Μπενίν – Τόγκο – Γκάνα – Φεστιβάλ Βουντού και ανεξερεύνητες φυλές της Δυτικής Αφρικής | 06.01.2025

Η ημέρα μας ξεκινά με ξενάγηση στην Κοτονού, κατά τη διάρκεια της οποίας θα δούμε μεταξύ των άλλων το Κέντρο Τεχνών, τα πολύχρωμα graffiti με εικόνες της Αφρικανικής Ηπείρου, το Προεδρικό Μέγαρο κ.λπ.

Στη συνέχεια θα κατευθυνθούμε στο Πόρτο Νόβο (Porto Novo), την πρωτεύουσα και δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Μπενίν. Το Πόρτο Νόβο έχει εντελώς διαφορετικούς ρυθμούς και χρώμα από την πολύβουη Κοτονού. Η πόλη ιδρύθηκε το 1500 μ.Χ. περίπου, από πορτογάλους εξερευνητές και διατηρεί έντονες μέχρι και σήμερα τις πορτογαλικές επιρροές της.

Πρώτη μας στάση η Αντζαρά (Adjarra), το προάστιο 10 χιλιόμετρα βόρεια του Πόρτο Νόβο, όπου η αυθεντικότητα και η τοπική κουλτούρα παραμένει άθικτη. Θα επισκεφθούμε την αγορά της - εφόσον είναι ανοικτή – και θα απολαύσουμε μια μοναδική βόλτα με πιρόγα στον Μαύρο Ποταμό (Rivière Noire), με την αίσθηση ότι βρισκόμαστε στη μέση του τροπικού δάσους του Αμαζονίου. Θα αποβιβασθούμε σε παραποτάμιους οικισμούς και θα έλθουμε σε επαφή με τη ζωή των κατοίκων.

Μετά τη μοναδική μας βόλτα στο ποτάμι κατευθυνόμαστε στο κέντρο του Πόρτο Νόβο με πρώτο μας σημείο επίσκεψης το Βασιλικό Μουσείο, γνωστό ως Μουσείο Honme, που στεγάζεται στην πρώην κατοικία του βασιλιά Τόφα που υπέγραψε την πρώτη συνθήκη με τους Γάλλους το 1863. Το παλάτι και η γύρω περιοχή προστέθηκαν στον προσωρινό κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO στις 31 Οκτωβρίου 1996 στην κατηγορία «Πολιτισμός».

Το Μεγάλο Τζαμί στο Porto-Novo, Αφρο-Βραζιλιάνικου Στυλ, εμπνευσμένο από τις εκκλησίες της Salvador de Bahia στη Βραζιλία, προσφέρει εξαιρετικές εικόνες και η ιστορία πίσω από το πώς αυτή η πρώην εκκλησία έγινε τζαμί είναι συναρπαστική.

Επόμενος προορισμός μας το πανέμορφο πασσαλόπληκτο χωριό Γκανβί (Ganvie), στο κέντρο της λίμνης Νοκουέ (Lake Nokoué), το «χωριό του νερού», που είναι γνωστό επίσης και ως «η Βενετία της Δυτικής Αφρικής». Είναι ένας οικισμός 25.000 ανθρώπων και 3.000 οικοδομημάτων απομονωμένος από τη στεριά και προσβάσιμος μόνο με βάρκα.

Θα επιβιβασθούμε σε βάρκα στο Αμπομέι-Κελαβί (Abomey-Calavi) και θα περιπλανηθούμε στη λίμνη και στο χωριό Γκανβί, ελπίζοντας να δούμε την τοπική αγορά, όπου όλο το εμπόριο γίνεται με μικρά σκάφη. Ο θρύλος λέει ότι οι άνθρωποι Τοφίνου (Tofinou tribe) κατέφυγαν εδώ τον 18ο αιώνα για να γλιτώσουν από τη λεηλασία των πιο ισχυρών Δαχομειανών που αναζητούσαν σκλάβους και ότι μεταφέρθηκαν στο νέο τους σπίτι από κροκόδειλους.

Όποια και αν είναι η αλήθεια πίσω από αυτό, το Ganvie είναι ένα ενδιαφέρον μέρος για να περιηγηθούμε μέσα σε μια βάρκα, παρακολουθώντας τους ανθρώπους στην καθημερινή τους ζωή στο νερό, σταματώντας σε τοπικές αγορές και βλέποντας τους ψαράδες να ρίχνουν τα δίχτυα τους, μια πραγματική απόλαυση για εξερεύνηση που απέχει πολύ από την καθημερινότητα στις πόλεις. Πλήρεις μοναδικών εικόνων αυτής της πανέμορφης και ενδιαφέρουσας περιοχής επιστρέφουμε στο ξενοδοχείο μας στη Κοτονού. Δείπνο και διανυκτέρευση.

Πρωινό ξύπνημα και κατευθυνόμαστε στην αγορά Dantokra, τη μεγαλύτερη υπαίθρια αγορά στη Δυτική Αφρική, για να δούμε το παραθαλάσσιο τμήμα της, που είναι και το πλέον ενδιαφέρον.

Στη συνέχεια αναχωρούμε από την Κοτονού και κατευθυνόμαστε δυτικά, προσπερνάμε την Ουιντά και φτάνουμε στο Γκράντ Πόπο (Grand Popo), μια παραθαλάσσια πόλη που αναπτύχθηκε γύρω από το δουλεμπόριο. Η διάβρωση των ακτών έχει πλέον καταστρέψει το μεγαλύτερο μέρος της παλιάς πόλης. Οι χωμάτινοι παραλιακοί δρόμοι της κρύβουν μοναδικές εικόνες, πλαισιωμένες από φοίνικες, παραδεισένιες παραλίες στον Ατλαντικό, και ψαράδες που μαζεύουν τα δίχτυα τους. Εκεί θα απελευθερώσουμε στον Ωκεανό μικρές χελώνες από το Κέντρο Διάσωσης Θαλάσσιας Χελώνας.

Οι εκβολές του Ποταμού Μονό (Rivière Mono) είναι ένα από τα κύρια αξιοθέατα του Γκράντ Πόπο. Εδώ θα απολαύσουμε μια υπέροχη βαρκάδα στο ποτάμι μέχρι τις εκβολές του στον Ωκεανό, με τους υάκινθους, τη μαγκρόβια βλάστηση και τους φοίνικες να πλαισιώνουν τις όχθες του και τους ψαράδες να πετάνε τα δίχτυα τους, προς αλίευση των ψαριών που διέφυγαν από τον Ωκεανό.

Συνεχίζουμε για τη λίμνη Αχεμέ (Lake Ahémé) για μια περιπλάνηση στις όχθες της και στα γραφικά ψαροχώρια της, μεταξύ των οποίων το Ποσσοτομέ (Possotomé). Είναι μια από τις πλέον αυθεντικές περιοχές της χώρας, με μοναδικές εικόνες καθημερινότητας των κατοίκων της. Θα δούμε τις Ιερές Πηγές και το ιερό Δάσος και στη συνέχεια θα επιστρέψουμε στην Κοτονού. Δείπνο και διανυκτέρευση.

Άλλη μία γεμάτη ημέρα ξεκινάει, με πρώτο μας προορισμό την Ουιντά (Ouidah) που θεωρείται το λίκνο της αφρικανικής παραδοσιακής θρησκείας βουντού της Δυτικής Αφρικής. Κατά τον 17ο και 18ο αιώνα σκλάβοι Αφρικανοί από το Μπενίν, το Τόγκο και άλλες χώρες της Δυτικής Αφρικής μεταφέρονταν στην Ouidah που ήταν το μοναδικό λιμάνι στη χώρα μέχρι την επίσημη κατάργηση της δουλείας το 1807. Οι περισσότεροι στοιβάζονταν σε καράβια με προορισμό τη Βραζιλία, την Αϊτή και τα νησιά της Καραϊβικής, για να ζήσουν και να πεθάνουν σαν σκλάβοι.

Στην παραλιακή πόλη με τις μεγάλες εκτάσεις χρυσής άμμου, ξεκινάμε την περιήγησή μας με την “Πόρτα της Μη Επιστροφής” (Portal of No Return), την σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Yves Ahouen-Gnimon αναμνηστική αψίδα, αφιερωμένη στους Αφρικανούς σκλάβους που στάλθηκαν στην Αμερική. Η “Πόρτα της Μη Επιστροφής” βρίσκεται στο τέλος της Πορείας των Σκλάβων, ένα μονοπάτι στην Ουιντά που καλύπτει τα τελευταία 4 χιλιόμετρα που έπρεπε να διανύσουν οι πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι που απήχθησαν από την Αφρική, προτού επιβιβαστούν στα πλοία που θα τους έφερναν στην Αμερική για να γίνουν σκλάβοι.

Ο χωματόδρομος εκτείνεται από την πλατεία αγοράς, όπου κάποτε πωλούνταν οι σκλάβοι, μέχρι την “Πόρτα της Μη Επιστροφής” στις αμμουδερές παραλίες του Ατλαντικού Ωκεανού.   

Ο Ναός των Ιερών Πυθώνων είναι ένας τόπος ιστορικού και σύγχρονου συμβολισμού και πνευματικής πρακτικής στην Ουιντά. Αυτός ο ναός φιλοξενεί πύθωνες που είναι σπουδαία θρησκευτικά σύμβολα, ιδιαίτερα σεβαστά από τους ντόπιους, τα οποία κανείς δεν επιτρέπεται να βλάψει.

Η ξενάγησή μας στην πόλη θα ολοκληρωθεί με τη Βασιλική της Παναγίας της Άμωμης Σύλληψης και το Αναμνηστικό του Μεγάλου Ιωβηλαίου του 2000, κατασκευασμένο εις ανάμνηση των “πρώτων αγγελιοφόρων καλών νέων στη Δαχομέη” που καλωσορίζει την επιστροφή στη γη της Δαχομέης τους ξεχασμένους γιούς και κόρες της Αφρικανικής διασποράς.

Συνεχίζουμε με επίσκεψη στην Αλλαντά (Allada), σαράντα χιλιόμετρα από την Ουιντά, στην κορυφή του «δρόμου των σκλάβων» κατά μήκος του οποίου μεταφέρονταν οι αιχμάλωτοι στην ακτή. Η Αλλαντά είναι μια βασιλική πόλη, με προέλευση που χρονολογείται τον 13ο αιώνα. Η περιουσία της Αλλαντά μειώθηκε από τις αρχές του 18ου αιώνα, όταν το δουλεμπόριο ήταν στο αποκορύφωμά του, αλλά το βουντού ασκείται έντονα εδώ και η περιοχή είναι γνωστή ως «η πόλη των χιλίων φετίχ».

Την ημέρα πριν από το πιο διάσημο φεστιβάλ στην κοντινή Ουιντά, η Αλλαντά διοργανώνει το δικό της φεστιβάλ βουντού, με τελετουργικό χορό που διεξάγεται σε μια σκονισμένη πλατεία έξω από το Βασιλικό Παλάτι παρουσία του βασιλιά, αλλά και σε άλλους ανοιχτούς χώρους. Είναι μια πολύ μικρότερη τελετουργία από αυτή της Ουιντά, παρόλα αυτά παρευρίσκονται βασικοί ηγέτες βουντού από την Ουιντά, καθώς και οι βασιλικοί και θρησκευτικοί ηγέτες της Αλλαντά.

Θα ξεκινήσουμε από το Βασιλικό παλάτι του Tedo Davie Hosson και τη γνωριμία με τον Βασιλιά, όπου θα παρακολουθήσουμε τελετές βουντού. Έπειτα θα συνεχίσουμε στους χώρους μάζωξης των πιστών και ιερέων βουντού, αλλά και Βασιλιάδων και αξιωματούχων, όπου θα παρακολουθήσουμε θυσίες, φετίχ και τελετουργικούς χορούς.

Με την επιστροφή μας στην Ουιντά, θα περιηγηθούμε στο Ιερό Δάσος Kpasse, το μέρος ταφής του Βασιλέα του Kpasse, του πρώτου Βασιλέα της Ουιντά.

Στο δάσος θα δούμε πολλά Σύμβολα Βουντού που εξηγούν τις διάφορες θεότητες και ειδώλια που αντιπροσωπεύουν θεότητες των βασιλιάδων και των ιδρυτών της Ουιντά. Τα περισσότερα αγάλματα στο δάσος είναι έργα του φημισμένου καλλιτέχνη του Μπενίν, Cyprien Tokoudagba.

Επιστροφή στο ξενοδοχείο μας στην Κοτονού. Δείπνο και διανυκτέρευση.

Σήμερα θα αναχωρήσουμε από την Κοτονού για να εμβαθύνουμε στα μυστήρια του βουντού στο ετήσιο φεστιβάλ βουντού της Ουιντά, το Festival Vodun Cults & Cultures. Το 1996, η κυβέρνηση του Μπενίν ανακήρυξε το βουντού - που ασκείται από το 60% του πληθυσμού - ως επίσημη θρησκεία και κάθε χρόνο στις 10 Ιανουαρίου γίνεται ένα μεγάλο φεστιβάλ για τον εορτασμό της θρησκείας. Αν και υπάρχουν πολλά φεστιβάλ σε όλη τη χώρα, αυτό είναι το μεγαλύτερο.

Θα ξεκινήσουμε την ημέρα μας από το Παλάτι του Αρχιερέα, όπου θα συγκεντρωθούν ιερείς βουντού από τη Δυτική Αφρική αλλά και από την Αϊτή, την Κούβα, το Τρινιντάντ και το Τομπάγκο, τη Βραζιλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στη συνέχεια θα ακολουθήσουμε κι εμείς την πομπή όλων αυτών των Ιερέων, που περνώντας από διάφορα ιερά σημεία της πόλης καταλήγει για προσκύνημα στον Ναό του Πύθωνα.

Οι  οπαδοί των διαφόρων λατρειών βουντού, μαζί με τους Ιερείς τους, βασιλιάδες και κυβερνητικούς εκπροσώπους θα συγκεντρωθούν στο “Portal of No Return”. Εδώ θα δούμε οπαδούς και γνώστες των διάφορων θεών του βουντού: από τους Zangbetos, τους παραδοσιακούς βουντού φρουρούς της νύχτας στη θρησκεία Yoruba με τα περίτεχνα κοστούμια, μέχρι τους οπαδούς του Kokou, που φημίζονται για τον αυτοτραυματισμό τους ως έναν τρόπο να φτάσουν στο θείο.

Στις άκρες του κύριου χώρου παραστάσεων θα παρακολουθήσουμε συναρπαστικές εικόνες ομάδων από διάφορους ναούς βουντού να εκτελούν τις δικές τους ιεροτελεστίες και τελετουργίες. Οι τελετές μπορούν να λάβουν πολλές μορφές, αλλά συχνά περιλαμβάνουν οπαδούς που πέφτουν σε βαθιά έκσταση ενώ κυριεύονται από πνεύματα προγόνων, συνοδευόμενοι από τους ήχους των τυμπάνων και χορό.

Συχνά παύουν να νιώθουν τον πόνο, κόβονται με αιχμηρά αντικείμενα ή σπάζουν μπουκάλια στο κεφάλι τους. Η θυσία κατέχει επίσης ένα σημαντικό μέρος της θρησκείας, και παρόλο που είναι πιο συνηθισμένο να θυσιάζονται κοτόπουλα, πολλά άλλα πλάσματα προσφέρονται επίσης στους θεούς, όπως κατσίκες, σκύλοι και γάτες.

Μεγάλη σημασία δίνεται στα φετίχ, τα άψυχα αντικείμενα όπου λέγεται ότι κατοικούν τα πνεύματα και τα οποία μπορούν να γίνουν εστιακά σημεία για λατρεία.

Επιστροφή και διανυκτέρευση στην Κοτονού.

Πλήρεις μοναδικών εικόνων από τις τελετές βουντού, αναχωρούμε από την Κοτονού και αφήνοντας την παράκτια ζώνη του Μπενίν κατευθυνόμαστε βόρεια, με πρώτο προορισμό την Αμπομέι (Abomey). Η Αμπομέι ήταν από το 1625 έως το 1900 η πρωτεύουσα ενός από τα μεγαλύτερα έθνη της Αφρικής, της Δαχομέης (Dahomey), της οποίας οι κυβερνήτες ήταν ο φόβος και ο τρόμος των γύρω φυλών καθώς πολεμούσαν, κατακτούσαν γη και αιχμαλώτιζαν σκλάβους. Ήταν ένα ισχυρό βασίλειο, και πρόβαλε λυσσαλέα αντίσταση στη γαλλική κατοχή, αλλά στο τέλος ηττήθηκε.

Το βασίλειο απασχολούσε έναν μεγάλο στρατό, συμπεριλαμβανομένων συνταγμάτων γυναικών «Αμαζόνων». Οι βασιλιάδες της έχτισαν πολλά παλάτια, από τα οποία έχουν απομείνει μόνο δύο, ενώ τα υπόλοιπα κάηκαν ολοσχερώς όταν επιτέθηκαν οι Γάλλοι.

Το κύριο αξιοθέατο εδώ είναι τα βασιλικά ανάκτορα ή ό,τι έχει απομείνει από αυτά. Αυτές οι συστάδες παλαιών κτιρίων κατασκευάστηκαν από 12 διαδοχικούς βασιλιάδες και καλύπτουν μια έκταση περίπου 47 εκταρίων. Τα κτίρια του παλατιού, οι βεράντες και οι ανοιχτές αυλές έχουν περίμετρο 4 χιλιομέτρων, έναν τοίχο ύψους 10 μέτρων και μπορούν να φιλοξενήσουν έως και 8.000 άτομα.

Η επίσκεψή μας εδώ θα μας δώσει μια εικόνα για την ιστορία και τα κατορθώματα αυτών των βασιλιάδων πολεμιστών. Η αρχιτεκτονική είναι μοναδική και παρόλο που τα ανάκτορα δεν κατοικούνται πλέον, δύο από αυτά χρησιμοποιούνται τώρα ως Ιστορικό Μουσείο της Αμπομέι. Το μουσείο περιέχει περίπου 1050 λείψανα των βασιλιάδων, τα οποία περιλαμβάνουν τεχνουργήματα βουντού, μερικά κρανία και πανό της βασιλικής οικογένειας, ενώ ένας θρόνος είναι τοποθετημένος πάνω από ανθρώπινα κρανία. Ορισμένες από τις τοιχογραφίες απεικονίζουν τις αιματηρές μάχες των ανθρώπων της Αμπομέι.

Το απόγευμα, εφ’ όσον είναι εφικτό, θα παρακολουθήσουμε παράσταση με τις θεαματικές χορευτικές μάσκες Gelede. Το θέαμα Gelede των Γιορούμπα (Yoruba) είναι μια δημόσια προβολή με πολύχρωμες μάσκες που συνδυάζει τέχνη και τελετουργικό χορό για να διασκεδάσει, να εκπαιδεύσει και να εμπνεύσει τη λατρεία. Οι παραστάσεις Gelede θυμίζουν το δυτικό μας «θέατρο», όπου κάθε μάσκα αντιπροσωπεύει έναν χαρακτήρα, συχνά χιουμοριστικό ή ειρωνικό. Αυτή η θεατρική πτυχή των μασκών που μιμούνται διηγήματα είναι εκπαιδευτική και όχι μόνο ψυχαγωγική.

Η μάσκα Gelede έχει θηλυκά χαρακτηριστικά, αλλά φοριέται από άνδρες ντυμένους σαν γυναίκες, οι οποίοι επιδίδονται σε απίστευτες χορευτικές φιγούρες. Ένας χορός που αποτελείται από περισσότερους από 20 τραγουδιστές, οι οποίοι χορεύουν σε έναν μεγάλο κύκλο. Δύο μεγάλα τύμπανα στη μέση, γύρω το κοινό χαρούμενο και ενθουσιασμένο, τραγουδώντας όλοι μαζί, γελώντας και χτυπώντας παλαμάκια στον ρυθμό της μουσικής. Τα χρώματα κυριαρχούν στη σκηνή, με τους χορευτές ντυμένους με πολύχρωμα ρούχα σε διαρκή κίνηση.

Μετά το Αμπομέι θα συνεχίσουμε το ταξίδι μας με προορισμό την Ντασσά (Dassa). Στη διαδρομή θα σταματήσουμε σε κάποια οικογενειακή φάρμα να παρακολουθήσουμε την επεξεργασία και την παρασκευή αλευριού Garri από κονδύλους μανιόκας.  

Άφιξη, μεταφορά και τακτοποίηση στο κατάλυμά μας. Δείπνο και διανυκτέρευση.

Είμαστε στο κέντρο του Μπενίν και σήμερα κατευθυνόμαστε βόρεια σε ένα διαφορετικό τοπίο, όπου το Ισλάμ αντικαθιστά το βουντού ως κυρίαρχη θρησκεία.

Σταματάμε καθοδόν στο φετίχ Ντάνκολι, το πιο ισχυρό φετίχ στο Μπενίν, όπου μπορεί να δούμε να γίνονται θυσίες για να ζητήσουμε την εύνοια των θεών. Τα φετίχ και τα ιερά αφθονούν κατά μήκος των δρόμων του Μπενίν, αλλά κανένα δεν είναι τόσο φημισμένο και ισχυρό όσο το φετίχ Ντάνκολι. Πρόκειται στην πραγματικότητα για το σπουδαιότερο και ισχυρότερο φετίχ της Αφρικής και αποτελεί πολύ δημοφιλή τόπο προσκυνήματος. Πολλοί έρχονται εδώ από τις γειτονικές χώρες όπως το Τόγκο, τη Νιγηρία και τη Γκάνα, αλλά και από μακρινές χώρες όπως η Βραζιλία και η Καραϊβική.

Χιλιάδες μικρά ξύλα σπρώχνονται μέσα στο φετίχ σαν μάρτυρες των αναρίθμητων προσευχών που γίνονται στον τοπικό θεό από τους έμπειρους, ώστε να ικανοποιήσουν τις καθημερινές τους ανάγκες: μια καλή σοδειά, έναν ευτυχισμένο γάμο, κ.λπ. Όταν οι προσευχές τους εισακουσθούν, επιστρέφουν για να θυσιάσουν ό,τι είχαν υποσχεθεί στο φετίχ, μια κατσίκα, ένα κοτόπουλο κ.λπ., ανάλογα με την προσευχή. Ίχνη από αίμα, αλκοόλ από φοίνικα και φοινικέλαιο στο φετίχ αποδεικνύουν ότι για πολλούς πιστούς, οι προσευχές εισακούσθηκαν.

Στην πόλη Ντζουγκού (Djougou) θα συναντήσουμε τους υπέροχους Ιππείς της φυλής Ντέντι και θα παρακολουθήσουμε τον χορό των αλόγων τους σε μια μοναδική επίδειξη των ικανοτήτων ανθρώπων και αλόγων.

Θα εξερευνήσουμε τη ζωή της φυλής και θα περιπλανηθούμε στα σοκάκια που οριοθετούνται από χαμηλούς πέτρινους τοίχους και μικρά καλλιεργημένα οικόπεδα, το καθένα με πολιτικό αρχηγό, πνευματικό οδηγό και με δικά του ιερά και φετίχ. Κάπου εκεί θα συναντήσουμε, αν είμαστε τυχεροί, και τον Βασιλιά Tinigassawa και τους πρίγκιπες των Taneka.

Άφιξη στη Νατιτίγκου (Natitingou), μια πολυφυλετική πόλη κοντά στα σύνορα με το Τόγκο. Δείπνο και διανυκτέρευση.

Μετά το πρωινό θα επισκεφθούμε το μουσείο της Νατιτίγκου θα ξεκινήσουμε την εξερεύνηση της γύρω περιοχής, τη διάσχιση των συνόρων και την είσοδό μας στο Τόγκο.

Καθ’ οδόν θα κάνουμε μια στάση στην περιοχή του Κοπάργκο (Copargo) και θα ανακαλύψουμε τα παλιά χωριά των Taneka (ή Tangba) των περήφανων και γενναίων πολεμιστών, όπως σημαίνει το όνομά τους. H εθνότητα αυτή δημιουργήθηκε στο πέρασμα των αιώνων από τη συνάντηση πληθυσμών διαφορετικής καταγωγής που έχουν μετακομίσει σε αυτή την περιοχή και έχουν δημιουργήσει ένα μοναδικό πολιτιστικό μείγμα.

Τα χωριά αποτελούνται από στρογγυλά σπίτια με κωνική στέγη από άχυρο, που προστατεύονται στην κορυφή από ένα δοχείο από τερακότα. Το πάνω μέρος του χωριού κατοικείται από νεαρούς μυημένους και τους ιερείς φετίχ, που είναι οι πνευματικοί ηγέτες, και είναι αναγνωρίσιμοι από τα ρούχα τους - καλύπτονται μόνο με δέρμα κατσίκας και φέρουν ένα μακρύ σωλήνα.

Συνεχίζουμε με τα χωριά των κατοίκων Σόμπα και Ταμπερμά - που ανήκουν στην εθνότητα Batammariba (Tammari) – και απλώνονται στα σύνορα μεταξύ Τόγκο και Μπενίν. Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα από τα αξιοθέατα της περιοχής.

Η ομάδα που ζει στο Μπενίν προσδιορίζεται με το όνομα Σόμπα (Somba), ενώ η ομάδα του Τόγκο είναι γνωστή ως Ταμπερμά (Tamberma). Οι δύο ομάδες ανήκαν αρχικά στον ίδιο πληθυσμό και έτσι εμφανίζουν παρόμοια χαρακτηριστικά, που διαφέρουν μόνο για ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό.

Οι Σόμπα, σε αντίθεση με τους Ταμπερμά, έχουν δερματοστιξία, ουλές και tattoos (scarification) σε όλο το πρόσωπο, αλλά και στο σώμα, κυρίως στην κοιλιά. Είναι ένα είδος πλέγματος που σχηματίζεται από κάθετες και οριζόντιες γραμμές, που θυμίζουν συμβολικά τη χάραξη στο έδαφος για τη σπορά, και συμβολίζουν την ανάπτυξη και τη ζωή. Τα ίδια μοτίβα είναι επίσης χαραγμένα στους εσωτερικούς και εξωτερικούς τοίχους των σπιτιών τους, των tatas somba.

Οι Ταμπερμά καταλαμβάνουν την περιοχή Κουταμμακού (Koutammakou), που βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Τόγκο, στα σύνορα με το Μπενίν. Η κοιλάδα, που πήρε το όνομά της από αυτόν τον λαό, συμπεριλήφθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 2004, λόγω του τρόπου με τον οποίο αυτός ο πληθυσμός ζει σε αρμονία με την επικράτειά του και των τυπικών οχυρωμένων σπιτιών που χτίζουν.

Οι Batammariba ήταν κάποτε διάσημοι για τη γύμνια του σώματός τους, οι αυξανόμενες όμως εξωτερικές επιρροές συνέβαλαν στην κάλυψή τους σήμερα, αν και πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να φορούν παραδοσιακά στολίδια. Είναι κυνηγοί και αγρότες και δεν είναι ασυνήθιστο να συναντήσει κανείς ομάδες ανδρών να επιστρέφουν από κυνήγι με τα τόξα και τα βέλη τους, φορώντας καλύμματα κεφαλής από κέρατα αντιλόπης και κόκαλα στα χείλη τους. Κέρατα αντιλόπης χρησιμοποιούν και οι γυναίκες στα καπέλα τους, αλλά τοποθετούνται επίσης και πάνω από την εξώπορτα των σπιτιών.

Το μεγάλο ενδιαφέρον ωστόσο είναι η φανταστική αρχιτεκτονική των σπιτιών της περιοχής. Κάθε σπίτι είναι χτισμένο σαν ένα φρούριο, ικανό να αμυνθεί ενάντια στις επιδρομές των εμπόρων σκλάβων και ικανό να θωρακίσει μια ολόκληρη οικογένεια και τα ζώα της από τους εισβολείς.

Παρόμοια σε μορφή με τα μεσαιωνικά κάστρα, λόγω των επικλινών πυργίσκων, είναι από τα πιο όμορφα δείγματα αφρικανικής αρχιτεκτονικής. Το στυλ τους εντυπωσίασε τον αρχιτέκτονα της πρωτοπορίας Λε Κορμπυζιέ (Le Corbusier) που τα περιγράφει ως «γλυπτική αρχιτεκτονική». Τα σπίτια έχουν ξεχωριστούς περιβόλους για ανθρώπους, ζώα και σιτηρά, αλλά και πηγάδια, πράγμα που σημαίνει ότι μια οικογένεια θα μπορούσε να παραμείνει εκεί για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, ωθώντας τους επιδρομείς να τα παρατήσουν και να αναζητήσουν ευκολότερη λεία.

Η παραδοσιακή κατοικία Takyenta (Takienta), συμπεριλαμβανομένης της περίφημης Tata Somba, είναι συνήθως χτισμένη από λάσπη, κλαδιά και άχυρο και αποπνέει έναν συνδυασμό δύναμης, φροντίδας και ομορφιάς. Μεγάλα ιερά - φαλλικής μορφής - στην είσοδο των σπιτιών τους δείχνουν τις ανιμιστικές τους πεποιθήσεις.

Ως ένας πληθυσμός που ασκεί ανιμιστική θρησκεία, οι Batammariba προστατεύουν τα σπίτια τους με φετίχ και βωμούς στους οποίους κάνουν θυσίες στα πνεύματα. Πιστεύουν επίσης σε έναν θεό του ήλιου και μια θεά της γης υπεύθυνη για τη γονιμότητα.

Με την άδεια των γερόντων θα  μπούμε στα σπίτια τους για να κατανοήσουμε καλύτερα τον τρόπο ζωής τους.

Οι Ταμπερμά εκτελούν περίτεχνες τελετές κηδείας, ιδιαίτερα ο χορός Tibent, ή ο χορός των τυμπάνων, είναι ένας χορός θανάτου που έχει το καθήκον να τιμήσει τους νεκρούς. Αυτοί που αντιπροσωπεύουν αυτόν τον περίτεχνο χορό είναι μια ομάδα ανθρώπων που ασχολείται ειδικά με αυτό το περίπλοκο τελετουργικό με φώτα, θέματα και μια τέλεια επιλογή χρόνου. Κατά τη διάρκεια του εορτασμού των κηδειών, το σπίτι του νεκρού ντύνεται και η κυκλική επίπεδη πέτρα στο κέντρο της βεράντας, που συνήθως χρησιμοποιείται ως τραπέζι, αφαιρείται και χρησιμοποιείται ως ταφόπλακα.

Πλήρεις εντυπώσεων για αυτόν τον μοναδικό λαό και τα χωριά του, όπως επίσης και τα όμορφα τοπία, θα κατευθυνθούμε στην Καρά (Kara) όπου και θα διανυκτερεύσουμε.

Μετά το πρωινό αναχωρούμε για το Ατακπαμέ (Atakpame), μια τυπική αφρικανική πόλη χτισμένη σε έναν λόφο όπου μπορούμε να βρούμε όλα τα προϊόντα από τα κοντινά δάση. Χρονολογείται από τον 19ο αιώνα, βρίσκεται κατά μήκος του κύριου σιδηροδρόμου που συνδέει τη Λομέ με τη Blitta και αρχικά κατοικήθηκε από τους Ewe και τους Yoruba. Εδώ μπορεί να δει κανείς παραδοσιακά προϊόντα σιδηρουργίας στην οποία ειδικεύεται η περιοχή.

Από το Ατακπαμέ μετακινούμαστε στα τροπικά δάση του Kloto που περιβάλλουν το Κπαλιμέ (Kpalimé), μια πόλη με πλούσιο αποικιακό παρελθόν που είναι πλέον σημαντικό εμπορικό κέντρο, όπου και διανυκτερεύουμε.

Πρωινό ξύπνημα, και ξεκινάμε την ημέρα με πεζοπορία και περιήγηση στο δάσος για να απολαύσουμε το μεγαλείο των τροπικών δέντρων και το φιλτραρισμένο πράσινο σμαραγδένιο φως. Υπό την καθοδήγηση ενός τοπικού ξεναγού, θα μάθουμε για τις ενδημικές πεταλούδες και τα έντομα, ενώ θα απολαύσουμε και τους καταρράκτες στο χωριό Kuma Konda.

Συνεχίζουμε για την πρωτεύουσα του Τόγκο Λομέ (Lome) που είναι η μόνη αφρικανική πόλη που αποικίστηκε από Γάλλους, Βρετανούς και Γερμανούς. Ιδρύθηκε από τους Ewe τον 18^ο αιώνα και έγινε η πρωτεύουσα της γερμανικής Togoland υπό αποικιακή κατοχή. Τα επίσημα αξιοθέατα της Λομέ είναι σχετικά λίγα, αλλά περιλαμβάνουν το Grand Marche της, που φημίζεται για τις πλούσιες επιχειρηματίες κλωστοϋφαντουργίας, γνωστές ως «Nana Benz», που μονοπωλούν την πώληση υφασμάτων στη χώρα.

Η Λομέ έχει πολλά κτίρια που χρονολογούνται από την αποικιακή περίοδο, συμπεριλαμβανομένου ενός καθεδρικού ναού σε γοτθικό στιλ του 19ου αιώνα, τον Καθεδρικό Ναό της Ιερής Καρδιάς, ο οποίος φαίνεται μάλλον παράταιρος σε μια πόλη της Δυτικής Αφρικής. Θα συνεχίσουμε με την Πλατεία Ανεξαρτησίας και τη ζωντανή και πολύχρωμη αγορά.

Και βέβαια δεν θα παραλείψουμε την συναρπαστική - αν και μάλλον φρικιαστική - αγορά φετίχ Ακοντεσέουα (Akodessewa), τη μεγαλύτερη αγορά βουντού στη Δυτική Αφρική, ένα μέρος που κανείς επισκέπτης δεν πρέπει να χάσει. Εκεί, μέρη ζώων πωλούνται για χρήση ως παραδοσιακά φάρμακα και οι θεραπευτές και οι επαγγελματίες του Voodoo είναι σε ετοιμότητα για διαβουλεύσεις. Σίγουρα ασυνήθιστο θέαμα για έναν Δυτικό, με «πραμάτεια» που σπάνια συναντάται: κρανία μαϊμούδων, κροκοδείλων, δέρματα ερπετών και πουλιών, και γενικά οτιδήποτε χρησιμοποιεί η τοπική λαϊκή κουλτούρα για την άσκηση βουντού.

Η ημέρα μας θα κλείσει με μια βόλτα στην πανέμορφη παραλία της Λομέ για να απολαύσουμε το ηλιοβασίλεμα. Διανυκτέρευση στη Λομέ.

Πρωινό ξύπνημα και αναχώρηση για τα σύνορα Τόγκο-Γκάνας, με προορισμό την πρωτεύουσα Άκκρα (Accra) της Γκάνα. Στο κέντρο μιας σημαντικής βαμβακοκαλλιεργητικής περιοχής, οι άνδρες της περιοχής, με την επιδέξια δουλειά τους σε μικρούς αργαλειούς υφαντικής, φτιάχνουν το ύφασμα με έντονα χρώματα που ονομάζεται «Kente».

Η Άκκρα είναι μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της Αφρικής, με την αναπόφευκτη κίνηση, τον θόρυβο και το χάος. Παρά το γεγονός ότι είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη, ζωντανή πόλη, οι άνθρωποι είναι φιλικοί και φιλόξενοι και διατηρούν πολλές πτυχές των αφρικανικών φυλών τους.

Άφιξη και πάμε να γνωρίσουμε την Άκκρα, μέσα από ξενάγηση στην πόλη. Θα επισκεφτούμε το Εθνικό Μουσείο που συγκεντρώνει την ιστορική κληρονομιά της Γκάνας και θα δούμε την πλατεία της Ανεξαρτησίας, που φιλοξενεί τους ετήσιους εορτασμούς ανεξαρτησίας, καθώς και άλλα εθνικά γεγονότα, και αποτελεί σήμερα την έδρα για όλες τις αστικές και στρατιωτικές παρελάσεις στην Γκάνα.

Στο κέντρο της πλατείας βρίσκεται η Πύλη του Μαύρου Αστέρα, ένα επιβλητικό μνημείο στην κορυφή του οποίου δεσπόζει το Μαύρο Άστρο της Αφρικής, το πεντακόρυφο αστέρι που συμβολίζει την Αφρική γενικότερα και την Γκάνα ειδικότερα. Το μνημείο φέρει την επιγραφή “1957 μ.Χ.” (Ημερομηνία Ανεξαρτησίας από την Βρετανία) και “Ελευθερία και Δικαιοσύνη”. 

Σειρά έχει η παλιά συνοικία του Τζέιμσταουν (Jamestown), που είναι η καρδιά της παλιάς αποικιακής πόλης (βρετανική προστατευόμενη περιοχή) και κατοικήθηκε από τον λαό Ga, που ίδρυσε την Άκκρα τον 16ο αιώνα.

Μετά το τέλος της ξενάγησής μας στην Άκκρα θα μεταβούμε στο ξενοδοχείο μας. Τακτοποίηση και διανυκτέρευση.

Πρωινό ξύπνημα και αναχώρηση με προορισμό την Κέιπ Κόουστ και την Ελμίνα. Ημέρα εντυπώσεων και συγκίνησης η σημερινή, αφού θα μας μεταφέρει στην απάνθρωπη εποχή του δουλεμπορίου. Η ακτή που βρισκόμαστε στον Κόλπο της Γουινέας, εκτός από το έντονο τροπικό της χρώμα έχει στο ενεργητικό της μια πολύχρονη ιστορία δουλεμπορίου.

Εδώ έφτασαν για πρώτη φορά οι Ευρωπαίοι αναζητώντας χρυσό. Από τα κάστρα που δεσπόζουν κατά μήκος της ακτογραμμής της, αναδύεται το άρωμα της εποχής των Πορτογάλων, των Γάλλων, των Ολλανδών και των Βρετανών που τα κατασκεύασαν και στη συνέχεια επιδόθηκαν στην εκμετάλλευση των ιθαγενών, στέλνοντας καραβάνια Μαύρων στις αποικίες τους.

Από τα εκατό περίπου κάστρα που βρίσκονται στην περιοχή, θα επισκεφθούμε το Κάστρο του Κέιπ Κόουστ (Cape Coast), το οποίο κατασκευάστηκε το 1653 και στο οποίο στεγάζεται από το 1994 το Ιστορικό Μουσείο Δυτικής Αφρικής. Επόμενη στάση η Ελμίνα (Elmina), και το εκπληκτικό Κάστρο, γνωστό και ως Κάστρο Αγίου Γεωργίου, το οποίο κατασκευάστηκε το 1482 και αποτελεί το πρώτο ευρωπαϊκό κτίριο της υποσαχάριας Αφρικής που χρησιμοποιήθηκε κάποτε για τη φυλάκιση σκλάβων. Η πόλη είναι σήμερα ένα πολύχρωμο ακμάζον λιμάνι, όπου είναι αγκυροβολημένες εκατοντάδες πολύχρωμες ξύλινες βάρκες ψαρέματος, ένα θέαμα που θα απολαύσουμε λίγο πριν τη δύση του ηλίου.

Επιστροφή και διανυκτέρευση στο Κέιπ Κόουστ.

Επιστροφή στην Άκκρα, την οποία θα εξερευνήσουμε ακόμα περισσότερο σήμερα. Θα δούμε το Kwame Nkrumah Memorial Park, αφιερωμένο στον Κβάμε Νκρούμαχ, τον πρώτο πρωθυπουργό (1957-1960) και πρώτο πρόεδρο (1960-1966) της ανεξάρτητης Γκάνας, γνωστό και για τις προσπάθειές του να διαδοθούν οι ιδέες του παναφρικανισμού.

Στη συνέχεια θα μεταβούμε στο Arts Centre, μια μεγάλη αγορά, όπου βρίσκει κανείς χειροτεχνήματα όχι μόνο από τη Γκάνα, αλλά και από ολόκληρη τη Δυτική Αφρική. Επίσης θα πάμε στο προάστιο Teshie, όπου θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε την κατασκευή χειροποίητων… φέρετρων σε διάφορα σχήματα, όπως ψάρια, αυτοκίνητα, ζώα και αεροπλάνα, ανάλογα με το επάγγελμα ή τα ενδιαφέροντα του εκλιπόντος!

Θα περιηγηθούμε στα στενά της παλαιάς πόλης με τις μοναδικές εικόνες αυθεντικότητας. Μετά το τέλος της ξενάγησής μας στην Άκκρα θα μεταβούμε στο αεροδρόμιο για την πτήση της επιστροφής μας μέσω ενδιάμεσου σταθμού.

Το παραπάνω πρόγραμμα είναι ενδεικτικό.
 Το τελικό ενημερωτικό αποστέλλεται
περίπου 3-5 ημέρες
πριν από την εκάστοτε αναχώρηση