Πληροφορίες για: Κόστα Ρίκα

Η οικονομία της χώρας είναι αγροτική και βιομηχανική. Η ανάπτυξή της ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν με την εξαγωγή τεράστιων ποσοτήτων καφέ, οι οποίες περιορίστηκαν γύρω στο 1975, όταν αυξήθηκε η τιμή του πετρελαίου σε βάρος της τιμής του καφέ. Το 2001 το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) έφτανε τα 31,9 δισ. δολάρια, με κατά κεφαλή Α.Ε.Π. 8.500 δολάρια (2001), ενώ σήμερα το ΑΕΠ παρουσιάζει ποσοστό αύξησης 0,3%. Το 1995 το κράτος προσπάθησε να περιορίσει το ποσοστό του πληθωρισμού που είχε φτάσει το 19% και να αναπτύξει την οικονομία κατά 7,3%, έναντι του 4,4% με το οποίο αναπτυσσόταν την περίοδο 1987-1992. Το 2001 ο πληθωρισμός ήταν στο 12,1%. Τον ίδιο χρόνο, το εξωτερικό δημόσιο χρέος είχε ανέλθει στα 4,6 δισ. δολάρια. Τα έσοδα όμως ήταν πολύ λιγότερα από τα έξοδα (1,91 δισ. έναντι 2,35 δισ. δολάρια το 2000) με αποτέλεσμα το κράτος να αναγκαστεί να ζητήσει δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Οι όροι που έθεσε το τελευταίο ήταν εξαιρετικά δύσκολοι για να εφαρμοστούν και τελικά ο δανεισμός δεν πραγματοποιήθηκε. Σήμερα η Κόστα Ρίκα αποτελεί μέλος της Κοινής Αγοράς της Κεντρικής Αμερικής.

Επίσημη νομισματική μονάδα της χώρας είναι το κολόν (CRC), το οποίο εκδίδεται από την Κεντρική Τράπεζα της Κόστα Ρίκα. Ένα κολόν υποδιαιρείται σε 100 σεντίμος. Τον Ιανουάριο του 2002 η ισοτιμία δολαρίου και κολόν ήταν η εξής: ένα δολάριο ΗΠΑ = 343,08 κολόν.

Γεωργία (Υλοτομία - Αλιεία) - Κτηνοτροφία
Ο πρωτογενής τομέας παραγωγής και ειδικότερα η γεωργία μετέχει με ποσοστό 11% στο σχηματισμό του ΑΕΠ. Κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν είναι ο καφές, για την καλλιέργεια του οποίου η κυβέρνηση έχει παραχωρήσει στους αγρότες καλύτερους σπόρους και ποικιλίες. Η Κόστα Ρίκα είναι η 12η χώρα στον κόσμο σε παραγωγή καφέ. Η γεωργία προσφέρει επίσης μπανάνες, φοινικέλαιο, κακάο, μανιόκα κ.ά. Αξιοσημείωτη είναι και η εκμετάλλευση των δασών.
Η κτηνοτροφία δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη. Εκτρέφονται βοοειδή, όνοι, αίγες, άλογα, χοίροι, μουλάρια, πουλερικά και πρόβατα.
Εντονότερο φαίνεται να είναι το ενδιαφέρον για την αλιεία, που το ίδιο το κράτος έχει ιδρύσει εργοστάσια για την κονσερβοποίηση των αλιευμάτων.

Ορυκτός πλούτος
Ο ορυκτός πλούτος της Κόστα Ρίκα δεν είναι αξιόλογος. Στο υπέδαφός της υπάρχουν κοιτάσματα μαγγανίου, αλατιού, χρυσού και αργύρου. Τα τελευταία χρόνια στα νότια της χώρας, στην περιοχή Μπορούκα, ανακαλύφθηκαν αρκετά σημαντικά κοιτάσματα βωξίτη.

Βιομηχανία
Η βιομηχανία είναι συγκεντρωμένη στην περιοχή Μεσέτα Σεντράλ και συμβάλλει κατά 37% περίπου στη διαμόρφωση του ΑΕΠ. Το ποσοστό συμμετοχής κατά τα προηγούμενα χρόνια ήταν μεγαλύτερο, αλλά μειώθηκε ύστερα από τον περιορισμό της ζήτησης των προϊόντων. Σήμερα στην Κόστα Ρίκα λειτουργούν κλωστοϋφαντουργίες, βιομηχανίες τροφίμων, παρασκευής πλαστικών, λιπασμάτων και καπνοβιομηχανίες. Το κράτος καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για την παραγωγή καύσιμης αλκοόλης με πρώτη ύλη τις μπανάνες και το ζαχαροκάλαμο. Το 2000 η παραγωγή ενέργειας έφτασε τις 6,887 δισ. κιλοβατώρες.

Εμπόριο
Το εμπόριο συμβάλλει όσο κανένας άλλος τομέας στο σχηματισμό του ΑΕΠ (52%). Κύρια προϊόντα είναι για τις εξαγωγές τα αγαθά που προέρχονται από τη γεωργία (καφές, μπανάνες, κακάο, ρύζι) και για τις εισαγωγές τα καύσιμα ή άλλα βιομηχανικά προϊόντα. Σε επίπεδο αριθμών, το 2001 εξήχθησαν αγαθά αξίας 5 δισ. δολαρίων. Από αυτά το 51,8% κατευθύνθηκε στις ΗΠΑ, το 20% στην Ε.Ε., ενώ το υπόλοιπο σε διάφορα άλλα κράτη. Την ίδια χρονιά η αξία των εισαγωγών έφτασε τα 6,5 δισ. δολάρια, με κυριότερες χώρες προέλευσης των προϊόντων τις ΗΠΑ (53,2%) και την Ε.Ε. (10,3%).

Εργασία - Απασχόληση
Η πλειονότητα των εργαζομένων απασχολείται στον τριτογενή τομέα παραγωγής (58%). Η γεωργία και η κτηνοτροφία απασχολούν το 20% του εργατικού δυναμικού και ο δευτερογενής τομέας το 22%.

Πρόεδρος από το 2006 είναι ο Όσκαρ Αρίας Σάντσες (Oscar Arias Sanchez). Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω. Στις γενικές εκλογές που διενεργήθηκαν στις 7 Φεβρουαρίου 2010 η Λάουρα Τσιντσίγια έγινε η πρώτη γυναίκα που εξελέγη στο ύπατο αξίωμα της χώρας.

Μορφολογία εδάφους
Το ανάγλυφο της Κόστα Ρίκα χαρακτηρίζεται από τις εκτεταμένες πεδιάδες, που ξεκινούν από τα νοτιοδυτικά παράλια της χώρας, στον Ειρηνικό ωκεανό, υψώνονται σταδιακά στα κεντρικά και κατέρχονται βαθμιαία προς την πλευρά της Καραϊβικής. Οι κυριότερες οροσειρές που διασχίζουν τη χώρα από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά είναι η Κορδιλιέρα δε Γκουανακάστε, η Κορδιλιέρα Σεντράλ και η Κορδιλιέρα δε Ταλαμάνκα. Οι δύο πρώτες είναι προέκταση μιας ηφαιστειογενούς οροσειράς που ξεκινά από τα σύνορα με τη Νικαράγουα και καταλήγει στα κεντρικά της χώρας, στο οροπέδιο Μεσέτα Σεντράλ (Βάγε Σεντράλ). Ο ηφαιστειακός χαρακτήρας των οροσειρών αυτών οφείλεται σε μια σειρά γεωλογικών διεργασιών που κατά το παρελθόν ένωσαν το βόρειο και νότιο τμήμα της Αμερικανικής ηπείρου. Καθώς προχωράμε από το βόρειο προς το νότιο τμήμα της χώρας το ύψος τους βαθμιαία αυξάνεται (ηφαίστειο Ρινκόν 1.500μ. - ηφαίστειο Ιραθού 3.452μ.) και καταλήγει στο όρος Τσιριπό Γκράνδε της οροσειράς Κορδιγέρα δε Ταλαμάνκα, το οποίο έχει ύψος 3.819μ. (η ψηλότερη κορυφή της χώρας). Η οροσειρά αυτή δεν είναι ηφαιστειακή.

Ηφαίστεια
Το ηφαιστειογενές έδαφος της χώρας δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στους κατοίκους. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι η Νικαράγουα κινδυνεύει περισσότερο από ό,τι η Κόστα Ρίκα από τις σεισμικές δονήσεις και τις εκρήξεις των ηφαιστείων. Παρ` όλα αυτά έντονα είναι τέτοια φαινόμενα στο υψίπεδο Μεσέτα Σεντράλ. Ο πιο πρόσφατος μεγάλος σεισμός άφησε πίσω του 1.750 νεκρούς και συνέβη στο Καρτάγκο, τον Απρίλιο του 1910.

Υδρογραφία
Το μικρό πλάτος της χώρας και το γεγονός πως οι οροσειρές βρίσκονται πολύ κοντά στη θάλασσα, έχει ως αποτέλεσμα την παρουσία μικρών μόνο ποταμών. Τα ποτάμια ρεύματα έχουν δύο κυρίως κατευθύνσεις, είτε προς την Καραϊβική θάλασσα είτε προς τον Ειρηνικό ωκεανό. Στην πρώτη εκβάλλουν ο Σαν Χουάν, που καθορίζει τα σύνορα με τη Νικαράγουα, και ο παραπόταμός του Σαν Κάρλος, ο Τσιριπό, ο Ρεβεντασόν, ο Σισαόλα, ο Πακουάρε και άλλοι μικρότεροι. Προς τον Ειρηνικό ωκεανό, από την άλλη μεριά, ρέει ο κυριότερος ποταμός της χώρας, ο Γκράντε δε Τέραμπα.

Ακτογραφία
Οι βορειοανατολικές ακτές της χώρας έχουν μήκος 300 χλμ., ενώ οι νοτιοδυτικές 1.013 χλμ. Οι ακτές που βρίσκονται προς την Καραϊβική θάλασσα είναι ομοιόμορφες και σχετικά χαμηλές, με μοναδικό αξιόλογο λιμάνι αυτό της Λιμόν. Αντίθετα, οι ακτές προς τον Ειρηνικό ωκεανό παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Ξεκινώντας από τα βόρεια, στα σύνορα με τη Νικαράγουα, βρίσκεται ο όρμος Σάντα Ελένα και πιο κάτω ο κόλπος Παπαγκάγιο. Νοτιότερα συναντάμε τη χερσόνησο Νικόγια με τον ομώνυμο κόλπο, όπου είναι χτισμένη και μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της Κόστα Ρίκα, η Πουνταρένας. Συνεχίζοντας προς το νότο συναντάμε τον όρμο Κορονάδο, τη χερσόνησο Όσα και τον κόλπο Ντούλσε, όπου βρίσκεται το λιμάνι Γκολφίτο. Στα σύνορα με τον Παναμά βρίσκεται το ακρωτήριο Μπουρίκα.

Η γεωγραφική θέση και το υψόμετρο της Κόστα Ρίκα είναι καθοριστικοί παράγοντες για τη διαμόρφωση του κλίματος. Πιο συγκεκριμένα, το κλίμα είναι τροπικό με πολλές βροχές και περιορισμένες θερμομετρικές διαφορές. Οι βροχοπτώσεις, που εμφανίζονται όλες τις εποχές, διαρκούν συνολικά περίπου 180 ημέρες το χρόνο. Στα ορεινά το ύψος των βροχοπτώσεων φτάνει τα 1.500 με 1.800 χιλιοστόμετρα και στις παραθαλάσσιες περιοχές τα 4.500 με 5.000 χιλιοστόμετρα. Στις βορειοδυτικές ακτές βέβαια υπάρχουν και περιοχές με περιορισμένες βροχοπτώσεις (1.900 χιλιοστόμετρα το χρόνο). Η θερμοκρασία ποικίλλει. Για παράδειγμα, στην περιοχή της πρωτεύουσας Σαν Χοσέ το χειμώνα η μέση θερμοκρασία είναι 18,9°C και το καλοκαίρι 20,6°C. Στις περιοχές που βρίσκονται σε υψόμετρο πάνω από 2.300 μ. η μέση θερμοκρασία δεν ξεπερνά σχεδόν ποτέ τους 15°C. Αναφέρουμε ως παράδειγμα την περιοχή της Βίλα Μιλς που βρίσκεται σε υψόμετρο 3.096 μ. και το χειμώνα παρουσιάζει μέση θερμοκρασία 9°C, ενώ το καλοκαίρι 12°C. Αντίθετα, στις πεδινές περιοχές, αν και οι βροχοπτώσεις είναι έντονες, ο υδράργυρος ανεβαίνει αρκετά ψηλά και κυμαίνεται στους 25°C με 30°C.

Το έτος 2002 τα ποσοστά γεννητικότητας και θνησιμότητας έφταναν το 1,98% και 0,43% αντίστοιχα. Τα ποσοστά αυτά καθορίζουν και το ρυθμό της ετήσιας φυσικής αύξησης του πληθυσμού, ο οποίος φτάνει το 1,61% (2002). Ο ρυθμός αυτός οδηγεί στην εκτίμηση ότι ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται να φτάσει τους 4.416.000 κατ. το 2010 και τους 5.044.000 κατ. το 2020. Το 2002 ο πληθυσμός της χώρας εμφάνιζε την ακόλουθη ηλικιακή σύνθεση: το 30,8% των κατοίκων αποτελούνταν από άτομα ηλικίας έως 14 ετών, το 63,9% από άτομα ηλικίας 15-64 ετών και το 5,3% από άτομα άνω των 65 ετών. Όσον αφορά την κατανομή του πληθυσμού, το 44% ζει στα αστικά κέντρα και το 56% στις αγροτικές περιοχές. Ο μέσος όρος ζωής των κατοίκων ανέρχεται στα 76,22 χρόνια (78,89 για τους άνδρες και 73,68 για τις γυναίκες), ενώ η βρεφική θνησιμότητα φτάνει το 1,09% (το 2002).,

Σύνθεση πληθυσμού
Η χώρα κατοικείται από τέσσερις κύριες ομάδες. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού αποτελείται από Ευρωπαίους, ισπανικής κυρίως καταγωγής. Αυτοί μαζί με τους Μεστίζος, τους κατοίκους δηλαδή που προήλθαν από ανάμειξη των λευκών με τους Ινδιάνους, αποτελούν το 94% των κατοίκων. Είναι εγκαταστημένοι κυρίως στα βορειοδυτικά της χώρας, κατά μήκος των ακτών του Ειρηνικού ωκεανού. Το 3% του πληθυσμού αποτελείται από μαύρους, οι οποίοι ζουν στις περιοχές που απλώνονται προς την Καραϊβική θάλασσα, στα ανατολικά της Κόστα Ρίκα. Στο νότιο τμήμα της χώρας ζουν οι ιθαγενείς Ινδιάνοι, οι οποίοι αποτελούν το 1% του πληθυσμού, ενώ διάσπαρτοι σε όλη τη χώρα είναι οι Κινέζοι (2%). Ο αριθμός των μεταναστών που εισέρχεται στη χώρα κάθε χρόνο υπολογίζεται στο 0,2%.

Θρησκεία
Αν και υπάρχει πλήρης ελευθερία θρησκευμάτων, το 95% του λαού ασπάζεται το ρωμαιοκαθολικισμό, ο οποίος αποτελεί και την επίσημη θρησκεία του κράτους. Στο υπόλοιπο 5% των πιστών περιλαμβάνονται κυρίως προτεστάντες και λίγοι ορθόδοξοι. Στα νότια του κράτους οι ιθαγενείς κάτοικοι δεν ασπάζονται κάποια συγκεκριμένη θρησκεία και εξακολουθούν να έχουν τις δικές τους λατρευτικές παραδόσεις.

Γλώσσα
Επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η ισπανική, που ομιλείται από ολόκληρο τον πληθυσμό. Εξίσου διαδομένη είναι και μία διάλεκτος της αγγλικής. Οι μαύροι μιλάνε μία γλώσσα που χρησιμοποιούν οι μιγάδες ιθαγενείς των Δυτικών Ινδιών, ενώ εκτεταμένη είναι και η χρήση της διαλέκτου "Μπριμπρί" της ομώνυμης φυλετικής ομάδας, η οποία αποτελεί την πιο διαδομένη τοπική διάλεκτο της Κόστα Ρίκα. Εκείνο που κάνει τη γλώσσα των κατοίκων να ξεχωρίζει είναι η κατάληξη "tico" που συνηθίζουν να προσθέτουν στο τέλος των λέξεων και φράσεων, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους λαούς που μιλάνε την ίδια γλώσσα και χρησιμοποιούν την κατάληξη "tito".

Το 2008 λειτουργούσαν 149 αεροδρόμια. Το οδικό δίκτυο καλύπτει περισσότερα από 35.000 χλμ., με βάση στοιχεία του 2004. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.