Περιγραφή
Ανεξάρτητο κράτος, που ανήκει στη Βρετανική Κοινοπολιτεία από το 1970. Βρίσκεται στον Ειρηνικό ωκεανό, 3.000 χλμ. προς τα ΒΑ. του Σίδνεϊ.
Υπήρξε βρετανική αποικία από το 1874.
Το αρχιπέλαγος των νησιών έχει έκταση 18.272 τετρ. χλμ. και αποτελείται από δύο μεγάλα νησιά (Βίτσι Λέβου 10.497 τετρ. χλμ. και Βάνουα Λέβου 5.534 τετρ. χλμ.) και από εκατοντάδες άλλα μικρά ηφαιστειογενή νησιά.
Οι κυριότερες πηγές πλούτου των κατοίκων είναι η γεωργία (κυριότερα προϊόντα ρύζι, η μανιόκα, γλυκοπατάτες), η ξυλεία και η εξόρυξη χρυσού, αργύρου, μαγγανίου.
Πρωτεύουσα των νησιών είναι η Σούβα (50.000 κάτοικοι) λιμάνι με μεγάλη εμπορική κίνηση.
Το αρχιπέλαγος ανακαλύφτηκε το 1643 από τον Ολλανδό Τάσμαν κι αργότερα έγινε αποικία της Μεγάλης Βρετανίας.
Τα νησιά έχουν 747.000 κατοίκους. Νόμισμα έχουν το δολάριο.
Οι πρώτοι κάτοικοι των Φίτζι έφθασαν πολύ πριν την έλευση των Ευρωπαίων εξερευνητών το 17ο αιώνα. Σύμφωνα με κεραμικά έργα που βρέθηκαν στις πόλεις της νησιωτικής χώρας, τα Φίτζι κατοικήθηκαν πριν ή και γύρω στο 1000 π.Χ., παρά το γεγονός ότι παραμένει αβέβαιος ο χρόνος που συντελέστηκε ο εποικισμός των νησιών.[6] Ο Ολλανδός θαλασσοπόρος Άμπελ Τάσμαν επισκέφθηκε τα Φίτζι το 1643 ενώ αναζητούσε τη Μεγάλη Νοτιότερη Ήπειρο.[7] Ωστόσο, μόλις το 19ο αιώνα αποικίστηκαν τα Φίτζι από τους Ευρωπαίους μόνιμα.[8] Τα νησιά περιήλθαν υπό βρετανικό έλεγχο το 1874 και οι Βρετανοί έφεραν σε αυτά Ινδούς εργάτες, που δούλευαν με συμβόλαιο . Τα νησιά έγιναν ανεξάρτητα από το Ηνωμένο Βασίλειο στις 10 Οκτωβρίου του 1970. Η δημοκρατική διακυβέρνηση διακόπηκε από δύο στρατιωτικά πραξικοπήματα, το 1987, επειδή η κυβέρνηση θεωρήθηκε ότι κυριαρχούνταν από την ινδοφιτζιανή κοινότητα. Το δεύτερο πραξικόπημα του 1987 είχε αποτέλεσμα να αντικατασταθεί το μοναρχικό καθεστώς και ο Γενικός Διοικητής από έναν Πρόεδρο με μη εκτελεστική εξουσία και η χώρα άλλαξε την επίσημη ονομασία της από Dominion of Fiji σε Republic of Fiji (Δημοκρατία των Φίτζι και Republic of the Fiji Islands το 1997). Εξαιτίας των πραξικοπημάτων χιλιάδες κάτοικοι ινδικής καταγωγής εγκατέλειψαν τη χώρα. Ως αποτέλεσμα της μείωσης του πληθυσμού, παρουσιάστηκαν οικονομικά προβλήματα. Ωστόσο, οι Μελανήσιοι εξασφάλισαν την πλειοψηφία.
Με το νέο Σύνταγμα του 1990, θεσμοθετήθηκε η κυριαρχία του πολιτικού συστήματος από τους ιθαγενείς Φιτζιανούς. Στο επιβληθέν Σύνταγμα αντιτάχθηκε η Ομάδα Εναντίον του Φυλετικού Διαχωρισμού (Group Against Racial Discrimination ή GARD) και κινήθηκε στην επαναφορά του Συντάγματος του 1970. Πρωθυπουργός το 1992 έγινε ο ηγέτης των πραξικοπημάτων του 1987, Σιτιβένι Ραμπούκα, έπειτα από τη διεξαγωγή εκλογών με το νέο Σύνταγμα. Το 1995 ιδρύθηκε η Επιτροπή για την Αναθεώρηση του Συντάγματος, η οποία είχε αποτέλεσμα την ψήφιση νέου Συντάγματος το 1997 , το οποίο υποστηρίχθηκε από τις περισσότερες εθνότητες των αυτοχθόνων Φιτζιανών και των Φιτζιανών ινδικής καταγωγής. Τα Φίτζι έγιναν ξανά δεκτά στην Κοινοπολιτεία. Η νέα χιλιετία επέφερε νέο πραξικόπημα και μάλιστα πολιτικό, από τον Τζορτζ Σπέιτ, ο οποίος ανέτρεψε την κυβέρνηση του Ινδοφιτζιανού Μαχέντρα Τσόντρι, ο οποίος ήταν Πρωθυπουργός με το Σύνταγμα του 1997. Έπειτα από παραίτηση εξ αναγκασμού του Προέδρου Ρατού Καμισέσε Μάρα, κατέλαβε την εξουσία ο Αρχιπλοίαρχος Φρανκ Μπαϊνιμαράμα . Η χώρα στη συνέχεια επλήγη από δύο ανταρσίες στα στρατόπεδα της Βασίλισσας Ελισάβετ, στη Σούβα, αργότερα το 2000 με πρωταγωνιστές αντάρτες του στρατού. Το Ανώτατο Δικαστήριο διέταξε την επαναφορά του Συντάγματος και το Σεπτέμβριο του 2001 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές, με σκοπό να αποκατασταθεί η δημοκρατία. Στις εκλογές αυτές αναδείχθηκε νικητής και έγινε προσωρινά πρωθυπουργός ο Λαϊσένια Καράσε και το κόμμα του, Soqosoqo Duavata ni Lewenivanua.
Το 2005, εν μέσω εκτεταμένης αμφισβήτησης, η κυβέρνηση του Καράσε πρότεινε τη σύσταση Επιτροπής Συμφιλίωσης και Ενότητας, με αποστολή να παροτρύνει την κυβέρνηση να καταβάλει αποζημίωση στα θύματα του πραξικοπήματος του 2000, όπως επίσης και να επιδοθεί αμνηστία στους πρωταίτιους του πραξικοπήματος. Ωστόσο ο Στρατός και ιδίως ο Αρχηγός του, Μπαϊνιμαράμα, ο οποίος αρνήθηκε να δώσει αμνηστία σε υποστηρικτές της τότε κυβέρνησης και σταδιακά οι σχέσεις του Στρατού με την κυβέρνηση επιδεινώθηκαν.
Στα τέλη Νοεμβρίου του 2006 και στις αρχές Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς ο Μπαϊνιμαράμα διαδραμάτισε σημαίνοντα ρόλο στην οργάνωση νέου πραξικοπήματος. Ο Αρχιπλοίαρχος παρέδωσε στον Καράσε έναν κατάλογο με αιτήματα έπειτα από την υποβολή νομοσχεδίου για ψήφιση από το Κοινοβούλιο, μέρος εκ του οποίου περιελάμβανε τη χορήγηση αμνηστίας στους συμμετέχοντες στο πραξικόπημα του 2000. Μάλιστα, έδωσε τελεσίγραφο στον Καράσε ως τις 4 Δεκεμβρίου να ικανοποιήσει τα εν λόγω αιτήματα ή να παραιτηθεί. Ο Καράσε αρνήθηκε επίμονα να υποχωρήσει ή να παραιτηθεί και στις 5 Δεκεμβρίου ο Πρόεδρος Ρατού Ζοζέφα Ιλόιλο, φερόταν ότι υπέγραψε νόμιμο διάταγμα για τη διάλυση του Κοινοβουλίου κατόπιν συνάντησης με τον Μπαϊνιμαράμα. Την ίδια μέρα εκδηλώθηκε το προαναγγελθέν πραξικόπημα του Μπαϊνιμαράμα.
Έπειτα από το πραξικόπημα, η χώρα για μία ακόμη φορά αποβλήθηκε από την Κοινοπολιτεία και τον Ιανουάριο του 2007 οι στρατιωτικοί παρέδωσαν την εξουσία σε διακυβέρνηση πολιτών.
Για την έκτασή τους, τα Φίτζι διαθέτουν μεγάλο Στρατό και μάλιστα έχουν συνεισφέρει σε πολλές ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ σε όλο τον κόσμο. Επίσης, στρατεύματα των Φίτζι υπηρετούν και στο Ιράκ.
Το πολίτευμα των Φίτζι είναι Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, με Αρχηγό Κυβερνήσεως τον Πρωθυπουργό και Αρχηγό Κράτους τον Πρόεδρο. Ισχύει πολυκομματικό σύστημα. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση. Η νομοθετική εξουσία είναι αρμοδιότητα τόσο της κυβέρνησης όσο και του Κοινοβουλίου. Η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη από την εκτελεστική όπως και από τη νομοθετική εξουσία. Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.
Από την περίοδο της ανεξαρτησίας έχουν εκδηλωθεί τέσσερα πραξικοπήματα στα Φίτζι, τα δύο το 1987, ένα το 2000 και ένα στα τέλη του 2006. Ο στρατός κυβερνά απευθείας ή ασκώντας μεγάλη επιρροή στις κυβερνήσεις από το 1987.
Πραξικόπημα του 2006
Επικαλούμενος τη διαφθορά της κυβέρνησης, ο Αρχιπλοίαρχος Φρανκ Μπαϊνιμαράμα, Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων πραγματοποίησε στρατιωτικό πραξικόπημα στις 5 Δεκεμβρίου του 2006 εναντίον του αυτόχθονα Φιτζιανού Πρωθυπουργού, τον οποίο ο ίδιος είχε εγκαταστήσει μετά το πραξικόπημα του 2000. Ο Αρχιπλοίαρχος ανέλαβε τις εξουσίες του Προέδρου και διέλυσε το Κοινοβούλιο, ανοίγοντας το δρόμο στο στρατό να ολοκληρώσει την κατάληψη της εξουσίας.
Το πραξικόπημα υπήρξε το αποκορύφωμα έπειτα από εβδομάδες φημών και έπειτα από τη διαμάχη ανάμεσα στον εκλεγμένο Πρωθυπουργό, Καράσε, και στον Αρχιπλοίαρχο Μπαϊνιμαράμα. Συγκεκριμένα, νωρίτερα ανέμενε νομοθεσία με σκοπό τη χορήγηση αμνηστίας σε όσους είχαν ανάμειξη στο πραξικόπημα του 2000. Παρά το γεγονός ότι υπήρχε μεσολάβηση για τη συμφιλίωση των κομμάτων από τον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο και την Έλεν Κλαρκ, δεν κατέστη δυνατόν να υποχωρήσει η οποιαδήποτε από τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Ο Μπαϊνιμαράμα διόρισε υπηρεσιακό πρωθυπουργό τον Τζόνα Σενιλαγκακάλι και την επόμενη εβδομάδα δήλωσε ότι θα ζητούσε από το Μέγα Συμβούλιο των Φυλάρχων να επαναφερθούν οι εκτελεστικές εξουσίες στον Πρόεδρο Ιλόιλο. On Στις 6 Δεκεμβρίου ο Μπαϊνιμαράμα κήρυξε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και προειδοποίησε ότι δε θα ανεχόταν περισσότερη βία ή ταραχές.
Έπειτα από το πραξικόπημα, η Κοινοπολιτεία ανέστειλε την ένταξη του Φίτζι στον οργανισμό. Στις 4 Ιανουαρίου του 2007 ο στρατός ανακοίνωσε την αποκατάσταση του Ιλόιλο στην προεδρία, ο οποίος [10]σε διάγγελμά του υποστήριξε τις ενέργειες των στρατιωτικών. Την επομένη ημέρα, ο Ιλόιλο διόρισε τον Μπαϊνιμαράμα στην πρωθυπουργία, καταδεικνύοντας ότι ο στρατός στην ουσία ήταν ακόμα στην εξουσία.
Λίγο μετά τις εξελίξεις αυτές, ήρθαν στην επιφάνεια καταγγελίες για θανάτους δύο ατόμων στη διάρκεια στρατιωτικής κράτησης, το Δεκέμβριο του 2006. Οι θάνατοι αυτοί τέθηκαν υπό έρευνα για να βρεθούν οι ένοχοι, ωστόσο οι ύποπτοι δεν έχουν οδηγηθεί ακόμα στη Δικαιοσύνη.
Έπειτα από συνεχείς επικρίσεις από τις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, ο ύπατος αρμοστής της Νέας Ζηλανδίας, Μάικλ Γκριν, απελάθηκε από τα Φίτζι στα μέσα Ιουνίου του 2007.
Στις 6 Σεπτεμβρίου 2007 ο Μπαϊνιμαράμα δήλωσε ότι ο στρατός είχε κηρύξει ξανά κατάσταση εκτάκτου ανάγκης έπειτα από την επιστροφή (από οκτάμηνη εξορία) του έκπτωτου πρωθυπουργού, Καράσε. Τον κατηγόρησαν για προσπάθειες με σκοπό την αποσταθεροποίηση. Οι εκλογές ορίστηκαν προσωρινά για το Μάρτιο του 2009.
Η προσωρινή κυβέρνηση συνέστησε επιτροπή για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Μέχρι σήμερα όμως δεν έχει ασκήσει ποινικές διώξεις εναντίον οποιουδήποτε υπευθύνου για διαφθορά.
Το Νοέμβριο του 2007 οδηγήθηκαν για ανάκριση μερικά άτομα, αναφορικά με σχέδιο με σκοπό τη δολοφονία του προσωρινού Πρωθυπουργού , ανωτάτων στρατιωτικών αξιωματούχων και μελών του προσωρινού Υπουργικού Συμβουλίου.
Το Σύνταγμα του 1997 καταργήθηκε από τον πρόεδρο Ιλόιλο το 2009. Στις 2 Μαΐου του 2009 ανεστάλη η ένταξη των Φίτζι στο Φόρουμ των Νησιών του Ειρηνικού, επ' αόριστον και την 1η Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου η χώρα αποπέμφθηκε οριστικά από την Κοινοπολιτεία των Εθνών. O γηραιός Ιλόιλο παραιτήθηκε τον Ιούλιο του 2009 και προσωρινός πρόεδρος ανέλαβε ο ταξίαρχος Επέλι Ναϊλατικάου.
Το Σεπτέμβριο του 2013 τέθηκε σε ισχύ ένα νέο Σύνταγμα.
Το 2015 ορκίστηκε πρόεδρος ο Τζορτζ Κονρότε.
Τα Φίτζι αποτελούνται από 322 νησιά (εκ των οποίων τα 106 κατοικούνται) και 522 μικρότερες νησίδες. Τα δύο κύρια νησιά είναι το Βίτι Λέβου και το Βάνουα Λέβου. Τα νησιά είναι ορεινά, με κορυφές που φτάνουν τα 1.300 μέτρα και καλύπτονται από τροπικά δάση. Η πρωτεύουσα Σούβα βρίσκεται στο νησί Βίτι Λέβου. Επίσης, στο νησί αυτό ζουν και τα τρία τέταρτα του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Άλλες σημαντικές πόλεις είναι η Νάντι (έδρα διεθνούς αεροδρομίου) και η Λαουτόκα όπου βρίσκονται λιμάνι και μύλος για την άλεση ζάχαρης. Σημαντικότερες πόλεις στο Βάνουα Λέβου είναι η Λαμπάσα και η Σαβουσάβου. Άλλα νησιά και νησιωτικά συμπλέγματα είναι τα Ταβεούνι και τα Καντάβου (τρίτο και τέταρτο σε μέγεθος νησιά αντίστοιχα), το Σύμπλεγμα Μαμανούκα και το Σύμπλεγμα Γιασάουα, τα οποία είναι δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί. Επίσης, σημαντικά είναι και τα συμπλέγματα Λομαϊβίτι, έξω από τη Σούβα και τα απομακρυσμένα Λάου και η Ροτούμα, η οποία έχει διοικητικό καθεστώς. Η πλησιέστερη χώρα με την οποία γειτνιάζει είναι η Τόνγκα.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι συχνά στα νησιά. Στις αρχές του 2009 τα Φίτζι επλήγησαν από τροπική καταιγίδα, που προκάλεσε σφοδρές πλημμύρες, με αποτέλεσμα το θάνατο τουλάχιστον 11 ανθρώπων και την απόφαση των αρχών να κηρύξουν τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.
Ο 180ος μεσημβρινός περνάει από το νησί «Taveuni» των Φίτζι με αποτέλεσμα το σημείο αυτό να είναι ταυτόχρονα ένα από τα πιο δυτικά και πιο ανατολικά χερσαία σημεία στην Γη. Τα άλλα χερσαία σημεία με το ίδιο χαρακτηριστικό είναι δύο στην Ρωσία και ένα φυσικά στην Ανταρκτική όπου όλοι οι μεσημβρινοί της Γης συγκλίνουν.
Η Διεθνής Γραμμή Ημερομηνίας αποκλίνει από αυτό το σημείο για να δώσει την ίδια ώρα σε όλα τα νησιά (UTC+12), καθώς σε άλλη περίπτωση θα υπήρχε μια μέρα διαφορά!
Τα νησιά Φίτζι έχουν ζεστό τροπικό κλίμα όλο το χρόνο. Οι καλοκαιρινοί μήνες, Νοέμβριος - Απρίλιος έχουν μία μέση θερμοκρασία 26C και οι χειμωνιάτικοι μήνες, Μάιος - Οκτώβριος, έχουν μέσο όρο 24C.
Ο πληθυσμός συναποτελείται κυρίως από αυτόχθονες Φιτζιανούς, οι οποίοι είναι Μελανήσιοι, ενώ αρκετοί έχουν πολυνησιακή καταγωγή (54,3%), και Ινδοφιτζιανούς (37,5%)[16], απογόνους των Ινδών εργατών, οι οποίοι εργάζονταν με συμβόλαια το 19ο αιώνα, όταν οι Βρετανοί αφίχθησαν στα νησιά. Εξαιτίας της μετανάστευσης για διάφορους λόγους τις δύο τελευταίες δεκαετίες, το ποσοστό των ινδικής καταγωγής κατοίκων των Φίτζι έχει μειωθεί σημαντικά. Υπάρχουν επίσης και κάποιοι απόγονοι των ανειδίκευτων εργατών από τα Νησιά Σολομώντα.
Περί το 1,2% είναι αυτόχθονες κάτοικοι από το νησί Ροτούμα και έχουν περισσότερα κοινά με κατοίκους χωρών, όπως η Τόνγκα και η Σαμόα από ότι με τα υπόλοιπα Φίτζι. Υπάρχουν επίσης μικρές και σημαντικές για την οικονομία ομάδες από Ευρωπαίους, Κινέζους και άλλες μειονότητες.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2015, το προσδόκιμο ζωής στον συνολικό πληθυσμό είναι τα 72,43 χρόνια (69,79 για τους άνδρες και 75,2 χρόνια για τις γυναίκες)[17].
Οι σχέσεις ανάμεσα στους αυτόχθονες Φιτζιανούς και στους Φιτζιανούς ινδικής καταγωγής (Ινδοφιτζιανούς) είναι τεταμένες σε πολιτικό επίπεδο. Ωστόσο, όλες οι φυλές αναγνωρίζουν τις εορτές στη νησιωτική χώρα.
Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.
Πληροφορίες
+10 ώρες
Δολάριο Φίτζι (FJD)
Voltage: 240 V
Frequency: 50 Hz
Power sockets: type I