετικός καφές της Ερυθραίας σε ρετρό φλιτζανάκια εσπρέσο. Στα εστιατόρια μοσχομυρίζει η γνήσια ιταλική πίτσα… Αυτή είναι η Ασμάρα. Μία πόλη ακαταμάχητη.

Σομαλιλάνδη, η χώρα-φάντασμα

Η Σομαλιλάνδη είναι μια de facto ανεξάρτητη δημοκρατία που βρίσκεται στο Κέρας της Αφρικής. Έχει έκταση 134.000 τ. χλμ. και πληθυσμό 4,5 εκατομμύρια κατοίκους. Πρωτεύουσά της είναι η Χαργκέισα. Κύριες γλώσσες των κατοίκων της είναι η σομαλική και η αραβική.
Η Δημοκρατία της Σομαλιλάνδης θεωρεί εαυτήν διάδοχη χώρα της Βρετανικής Σομαλιλάνδης, άλλοτε προτεκτοράτου, το οποίο είχε έκταση περίπου 137.600 τ. χλμ. Το προτεκτοράτο έγινε ανεξάρτητο στις 26 Ιουνίου του 1960. Την 1η Ιουλίου της ίδια χρονιάς ενώθηκε με την ιταλική Σομαλιλάνδη και αποτέλεσε τμήμα της Δημοκρατίας της Σομαλίας.
Στις 18 Μαΐου του 1991 οι κάτοικοι της Σομαλιλάνδης ανακήρυξαν την ανεξαρτησία από τη Σομαλία. Όμως, αυτή η ανεξαρτησία δεν αναγνωρίστηκε μέχρι στιγμής επισήμως από καμία άλλη χώρα ή διεθνή οργανισμό. Η Σομαλιλάνδη σήμερα έχει πολιτικές επαφές με τη γειτονική Αιθιοπία και το Τζιμπουτί, με το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Γκάνα, τη Ρωσία, την Νότια Αφρική, τη Σουηδία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ.
Λόγω της ιδιαίτερης αυτής πολιτικής και διπλωματικής κατάστασης, αλλά και λόγω του εμφυλίου για την ανεξαρτησία και τον καθορισμό των συνόρων της, η χώρα δεν έχει σχεδόν καθόλου τουρισμό. Την επισκέπτονται κυρίως αρχαιολόγοι και γεωλόγοι οι οποίοι μελετούν τους πολλούς αρχαιολογικούς χώρους αλλά και την ιδιαίτερη φύση της. Στην προϊστορία αλλά και στην αρχαιότητα, η χώρα βρεχόταν από ποταμούς και είχε εύφορες κοιλάδες – όπως μαρτυρούν οι προϊστορικές βραχογραφίες που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα αλλά και αρχαία συγγράμματα.
Σήμερα καλύπτεται από έρημο. Η πλειονότητα των κατοίκων της είναι νομάδες βοσκοί. Στις πανέμορφες αμμώδεις παραλίες της, υπάρχουν ψαροχώρια. Στην αρχαιότητα αυτά τα ψαροχώρια σχημάτιζαν μία αλυσίδα νευραλγικών εμπορικών λιμανιών, απ’ όπου μεταφέρονταν οι πολύτιμοι θησαυροί της Αφρικής στα παλάτια της Μεσογείου, της Ινδίας και της Ασίας.

«ΝΟ PICNIC» στο όρος Κένυα!

...