fb

Πληροφορίες για: Πουέρτο Ρίκο

Περιγραφή

Το Πουέρτο Ρίκο (αγγλικά: "Commonwealth of Puerto Rico", ισπανικά: "Estado Libre Asociado de Puerto Rico") ή αλλιώς Πόρτο Ρίκο, είναι νησί της Κεντρικής Αμερικής στον Ατλαντικό ωκεανό. Πρόκειται για το μικρότερο και ανατολικότερο από τα νησιά των Μεγάλων Αντιλλών. Έχει έκταση 13.790 τ. χλμ. και πληθυσμό 3.474.182 κατοίκους[1] το 2015 και αποτελεί υπερπόντια κτήση των ΗΠΑ. Από το 1952 είναι μαζί με τα γύρω του νησιά αυτοκυβέρνητη πολιτεία (Ελεύθερη Συνδεδεμένη Πολιτεία του Πουέρτο Ρίκο), εξαρτημένη στην εξωτερική πολιτική και την άμυνα από τις ΗΠΑ. Η ονομασία Πουέρτο Ρίκο μεταφράζεται στα ελληνικά ως Πλούσιο Λιμάνι.

Πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Ινδιάνοι της φυλής των Αραουάκων, οργανωμένοι σε ομάδες και με κύρια απασχόληση τη γεωργία και το ψάρεμα. Ο Χριστόφορος Κολόμβος ανακάλυψε το νησί το 1493, στο δεύτερο ταξίδι του και αφού τους εξολόθρευσε το ονόμασε Σαν Χουάν Μπατίστα. Επικράτησε όμως λίγο αργότερα η ονομασία Πουέρτο Ρίκο, η οποία αρχικά περιλαμβανόταν στην ονομασία του νησιού και σημαίνει «πλούσιο λιμάνι» στα ισπανικά, από την εύφορη τοποθεσία της πρώτης αποβίβασης. Το όνομα Σαν Χουάν διατηρήθηκε όσον αφορά την ονομασία της πρωτεύουσας.
Για πρώτη φορά εγκαταστάθηκαν μόνιμοι άποικοι Ισπανοί το 1509 με την επίβλεψη του πρώτου κυβερνήτη, του Χουάν Πόνθε ντε Λεόν. Το 1521, ιδρύθηκε η πρωτεύουσα του νησιού, η Σαν Χουάν. Γρήγορα, οι Ισπανοί εξαφάνισαν τους ιθαγενείς και εγκατέστησαν μεταφερμένους από την Αφρική δούλους στις φυτείες και τα ορυχεία χρυσού, που ήταν πλούσια την εποχή εκείνη.
Το 17ο αι. και το 18ο αι. έγιναν πολλές προσπάθειες κατάληψης του νησιού, που ήταν σημαντική στρατιωτική βάση, άλλοτε από τους Ολλανδούς και άλλοτε από τους Βρετανούς, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Οι προστριβές με τη μητρόπολη άρχισαν το 19ο αι., με αποκορύφωμα την απόπειρα εξέγερσης του 1867, η οποία όμως απέτυχε. Το 1897, η Ισπανία αναγνώρισε την αυτονομία του νησιού, το οποίο καταλήφθηκε το 1898 από τις ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια του Αμερικανοϊσπανικού πολέμου.
Με τη συνθήκη του Παρισιού (1898), το Πουέρτο Ρίκο παραχωρήθηκε στις ΗΠΑ, οι οποίες διόρισαν στρατιωτικό διοικητή και εκτελεστικό συμβούλιο (1900). Το στρατιωτικό διοικητή αντικατέστησε αργότερα πολιτικός διοικητής, κυβερνήτης (διορισμένος κατευθείαν από τον πρόεδρο των ΗΠΑ), τον οποίο βοηθούσε στο έργο του μια αιρετή βουλή. Με το Σύνταγμα («Οργανικός Χάρτης») του 1917, οι Πορτορικανοί απέκτησαν την αμερικανική ιθαγένεια, ενώ συμπεριλήφθηκε και η μέριμνα παράστασης στο αμερικανικό κοινοβούλιο ενός αιρετού από τους Πορτορικανούς αντιπροσώπου του νησιού με τετραετή θητεία.
Το 1918, μεγάλος σεισμός έπληξε το νησί και προκάλεσε δεκάδες θυμάτων, όπως επίσης και εκτεταμένες υλικές καταστροφές, ιδίως στο δυτικό τμήμα του και το λιμάνι του Μαγιαγουές. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, το Πουέρτο Ρίκο ήταν σημαντική αεροπορική και ναυτική βάση των ΗΠΑ, καθώς εξασφάλιζε την προστασία της διώρυγας του Παναμά. Το 1948 αποδόθηκε στους κατοίκους του Πουέρτο Ρίκο το δικαίωμα να εκλέγουν μόνοι τους τον κυβερνήτη και τα μέλη της βουλής και της γερουσίας. Πρώτος κυβερνήτης του νησιού εκλέγεται ο Λουίς Μουνιόζ Μαρίν, αρχικά ένθερμος οπαδός της ανεξαρτησίας του νησιού και ηγέτης του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος. Οι προσπάθειές του για διεύρυνση της αυτονομίας του Πουέρτο Ρίκο καρποφόρησαν με την παραχώρηση από τις ΗΠΑ του σημερινού καθεστώτος, το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 1952, μαζί με το σημερινό σύνταγμα του Πουέρτο Ρίκο. Το 1967 πραγματοποιήθηκε δημοψήφισμα, με το οποίο οι Πορτορικανοί ψήφισαν κατά 60% υπέρ της διατήρησης της κατάστασης σύνδεσης με τις ΗΠΑ.
Παρά τις προσπάθειες ορισμένων κυβερνητών, όπως του Πέδρο Ροσεγιό που άσκησε τα καθήκοντά έως το 2000, για αλλαγή του καθεστώτος σύνδεσης του Πουέρτο Ρίκο με τις ΗΠΑ, η πλειοψηφία συνέχισε να επιθυμεί το ήδη υπάρχον καθεστώς. Τις δεκαετίες 1970 και 1980 κορύφωσε τις επιθετικές του ενέργειες ο παράνομος στρατός των Ενόπλων Δυνάμεων της Εθνικής Απελευθέρωσης, που δρούσε με βάση την πορτορικανική κοινότητα των ΗΠΑ. Το 1993, σε δημοψήφισμα για το ίδιο θέμα η πλειοψηφία επέλεξε τη διατήρηση τη υπάρχουσας κατάστασης. Ίδιο ήταν και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος το 1998, όταν είχε προταθεί να γίνει το Πουέρτο Ρίκο η 51η πολιτεία των ΗΠΑ. Η πλειοψηφία και πάλι αποφάσισε να παραμείνει η περιοχή σε σχέση σύνδεσης με τις ΗΠΑ. Αξιοσημείωτα χαμηλό υπήρξε το ποσοστό των Πορτορικανών που επέλεξαν στο δημοψήφισμα να ταχθούν υπέρ της ανεξαρτησίας του νησιού, ενώ πάνω από 40% δήλωσε την υποστήριξή τους στην πλήρη ενσωμάτωση του νησιού στις ΗΠΑ.
Η χρονιά του 1998 σημαδεύτηκε για το νησί από τις καταστροφικές συνέπειες που προκάλεσε ο τυφώνας Τζορτζ. Κατά τις εκλογές του 2000, η πρώτη γυναίκα κυβερνήτης του Πουέρτο Ρίκο, Σίλα Μαρία Καλδερόν, δεσμεύτηκε ότι θα διατηρηθεί το καθεστώς που προϋπήρχε.

Το Πουέρτο Ρίκο βρίσκεται υπό την πολιτική και οικονομική κυριαρχία των ΗΠΑ. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από τον κυβερνήτη, ενώ η νομοθετική από τη γερουσία και τη βουλή. Ο κυβερνήτης και τα δύο νομοθετικά σώματα προκύπτουν με καθολική ψηφοφορία των κατοίκων και έχουν τετραετή θητεία. Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1952, που έγινε δεκτό από το Κογκρέσο των ΗΠΑ, το Πουέρτο Ρίκο είναι ελεύθερο κράτος ενωμένο με τις ΗΠΑ. Οι κάτοικοί του έχουν την αμερικανική ιθαγένεια, αλλά δεν εκπροσωπούνται κανονικά στο κογκρέσο των ΗΠΑ, ούτε καταβάλλουν ομοσπονδιακούς φόρους. Τον κυβερνήτη επικουρούν στο έργο του οι υπουργοί, οι οποίοι έχουν τη συγκατάθεση της Βουλής και της Γερουσίας. Ανά 4 χρόνια, εκλέγεται αντιπρόσωπος του Πουέρτο Ρίκο, ο οποίος δίχως δικαίωμα ψήφου εκπροσωπεί τους κατοίκους στο αμερικανικό κοινοβούλιο. Στην πολιτική ζωή της χώρας κυριαρχούν δύο μεγάλα κόμματα, που εκφράζουν αντίστοιχα και διαφορετικά ρεύματα της πορτορικανικής κοινωνίας, ως προς το ζήτημα των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Πρόκειται για το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα, που υποστηρίζει το σημερινό καθεστώς της κοινοπολιτείας, και το Νέο Προοδευτικό Κόμμα, το οποίο τάσσεται υπέρ της πλήρους ενσωμάτωσης στις ΗΠΑ. Μειοψηφική είναι η εκλογική παρουσία του Κόμματος για την Ανεξαρτησία του Πουέρτο Ρίκο, που όπως δηλώνει και ο τίτλος του συγκεντρώνει στους κόλπους του τους υποστηρικτές της ολοκληρωτικής αποδέσμευσης από τις ΗΠΑ.
Το καθεστώς του Πουέρτο Ρίκο έχει επιτρέψει στα νησιά που το συνιστούν να απολαμβάνουν ευμάρεια πρωτόγνωρη σε σχέση με τα ανεξάρτητα κράτη στην ευρύτερη περιοχή της Καραϊβικής, αν και σε γενικές γραμμές το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων βρίσκεται συγκριτικά προς αυτό των ΗΠΑ σε χαμηλό επίπεδο.

Το νησί του Πουέρτο Ρίκο βρίσκεται σε βόρειο γεωγραφικό πλάτος 18 στην τροπική ζώνη, ανατολικά του νησιού της Ισπανιόλας, και εκτείνεται από δυτικά προς στα ανατολικά ως ένα παραλληλόγραμμο με μήκος 180 χλμ. και πλάτος 64 χλμ. Η Ελεύθερη Συνδεδεμένη Πολιτεία του Πουέρτο Ρίκο βρέχεται βόρεια από τον Ατλαντικό ωκεανό, νότια από την Καραϊβική θάλασσα, ανατολικά βρίσκεται ο θαλάσσιος δίαυλος των Παρθένων Νήσων και δυτικά με τον δίαυλο της νήσου Μόνα χωρίζεται από τη Δομινικανή Δημοκρατία.

Το βόρειο μέρος του νησιού βρίσκεται υπό την επίδραση των ΒΑ αληγών ανέμων που δημιουργούν άφθονες βροχές και πυκνότατη τροπική βλάστηση, ενώ το νότιο μέρος είναι ξηρότερο και στις πλαγιές των βουνών υπάρχουν στέπες και αρκετές άγονες εκτάσεις. Το κλίμα είναι καθαρά τροπικό κυρίως στο βόρειο τμήμα του νησιού, που πλήττεται συχνά από τις τροπικές θύελλες.

Το Πουέρτο Ρίκο είναι πυκνοκατοικημένη περιοχή. Τα 2/3 του πληθυσμού είναι ισπανικής και λοιπής ευρωπαϊκής καταγωγής και το υπόλοιπο 1/3 αποτελείται από αφρικανικής καταγωγής κατοίκους και μιγάδες. Οι κάτοικοι, όσον αφορά τον τρόπο ζωής τους, είναι επηρεασμένοι από την ισπανική κατοχή και διατηρούν πολλά από τα λατινοαμερικανικά έθιμα. Επίσημη γλώσσα είναι η ισπανική, παρόλο που και η αγγλική χρησιμοποιείται ευρέως και για διοικητικούς σκοπούς. Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων είναι χριστιανοί (καθολικοί).