Εξερευνήστε τα άγνωστα μονοπάτια του Νεπάλ - Ένα μοναδικό πεζοπορικό ταξίδι σε Αρχέγονες διαδρομές στο πρώην βασίλειο των Ιμαλαΐων | 25.11.2024

Το Νεπάλ δεν έχει μόνο αμέτρητους θεούς, θεές, Bodhisattvas, avatars κλπ., οι οποίοι λατρεύονται και τιμώνται με τη μορφή αγαλμάτων, ζωγραφιών και εικόνων, αλλά και μία πραγματική ζωντανή θεά, την Κουμάρι Ντέβι, ένα μικρό κορίτσι που ζει στο Kumari Μahal, ακριβώς δίπλα στην Πλατεία Durbar.
Το τελετουργικό της ζωντανής θεάς άρχισε μάλλον επί βασιλείας Jaya Prakash Malla - του τελευταίου των Malla της Κατμαντού, του οποίου η βασιλεία έληξε απότομα, όταν κατέκτησε την κοιλάδα ο Prithvi Narayan Shah το 1768.
Κυκλοφορούν αρκετοί θρύλοι σχετικά με την Κουμάρι.
Ένας θρύλος μιλά για έναν βασιλιά Malla που έπαιζε τακτικά ζάρια με την Taleju, τη θεά-προστάτιδα της κοιλάδας. Όταν ο βασιλιάς έκανε μία άκοσμη κίνηση, εκείνη απείλησε να αποσύρει την προστασία της, αλλά τελικά μαλάκωσε και υποσχέθηκε να επιστρέψει με τη μορφή νεαρού κοριτσιού.

Ένας άλλος μύθος αναφέρει ότι ένα μικρό κορίτσι είχε καταληφθεί από τη θεά Durga και εκδιώχθηκε από το βασίλειο. Όταν η βασίλισσα το άκουσε, διέταξε έξαλλη τον σύζυγό της να φέρει πίσω το κορίτσι και να το τιμήσει σαν αληθινή θεά.
Η Κουμάρι επιλέγεται από μία ειδική κάστα Newari χρυσοχόων και αργυροχόων. Συνήθως είναι μεταξύ τεσσάρων ετών και εφηβείας και πρέπει να διαθέτει 32 σωματικές προϋποθέσεις που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το χρώμα των ματιών, το σχήμα των δοντιών... μέχρι και τη χροιά της φωνής. Και το ωροσκόπιό της πρέπει να είναι, βεβαίως, κατάλληλο.
Μόλις βρεθούν οι υποψήφιες, συγκεντρώνονται μαζί σ' ένα σκοτεινό δωμάτιο, όπου ακούν τρομερούς ήχους ενώ άντρες χορεύουν με απαίσιες μάσκες μπροστά σε αηδιαστικά κεφάλια βουβαλιών. Αυτά βεβαίως δεν τρομάζουν μια πραγματική θεά, που είναι μετενσάρκωση της Durga κι έτσι το κοριτσάκι που παραμένει πιο ήρεμο και σοβαρό σε όλο αυτό το μαρτύριο γίνεται η νέα Κουμάρι.
Σε μια διαδικασία παρόμοια με την επιλογή του Δαλάι Λάμα, η Κουμάρι επιλέγει τα ρούχα και τα στολίδια που φορούσε η προκάτοχος της ως τελικό τεστ.
Μόλις επιλεγεί για Κουμάρι, το κοριτσάκι μετακομίζει στο Kumari Bahal.
Η πιο εντυπωσιακή εμφάνιση είναι το Σεπτέμβριο, στη γιορτή Indra Jatra, όταν διασχίζει την πόλη σ' ένα τεράστιο άρμα επί τρεις ημέρες. Στη διάρκεια της γιορτής η Κουμάρι ευλογεί τον Βασιλιά του Νεπάλ.
Η βασιλεία της Κουμάρι τελειώνει με την πρώτη της περίοδο ή μετά από κάποιο ατύχημα που θα την κάνει να χάσει αίμα.
Μόλις φανεί το πρώτο σήμα της εφηβείας, επιστρέφει στο καθεστώς της κοινής θνητής και αρχίζει η αναζήτηση της νέας Κουμάρι. Όσο είναι θεά, η Κουμάρι ζει από τα έσοδα του ναού και όταν αποσυρθεί παίρνει ένα γενναίο ποσό.
Παλιότερα πιστευόταν ότι φέρνει ατυχία να παντρευτεί κάποιος μια πρώην Κουμάρι!

Οι Θιβετιανοί είναι ένα μείγμα διάφορων λαών των Ιμαλαΐων που αναμίχθηκαν με την πάροδο του χρόνου.
Μέχρι τον 7ο αιώνα στην περιοχή του Θιβέτ επικρατούσε η σαμανιστική θρησκεία Μπον. Τότε ο Θιβετιανός βασιλιάς Σόνγκτσεν Γκαμ-πό δημιούργησε οικογενειακούς δεσμούς με την Κίνα όταν νυμφεύτηκε την Γουενγκστέν, ανιψιά του αυτοκράτορα της δυναστείας Τανγκ και με το Νεπάλ όταν νυμφεύτηκε την Μπιρικούτι, κόρη του Νεπαλέζου βασιλιά. Η παράδοση αναφέρει ότι αυτές οι δύο σύζυγοι έφεραν εξευγενισμένα στοιχεία από τους πολιτισμούς τους στην τραχιά αυλή του Θιβέτ και, το πιο σημαντικό, εισήγαγαν τους σπόρους του Βουδισμού, ο οποίος σύντομα έγινε η επίσημη θρησκεία του κράτους, χωρίς ωστόσο να σταματήσει να δέχεται συνεχείς επιθέσεις από τους Μπον-πο .
Τελικά ο Βουδισμός εγκαταστάθηκε οριστικά στο Θιβέτ μετά την επίσκεψη του Παντμασαμπάβα από την Ινδία, στα τέλη του 8ου αιώνα. Ο Πα¬ντμασαμπάβα κατάφερε να εξοβελίσει τους δαίμονες της θρησκείας Μπον και να τους χαλιναγωγή¬σει, ενσωματώνοντας τους στο Βουδισμό Βατζρα¬γιάνα με τη μορφή νταρμαπάλα, δηλαδή φυλάκων του Βουδισμού. Εδώ λειτούργησε η παλιά τα¬κτική που λέει ότι, «αν δεν μπορείς να νικήσεις τον εχθρό ή να τον απομακρύνεις, τότε παρ' τον με το μέρος σου». Με αυτό τον τρόπο ο Παντμασαμπάβα εφάρμοσε ένα από τα ουσιώδη στοιχεία του Ταντρισμού, και συγκεκριμένα αυτό που παρακινεί να μην κατα¬στρέφονται οι αρνητικές δυνάμεις και τα αρνητικά χαρακτηριστικά, αλλά να αναμορφώνονται και να αφομοιώνονται από  υγιείς δυνάμεις.Ο θιβετιανός Bουδισμός είχε ενωτικό αποτέλεσμα, καθώς έδωσε σε όλους αυτούς τους λαούς μια ομοιόμορφη δοξασία και είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός θιβετιανού αλφαβήτου, ώστε να μπορούν να μεταφραστούν τα ιερά κείμενα από τα Σανσκριτικά. Αυτή η καινοτομία οδήγησε στη γλωσσική ενοποίηση της χώρας και στην τυποποίηση της εκπαίδευσης.

Οι διαφορές ανάμεσα στις σχολές του θιβετιανού Bουδισμού και στις άλλες βουδιστικές σχολές είναι σημαντικές. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του θιβετιανού Bουδισμού είναι το δόγμα της μετενσάρκωσης των λάμα και το ιδιόμορφο πάνθεόν του. Αρκετές θεότητες είναι τρομακτικές και δεν συνδέονται με τον Bουδισμό Μαχαγιάνα και Τεραβάντα.
Στον θιβετιανό Bουδισμό χρησιμοποιούνται πολυάριθμα φυλαχτά και σκεύη που εξυπηρετούν ιερούς σκοπούς. Μερικά από αυτά είναι: Ο Τροχός της Ζωής που διακοσμεί συχνά τους ναούς και συμβολίζει τον κύκλο του πόνου και της αναγέννησης, ο Τροχός της Προσευχής και τα Λάβαρα της Προσευχής.
Με την εισαγωγή του Bουδισμού άρχισαν να πέφτουν όλα τα εμπόδια των φυλετικών και οικογενειακών δομών και το πιο εκπληκτικό αποτέλεσμα ήταν ότι οι φιλοπόλεμοι και αιμοδιψείς λαοί μεταμορφώθηκαν σε ειρηνιστές, μέχρι σημείου σήμερα να είναι ανυπεράσπιστοι.

Η Γιορτή Χόλι (Ντχούλι στα Σανσκριτικά) είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο ως Γιορτή των Χρωμάτων. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα ινδουιστικά θρησκευτικά φεστιβάλ, το οποίο λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο στις αρχές της άνοιξης, γιορτάζοντας το τέλος του χειμώνα και το θρίαμβο του καλού πάνω στο κακό. Είναι μια γιορτή γονιμότητας, μία θρησκευτική εορταστική τελετή για καλή συγκομιδή.

Πρόκειται για την πιο εντυπωσιακή «επανάσταση» χρωμάτων και κάθε χρόνο τα στιγμιότυπα από τους εορτασμούς είναι όλο και πιο θεαματικά αποδεικνύοντάς το!

Το φεστιβάλ αυτό γιορτάζεται κυρίως στην Ινδία, στο Μπανγκλαντές, το Πακιστάν και το Νεπάλ, αλλά και σε χώρες όπου υπάρχει διασπορά Ινδών και πληθυσμών οι οποίοι έχουν ως θρησκεία τον Ινδουισμό και συγκεκριμένα σε περιοχές όπου συσχετίζονται με την ινδουιστική θεότητα Κρίσνα, όπως για παράδειγμα οι πόλεις Μαθούρα και Βρινταβά. Σήμερα το Χόλι μετατραπεί τις περιοχές του εορτασμού του σε πόλο έλξης τουριστών.
Το έθιμο του Χόλι έχει τις ρίζες του στο σανκριτικό δράμα Ρατναβάλ, του 7ου αιώνα. Εορτάζεται τη μέρα μετά την πρώτη Πανσέληνο του Μαρτίου. Παραμονή της γιορτής οι πιστοί ανάβουν φωτιές, οι οποίες ονομάζονται Χολίκα Δαχάν και κατά τη διάρκειά της πιστοί και συμμετέχοντες ρίχνουν χρωματιστή σκόνη και χρωματισμένο νερό (γκουλάλ) ο ένας στον άλλον με «απελευθερωτική» ένταση! Η ίδια η ρίψη των χρωμάτων ισοδυναμεί για τους Ινδούς με μία πράξη ελευθερίας.

Τα παλιά τα χρόνια τα χρώματα τα έφτιαχναν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες από κόκκινα και πορτοκαλί άνθη που εμποτίζονταν σε νερό για να εκχειλιστούν οι χρωστικές. Άλλοτε χρησιμοποιούσαν aabir, ένα φυσικά χρωματισμένο ταλκ.

Σε μια Ινδία με έντονες κοινωνικές διαφορές η Γιορτή των Χρωμάτων είναι η μοναδική φορά όπου οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φύλου και κάστας, βρίσκονται μαζί για να γιορτάσουν. Τα τελευταία χρόνια το Φεστιβάλ Χόλι έχει εμπνεύσει τα χιλιάδες φεστιβάλ ρίψης χρωμάτων τα οποία πραγματοποιούνται πλέον σχεδόν σε όλες τις χώρες της Δύσης - όπως και στη χώρα μας.

Για πάνω από τρεις χιλιετίες η Ινδία υπήρξε κοιτίδα και σταυροδρόμι πολλών σημαντικών πολιτισμών και θρησκειών. Μεταξύ αυτών των θρησκειών είναι και ο Βουδισμός, ο οποίος γεννήθηκε στη βόρεια Ινδία (στο σημερινό Νεπάλ), και τις τελευταίες δεκαετίες έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Εξαιτίας της εισβολής των κινέζων στο Θιβέτ τη δεκαετία του 1950, χιλιάδες δάσκαλοι του Βουδισμού έχουν βρει καταφύγιο σε πιο φιλικούς τόπους, έτσι ο Βουδισμός έχει εξαπλωθεί σήμερα σε όλες τις ηπείρους.
Ο Βούδας άρχισε να διδάσκει τα πλήθη τον 6ο αιώνα π.Χ. από το αρχαίο βασίλειο της Μαγκάντα. Ανάμεσα στους μαθητές του Βούδα συγκαταλέγονταν βασιλιάδες και αυτοκράτορες, πολλοί από τους οποίους φρόντισαν να εξαπλωθεί το καινούριο φιλοσοφικό ρεύμα σε όλη την Ινδία. Χάρη σε αυτούς τους υποστηρικτές του Βουδισμού, ανεγέρθηκαν μοναδικοί ναοί και μοναστήρια σε όλη την ινδική επικράτεια, πολλά από τα οποία διατηρούν την ιερότητά τους ακόμα και σήμερα, παρά τις καταστροφές που υπέστησαν από επιδρομές μουσουλμάνων ανά τους αιώνες. Στις μέρες μας, χάρη πλέον στην ευκολία των μετακινήσεων, συρρέουν χιλιάδες πιστοί από όλο τον κόσμο στη βόρεια Ινδία για να προσκυνήσουν στους ιστορικούς τόπους, όπως στη Μποντγκάγια, το Σαρνάτ, την Κουσιναγκάρα, τη Ναλάντα και πολλούς άλλους, όπου περπάτησε, έζησε και δίδαξε ο Βούδας.

Ιδρύθηκε μόλις το 1820, όταν το Κατάρ ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, σαν επέκταση της κοντινής πόλης Αλ Μπίντα και λειτουργούσε περίπου για έναν αιώνα ως λιμάνι αλίευσης μαργαριταριών. Μη φανταστείτε όμως τίποτα μεγαλειώδες. Ας πούμε ότι ήταν κάτι σαν ψαροχώρι, που δεν ξεχώριζε καν από την γειτονική Αλ Μπίντα στις χαρτογραφήσεις της εποχής. Σε πρωτεύουσα αναδείχθηκε πρόσφατα, το 1971, όταν το Κατάρ έπαψε να είναι αγγλικό προτεκτοράτο.
Θεωρητικά η πόλη θα μπορούσε να είναι ένα σημαντικό λιμάνι της αραβικής χερσονήσου, ωστόσο τα πολύ ρηχά νερά δυσκόλευαν τα πλοία να ελλιμενιστούν. Έτσι το ψάρεμα και τα μαργαριτάρια αποτελούσαν την κύρια πηγή εσόδων των κατοίκων της. Το 1907 υπήρχαν 350 καΐκιααλίευσηςμαργαριταριώνκαι 6.300 ψαράδες. Οι τιμές του πολύτιμου κοσμήματος ήταν διπλάσιες σε σχέση με τον προηγούμενο αιώνα και όλα έδειχναν να πηγαίνουν καλά. Όμως εκείνη τη χρονιά έγινε το μοιραίο – οι τιμές έπεσαν με την ανάπτυξη της καλλιέργειας μαργαριταριών. Ο εμίρης Τζασίμ Αλ Θανί αναγκάστηκε να πουλήσει μισοτιμήςόλη τη σοδειά και η κατάσταση άρχισε να πιέζει. Τότε ιδρύθηκε και το πρώτο τελωνείο του Κατάρ, στο λιμάνι της Ντόχας.
Η οικονομία της πόλης και συνακολούθως της χώρας ξαναείδε μία σχετική ανάκαμψη τις δεκαετίες του 1920 και του 1930. Ήτανμετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι Οθωμανοί παρέδωσαν το Κατάρ στους Βρετανούς και άρχισε να γίνεται εκμετάλλευση των πετρελαιοπηγών. Τα μαργαριτάρια είχαν πλέον βγει από τον οικονομικό χάρτη των κρατικών εσόδων – το τελικό χτύπημα το έδωσε το κραχ. Η Ντόχα ως εκ τούτου δεν μπορούσε να συντηρήσει τους ψαράδες κατοίκους της και άρχισε να αδειάζει. Μέχρι τις δεκαετίες 1960 και 1960 που εντατικοποιήθηκε η εξόρυξη πετρελαίου. Τότε, προκειμένου να μπορεί να γίνει ελεύθερα το εμπόριο του πολύτιμου καυσίμου, άρχισαν και οι εργασίες κατασκευής του λιμανιού. Τη δεκαετία 1970 ήταν πια αρκετά βαθύ για να υποδέχεται τα μεγάλα φορτηγά πλοία. Και ήδη από το 1971 η Ντόχα είχε γίνει η πρωτεύουσα του ανεξάρτητου πλέον Κατάρ. Όλα τα άλλα είναι ιστορία.
Το παλιό ψαρολίμανο με τα ρηχά νερά μετατράπηκε αστραπιαία σε μία υπερσύγχρονη πόλη. Τα παραδοσιακά δίχωρα σπίτια που ήταν χτισμένα με λάσπη, πέτρα και κοράλλια έδωσαν τη θέση τους σε θεαματικούς ουρανοξύστες. Έγινε αποστράγγιση τμημάτων της παραλίας και κατασκευάστηκαν παραλιακές οδοί, συνοικίες και τεχνητά νησιά. Οι πολυεθνικές έρχονταν η μία μετά την άλλη. Οι κατασκευαστικές έκαναν διαγωνισμού μεγαλείου. Και το 1996 εξέπεμψε για πρώτη φορά το παναραβικό δορυφορικό τηλεοπτικό κανάλι AlJazeeraως το αντίπαλον δέος του αμερικανικού CNN.
Η Ντόχα σήμερα, πέρα από μία εξωπραγματική μητρόπολη, που συνδυάζει το παραδοσιακό στοιχείο με τον φουτουρισμό, αποτελεί και ισχυρότατο επιχειρηματικό κέντρο στον Περσικό Κόλπο και στον αραβικό κόσμο εν γένει. Ως εκ τούτου, ο πληθυσμός της είναι κυρίως αλλοεθνής. Οι κάτοικοι αυτής της μεγαλούπολης έρχονται από την Ινδία, το Πακιστάν, τη Σρι Λάνκα, το Νεπάλ, τις Φιλιππίνες, το Μπαγκλαντές, το Ισραήλ, τη Συρία, την Παλαιστίνη, την Τουρκία, τον Λίβανο, την Ιορδανία, τη Βόρεια και Νότια Αφρική, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ευρώπη και την Αυστραλία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ζουν και εργάζονται στην Ντόχα, σε όλες τις επαγγελματικές κατηγόριες – από υψηλόβαθμα στελέχη μέχρι βαστάζοι και θυρωροί. Και συνεννοούνται στα αγγλικά, που είναι η δεύτερη επίσημη γλώσσα της χώρας. Ηπρώτηείναιτααραβικά. Οι επαγγελματικοί μετανάστες μέχρι το 2004 απαγορευόταν να έχουν ιδιοκτησία γης στην Ντόχα. Σήμερα μπορούν να αγοράσουν ακίνητα, σε κάποιες μεμονωμένες περιοχές όπως το Περλ, η Δυτική Όχθη της Λίμνηςκαι η Λουσαΐλ. Τα πράγματα έχουν πλέον αλλάξει. Μέχρι  νεωτέρας.

Οι πόλεις της μυθικής κοιλάδας της Κατμαντού, με τα στενά δρομάκια, τις πολύχρωμες αγορές, τους εκπληκτικούς Βουδιστικούς και Ινδουιστικούς Ναούς και τα παλάτια, που μαρτυρούν το ένδοξο παρελθόν τους, θα μας συναρπάσουν και θα πλουτίσουν τις γνώσεις μας. Η γραφική Ποκάρα, με τις χιονοσκεπείς βουνοκορφές των Ιμαλαΐων να καθρεφτίζονται στα γαλήνια νερά της λίμνης και με τη μοναδική της ατμόσφαιρα, θα μας αιχμαλωτίσει. Το σαφάρι μας με πιρόγες και με ελέφαντες στη ζούγκλα, όπου ζει η βασιλική τίγρη της Βεγγάλης, ο ινδικός ρινόκερος, και πάνω από 350 διαφορετικά είδη πουλιών, θα γεμίσει το άλμπουμ των ταξιδιωτικών μας αναμνήσεων. Δεν χρειάζεται να έχει κανείς ορειβατικές αναζητήσεις ή μεταφυσικές ανησυχίες όπως οι χίπις των ‘70ς, για να έλθει στη χώρα. Τα πολυτελή ξενοδοχεία της Ποκάρα, τα παζάρια του Κατμαντού και η φύση του εθνικού πάρκου Τσιτουάν, θα σας αποζημιώσουν με το παραπάνω για τις ώρες πτήσης μέχρι εκεί, ενώ η φιλοξενία, τα χαμόγελα, και η καθημερινή επαφή με τους κατοίκους χωριών και πόλεων, θα δώσει το στίγμα του πως είναι να ζει κανείς ανάμεσα σταβασίλεια των Ιμαλαϊων...

Πέραν πάσης αμφιβολίας είναι το πολύχρωμο γεγονός στο Μπουτάν! Σε μια χώρα όπου, επισήμως, ο πιο σημαντικός δείκτης είναι όχι το ΑΕΠ αλλά η ΑΕΕ – δηλαδή η Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία – το Φεστιβάλ Τσέτσου είναι ακριβώς αυτό: ένα θρησκευτικό γεγονός όπου ολόκληρες κοινότητες συγκεντρώνονται για να παρακολουθήσουν χορούς με θρησκευτικές μάσκες, να λάβουν ευλογίες και να κοινωνικοποιηθούν.
Το Tshechu γιορτάζεται τη δέκατη ημέρα του μήνα του σεληνιακού ημερολογίου που αντιστοιχεί στα γενέθλια του Guru Rimpoche (Guru Padmasambhava). Ωστόσο, ο ακριβής μήνας του Tshechu ποικίλλει από μέρος σε μέρος και ναό σε ναό. Πρόκειται για ένα φεστιβάλ προς τιμήν του Padmasambava – «αυτός που γεννήθηκε από ένα λουλούδι Lotus», ευρέως γνωστός ως «Guru Rinpoche», του πολύτιμου Δάσκαλου. Αυτός ο άγιος συνέβαλε τα μέγιστα στη διάδοση του Ταντρικού Βουδισμού στις περιοχές των Ιμαλαΐων του Θιβέτ, του Νεπάλ, του Μπουτάν κ.λπ. γύρω στο 800 μ.Χ.
Το Tsehchu θεωρείται σημαντικό αξιοθέατο και οι άνθρωποι ταξιδεύουν από γειτονικές περιοχές για να συμμετάσχουν στη γιορτή. Νωρίς το πρωί, την τελευταία ημέρα της γιορτής, οι μοναχοί επιδεικνύουν ένα γιγαντιαίο thangkha (κεντημένο πίνακα), τον Guru Throngdel, μέσα στο dzong. Τα Thongdrols είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακά παραδείγματα βουδιστικής τέχνης και δεν παραλείπουν ποτέ να καταπλήξουν τους θεατές. Θεωρούνται τόσο ιερά που λέγεται ότι βλέποντας απλά ένα Thongdrol αρκεί ώστε να καθαρθεί ο θεατής από την αμαρτία.
Εκτός από τους χορούς με μάσκα, το Tshechu περιλαμβάνει επίσης πολύχρωμους χορούς του Μπουτάν και άλλες μορφές διασκέδασης. Κάθε χορός μάσκας που εκτελείται κατά τη διάρκεια ενός Tshechu έχει ένα ιδιαίτερο νόημα ή μια ιστορία πίσω του και πολλοί βασίζονται σε ιστορίες και περιστατικά από τον 8ο αιώνα, κατά τη διάρκεια της ζωής του Guru Padmasambhava.
Στα μοναστήρια οι χοροί της μάσκας εκτελούνται από μοναχούς και σε απομακρυσμένα χωριά από κοινού από μοναχούς και χωριανούς.
Πιστεύεται ότι όλοι πρέπει να παρακολουθήσουν ένα Tshechu και να παρακολουθήσουν τους χορούς της μάσκας τουλάχιστον μία φορά για να λάβουν ευλογίες και να ξεπλύνουν τις αμαρτίες τους.