La Ruta Maya – «Ο δρόμος των Μάγιας», Μεξικό με Κανκούν, Γουατεμάλα, Ονδούρα | 10.08.2024

Η Αθήνα ως βίωμα, ως υπόσχεση του μέλλοντος, ως ανάμνηση αλλά και όραμα. Μία βραδιά για την πόλη που ζούμε (αλλά πόσο γνωρίζουμε;) με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Νίκο Βατόπουλο. 

Ενα σπάνιας ομορφιάς και ταξιδιωτικής αξίας οδοιπορικό στη Βόρεια Σκανδιναβία έρχεται να ξυπνήσει τα καλοκαιρινά μας όνειρα... Με το τέλος της άνοιξης οι πάγοι στους δρόμους και στα πεδινά περάσματα της Βόρειας Σκανδιναβίας έχουν πλέον υποχωρήσει και ο καιρός έχει αρκετά γλυκάνει, δίνοντάς μας την ευκαιρία να ξεκινήσουμε την ανεπανάληπτη αυτή διαδρομή που στόχο έχει τη «γη του ήλιου του μεσονυχτίου» και τις εσχατιές του Βορρά της Ευρώπης.
Πρώτος σταθμός του οδοιπορικού μας είναι τα Νησιά Λοφότεν, τόπος μακρινός για ναυτικούς και έμπνευση για ποιητές. Είμαστε ήδη βορειότερα του Αρκτικού Κύκλου, του 66ου παραλλήλου, όπου και παρατηρείται το φαινόμενο της συνεχούς ημέρας. Εναλλαγή τοπίων, άγριοι βράχοι μέσα σε ήρεμες θάλασσες, γαλήνια ψαροχώρια με πολύχρωμα σπιτάκια στα πόδια χιονισμένων βουνών, ήπιες θερμοκρασίες από το Γκολφ Στριμ και το Μεξικό που σαν ευλογία έρχονται και αγκαλιάζουν τα νησιά, γλυκαίνοντας την εκεί παραμονή μας. Και μετά η «πορεία προς τον Βορρά». Στον δρόμο μας το φυσικό λιμάνι του Νάρβικ, το «Παρίσι του Βορρά», το Τρόμσε, η Άλτα με τις βραχογραφίες, το Χάμερφεστ που θεωρείται η βορειότερη πόλη του κόσμου, και υπέροχες διαδρομές με φέρι. Τα βουνά είναι χιονισμένα ακόμα και το καλοκαίρι, κάθε φιόρδ και κάθε στροφή στον δρόμο Ε6 είναι μια αποκάλυψη, κάθε οροπέδιο μας διηγείται το πέρασμα Λαπώνων, ταράνδων και παγετώνων, κάθε ποτάμι φέρνει μαζί του λαϊκούς μύθους και σιγοτραγουδά τις μελωδίες του Γκριγκ… Και κάθε πρωί κοιτάζουμε τον χάρτη μας και είναι ακόμα μεγαλύτερη η προσμονή μέχρι να φτάσουμε στο βορειότερο νησί της ευρωπαϊκής ηπείρου, το Μάγκερεϊ, και μετά στο Βόρειο Ακρωτήριο, εκεί όπου πλέον «τελειώνει ο δρόμος».
Εκεί όπου αντικρίζει κανείς τα απόκρημνα βράχια και τη θάλασσα του Μπάρεντς. Η συγκίνηση μπερδεύεται με την ικανοποίηση γιατί φτάσαμε τόσο μακριά, τόσο βόρεια. Με έκπληκτα μάτια να κοιτούμε τον φωτεινό νυχτερινό ουρανό για να κατανοήσουμε την πορεία του μεσονύχτιου ήλιου! Να μην ξημερώνει ποτέ, γιατί απλά ποτέ δεν νύχτωσε, πηγαίνοντας, θαρρείς, κόντρα σε όλα αυτά που μας έμαθαν οι σταθεροί και απαρέγκλιτοι κανόνες της φύσης.Και έπειτα από αυτήν την «κορύφωση» του ταξιδιού μας, ο δρόμος μάς φέρνει πιο νότια, στη γη των Λαπώνων, μέσα από τα ατελείωτα δάση και τις λίμνες της Βόρειας Φινλανδίας, στο Καριγκασνιέμι, το Ίναρι, το Ίβαλο, το Ροβανιέμι, εκεί όπου περνάμε από την πολική στην εύκρατη ζώνη και θα κοιτάξουμε για τελευταία φορά το βράδυ προς τον Βορρά για να δούμε τον ήλιο του μεσονυχτίου. Τελευταία μας στάση και σύνοψη του ταξιδιού στις ακτές της Βαλτικής και στην πρωτεύουσα Ελσίνκι.Όταν σχεδιάζαμε το πρόγραμμα αυτό, είχαμε στο μυαλό μας τους ταξιδιώτες που θέλουν να δουν ένα φαινόμενο μοναδικό μαζί με μια φύση εξαίρετης ομορφιάς που τόσο γενναιόδωρα η Βόρεια Σκανδιναβία προσφέρει. Θέλαμε συγχρόνως να ανεβάσουμε ψηλά τον πήχη των απαιτήσεων, χρησιμοποιώντας πτήσεις και όχι πολύωρες διαδρομές με πούλμαν. Επειδή όμως ένα ταξίδι είναι πάνω από όλα γνώση, εξερεύνηση και εμπειρία, έχουμε επιλέξει σε κάποιες περιοχές να γίνουν μεγαλύτερες οδικές διαδρομές, για να έρθουμε σε επαφή με τους ανθρώπους, την πραγματική ζωή και τις λεπτομέρειες του τοπίου.

Η τεκίλα κατάγεται από το Μεξικό! Πήρε το όνομά της από την ομώνυμη μικρή πόλη στο Δυτικό Μεξικό, που απέχει περίπου 55 χιλιόμετρα από την Γουαδαλαχάρα. Ο θρύλος για τη γέννησή της αναφέρει ότι ένας κεραυνός χτύπησε κάποτε μια αγαύη στην περιοχή μιας φυλής Ινδιάνων του Μεξικού. Εκείνοι τότε παρατήρησαν ότι το φυτό άρχισε να εκκρίνει ένα γευστικό και καυτερό υγρό, που όταν το έπινες σου δημιουργούσε ευχάριστα συναισθήματα. Το θεώρησαν δώρο σταλμένο από τους θεούς.
Η αγαύη, η πρώτη ύλη της τεκίλας, δεν είναι κάκτος, όπως οι περισσότεροι λανθασμένα πιστεύουν, αλλά ανήκει στην οικογένεια των κρινοειδών. Η λέξη αγαύη σημαίνει θαυμαστός και αθάνατος!

Η θαυμαστή ιστορία της ξεκινάει στις αρχές του 16ου αιώνα, με την αποβίβαση στο Μεξικό των Ισπανών κατακτητών. Αν και οι περιορισμοί για τη χρήση του αλκοόλ δεν επέτρεπαν την ανεξέλεγκτη κατανάλωσή του, οι Αζτέκοι παρασκεύαζαν ένα ποτό που ονόμαζαν pulque (πούλκε) από τη ζύμωση του χυμού του καρπού της αγαύης.

Ποτό με «ονομασία προέλευσης», η τεκίλα πρέπει, σύμφωνα με τον νόμο, να παράγεται μόνο μέσα στα σύνορα του Μεξικού και να περιέχει τουλάχιστον 51% συμπυκνωμένα ζάχαρα γαλάζιας αγαύης, που καλλιεργείται από τους χιμαντόρες (jimadores, παραγωγοί αγαύης), στις περιοχές Jalisco, Guanajuato, Michoacam, Nayarit και Tamanlipan. Η πρώτη επίσημη κρατική άδεια από την ισπανική κυβέρνηση για την καλλιέργεια της μπλε αγαύης και τη λειτουργία αποστακτήρα με σκοπό την παρασκευή τεκίλας δόθηκε στον Jose Cuervo. Το 1910 υπήρχαν ήδη 100 ποτοποιίες στην πολιτεία του Jalisco, αλλά η πραγματική «άνοιξη» της τεκίλας αρχίζει μετά το 1920, όταν υιοθετούνται νέες, σύγχρονες μέθοδοι παραγωγής, δανεισμένες από την προχωρημένη ήδη οινοποιία. Παράλληλα, με την προσθήκη aguamiel, δηλαδή νερόμελου, η γεύση της γλυκαίνει και γίνεται πιο προσιτή στους μη ιθαγενείς και κυρίως στους κατοίκους των γειτονικών ΗΠΑ.
Υπάρχουν περισσότεροι από 300 διαφορετικοί τύποι αγαύης και χρειάζονται 8 με 12 χρόνια για να μεγαλώσει η πίνια (pina), δηλαδή ο τεράστιος καρπός της, ο οποίος φτάνει τα 50 κιλά και μοιάζει πολύ με τον καρπό του ανανά. Η καλλιέργεια της μπλε αγαύης δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από καλό έδαφος και συνεχή παρακολούθηση για τον εντοπισμό τυχόν ασθενειών. Την εποχή της συγκομιδής οι χιμαντόρες συλλέγουν τους καρπούς. Οι αγαύες κόβονται από τη ρίζα και καθαρίζονται από τα φύλλα μέχρι να αποκαλυφθεί η pina, η καρδιά του φυτού. Η καρδιά κόβεται σε τέταρτα και αφαιρείται το σκληρό μέρος που την ενώνει με τη ρίζα, για να μην επηρεάσουν το τελικό προϊόν τα πικρά στοιχεία που περιέχει. Στη συνέχεια τα καθαρά κομμάτια βράζουν επί 24 ώρες, οι βρασμένες καρδιές ψύχονται για 2 ημέρες ώστε να αναπτύξουν μεγαλύτερη πολυπλοκότητα στη γεύση και ύστερα ζυμώνονται με μαγιά. Στη διαδικασία της απόσταξης που ακολουθεί χρησιμοποιούνται αποστακτήρες διαφόρων μεγεθών για να παραχθούν διαφορετικοί τύποι τεκίλας. Στο στάδιο αυτό η τεκίλα εμφιαλώνεται αμέσως ή σε κάποιες περιπτώσεις έπειτα από ορισμένο χρόνο παραμονής σε βαρέλια, ανάλογα με τον τύπο τεκίλας που παράγεται.

Οι τύποι της τεκίλας, σύμφωνα με τη μεξικανική νομοθεσία, είναι τέσσερις.
Silver, Blanco, Plata: η λευκή τεκίλα, εμφιαλώνεται αμέσως μετά την απόσταξη ή μέσα σε 60 μέρες. Μπορεί να αποθηκευθεί μέχρι την εμφιάλωση σε ανοξείδωτες δεξαμενές, αλλά όχι σε ξύλινα βαρέλια.
Gold, Oro, Suave, Joven ή Joven abocado: η κίτρινη τεκίλα, είναι το ίδιο με τη Silver, με τη διαφορά ότι γίνεται προσθήκη βελτιωτικών συστατικών -συνήθως καραμέλας και εσάνς δρυός, σε ποσοστό μέχρι 1% του συνολικού βάρους-, με σκοπό τη δημιουργία γεύσης και χρώματος που την κάνουν να μοιάζει παλαιωμένη.
Rested ή Reposado: η τεκίλα που έχει ωριμάσει σε δρύινα βαρέλια για 2 έως 12 μήνες πριν από την εμφιάλωση.
Aged ή Apejo: η τεκίλα που αποθηκεύεται και αφήνεται να ωριμάσει σε δρύινα βαρέλια περιεκτικότητας το πολύ 350 λίτρων, για περισσότερο από έναν χρόνο προτού εμφιαλωθεί. Η παλαίωση μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 8 με 10 χρόνια.

Στην αγορά του Μεξικού κυκλοφορούν περισσότερα από 600 είδη τεκίλας. Οι διαφορές τους εξαρτώνται από την ποσότητα αγαύης που χρησιμοποιείται για την παρασκευή τους. Είναι σαφές πως τα προϊόντα με προσθήκη ζάχαρης, γνωστά ως mixto tequilas, είναι πολύ κατώτερα από πλευράς γεύσης, αρώματος και σώματος, συγκριτικά με τις τεκίλες που παράγονται από 100% αγαύη. Το ποσοστό αυτό συνήθως αναγράφεται στην ετικέτα.
Η διπλή απόσταξη επιβάλλεται στην παραγωγή της τεκίλας, αλλά η τριπλή μπορεί να προκαλέσει την εξασθένηση του αρωματικού χαρακτήρα της. Η επιλογή ανάμεσα σε μια Apejo ή μια Silver είναι θέμα γούστου, είναι όμως προφανές πως όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της παλαίωσης τόσο πιο σκούρο γίνεται το χρώμα της τεκίλας και τόσο πιο έντονα είναι τα χαρακτηριστικά αρώματα και οι γεύσεις βαρελιού. Η καλύτερη στιγμή θεωρείται πως είναι στα 4 χρόνια της ωρίμασης. Ωστόσο, η παλαίωση δεν προσφέρει στην τεκίλα την εξαιρετική ποιότητα που προσφέρει σε άλλα αλκοολούχα ποτά.

Το Μεξικό δεν είναι μία, αλλά πολλές χώρες μαζί. Χώρα των αντιθέσεων από την ίδια της τη φύση: ηφαίστεια με χιονισμένες κορυφές, παραλίες με πελώρια κύματα, υψίπεδα κοντά στον ουρανό και στον ήλιο, ζούγκλες, άγονες πεδιάδες, ποτάμια, λίμνες, έρημοι, γκρεμοί, φαράγγια και βαθιές κοιλάδες.
Μια παρθένα φύση με την οποία ο άνθρωπος βρίσκεται σε αρμονία. Είναι γη των ονείρων, χώρα υπέρτατου φωτός, τόπος μυστηρίου και θρύλου, όπου η σφραγίδα της αρχαίας ιστορίας του ανθρώπου είναι πολύ αισθητή.
Αρχαίοι πολιτισμοί (Ολμέκοι, Ζαποτέκοι, Μάγιας, Τολτέκοι, Αζτέκοι κλπ.), που εξαρθρώθηκαν από τους Κονκισταδόρες, πυραμίδες, αποικιακά κτίρια, ζούγκλες, εκπληκτικές παραλίες, Ινδιάνοι, Μεστίζος, ντόπια χειροτεχνήματα, νόστιμη και πικάντικη κουζίνα, τεκίλα, συναρπαστικοί ρυθμοί και μουσική.

Viva Mexico!

Ισπανοί εξερευνητές που συμμετείχαν στην πολιτική και στρατιωτική επιχείρηση (conquista) του 16oυ αιώνα, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την κυριαρχία της χώρας τους στην Κεντρική και Νότια Αμερική, εκτός από τη Βραζιλία, η οποία κατελήφθη από την Πορτογαλία.
"Κονκισταδόρες" στα Ισπανικά σημαίνει κατακτητές. Ακόμα και σήμερα οι κρίσεις των ιστορικών σχετικά με τη δράση των κονκισταδόρ είναι αντικρουόμενες. Ορισμένοι εστιάζουν κυρίως στο θάρρος και στη γενναιότητά τους, ενώ άλλοι υπογραμμίζουν την ωμότητά τους απέναντι στους ιθαγενείς και το θρησκευτικό τους φανατισμό. Τέλος, υπάρχουν και εκείνοι που τονίζουν ιδιαίτερα τη δίψα του πλούτου που τους εμψύχωνε. Ωστόσο, είναι εκείνοι που προσέφεραν στην Ισπανία την πιο εκτεταμένη αποικιακή αυτοκρατορία. Ήταν πράγματι τολμηροί και γενναίοι, σκληροί προς τους εχθρούς, διψασμένοι για περιπέτειες, αλλά και βαθιά θρησκευόμενοι. Στην πλειονότητά τους ήταν άνθρωποι σκληροί και αμόρφωτοι, αλλά ικανοί πολεμιστές. Οι ηγέτες τους ήταν συχνά γόνοι αριστοκρατικών οικογενειών, ωστόσο ανάμεσά τους υπήρχαν και άνθρωποι ταπεινής καταγωγής, στους οποίους η ανακάλυψη του Χριστόφορου Κολόμβου αποτελούσε ισχυρό πόλο έλξης. Αυτοί ήταν και οι σπουδαιότεροι αρχηγοί της κατάκτησης. Πράγματι, μεταξύ των πρώτων που ανακάλυψαν και κατέκτησαν το Νέο Κόσμο υπάρχουν λίγα ονόματα μελών επιφανών οικογενειών, ενώ οι περισσότεροι ήταν λαϊκής καταγωγής: ο Φρανσίσκο Πισάρο (ο κατακτητής του Περού), ο Φερνάντο Κορτές (ο στρατιωτικός ηγέτης που υπέταξε το Μεξικό), ο Βάσκο Νουνιέθ ντε Μπαλμπόα (με το όνομα του οποίου είναι συνδεδεμένο το άνοιγμα του δρόμου προς τον Ειρηνικό), ο Ντιέγκο ντε Αλμάγκρο (ο οποίος συνέβαλε στην κατάκτηση του Περού), ο Πέντρο ντε Βαλντίβια (ο ιδρυτής της Χιλιανής πόλης Σαντιάγο και της Κονσεψιόν), ο Γκαρθία ντε Παρέδες (που κατέλαβε τη Βενεζουέλα), ο Μπελαλκάσαρ (κατακτητής του Ισημερινού και της Κολομβίας), οι Πέντρο ντε Αλβαράδο, Αλόνσο ντε Οχέδα, Σεμπαστιάν ντε, Φερνάντο ντε Σότο, Νικολάς ντε Eρέντια.
Οι κονκισταδόρες – οι οποίοι κατάγονταν κυρίως από την Παλαιά και Νέα Καστίλη, την Εστρεμαδούρα και την Ανδαλουσία – έδρασαν μεταξύ των ετών 1500 και 1580, περίοδος η οποία οροθετεί την Ισπανική κατάκτηση. Η τελευταία, αρχικά είχε τη μορφή μιας μεγάλης στρατιωτικής επιχείρησης, η οποία όμως διεξήχθη με τόσο σκληρές μεθόδους, που προκάλεσε την κατακραυγή ακόμα και των συγχρόνων τους, οι καταδικαστικές εκφράσεις των οποίων είχαν ιδιαίτερη ηθική αξία.
Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο είχε και ο κερδοσκοπικός χαρακτήρας των επιχειρήσεων, οι οποίες είχαν σκοπό τον εύκολο πλουτισμό, όχι μόνο των πρωταγωνιστών της κατάκτησης, αλλά και των χρηματοδοτών τους, κράτους και ιδιωτών (ανάμεσα στους οποίους ήταν συχνά η βασιλική οικογένεια και οι ανώτεροι αξιωματούχοι του παλατιού). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη συστηματική λεηλασία όλου του πλούτου των αμερικανικών πληθυσμών, οι οποίοι υποχρεώθηκαν να εργάζονται σκληρά και υπό συνθήκες δουλείας, στην υπηρεσία των κατακτητών.

Μία από τις πιο γοητευτικές χώρες της Νότιας Αμερικής, το Περού, φέρει μέχρι σήμερα τη σφραγίδα των αρχαίων Ινδιάνικων πολιτισμών και των Ισπανών κατακτητών του. Οι αρχαίες πόλεις και τα μουσεία τους με εκθέματα από όλους τους προκολομβιανούς πολιτισμούς (Τσαβίν, Μοτσίκα, Τσιμού, Ίνκας κλπ.), τα επιβλητικά βουνά, τα κατάλευκα λάμα, οι παραδοσιακές μουσικές, τα χειροτεχνήματα της περουβιάνικης λαϊκής παράδοσης, τα περίφημα υφαντά με τα γεωμετρικά σχέδια, τα πολυποίκιλτα υφάσματα, τα έντονα χρώματα και κυρίως οι γελαστοί άνθρωποι που κρατούν παραδόσεις απαράλλακτες για αιώνες, μας φέρνουν σε επαφή με τον υπέροχο, μυστηριώδη κόσμο του Περού.

Ο Μαξιμόν (Maximon) είναι μια λαϊκή θεότητα που λατρεύεται στα υψίπεδα της Δυτικής Γουατεμάλας.
Η λατρεία του αντικατοπτρίζει το φαινόμενο του θρησκευτικού συγκρητισμού, της διήθησης δηλαδή στοιχείων μιας θρησκείας σε μια άλλη - και στη δεδομένη περίπτωση της θρησκείας των Μάγιας και του Χριστιανικού Καθολικισμού. Ο Μαξιμόν είναι διασταύρωση του Αγίου Συμεών και του Μαάμ, Θεού της προ-αποικιακής θρησκείας, αλλά και τιμητικού τίτλου των Μάγιας.

Ο Μαξιμόν δεν αναγνωρίζεται από την Καθολική Εκκλησία, το γεγονός όμως αυτό ελάχιστα εμποδίζει τους αυτόχθονες να συνδιαλέγονται με το ξύλινο άγαλμα που έχουν κατασκευάσει και πολυτελώς ενδύσει με δυτικά ρούχα, συμπεριλαμβανομένης γραβάτας και καπέλου. Ο κομψός μυστακοφόρος κύριος με το  κοστούμι και το σομπρέρο είναι πάντα αναγνωρίσιμος, γιατί μονίμως «καπνίζει» ένα τσιγάρο ή ένα μεγάλο πούρο και οι χώροι λατρείας του είναι γεμάτοι με αναμμένα κεριά, μπουκάλια αλκοολούχων ποτών και άλλες προσφορές από τους πιστούς. Το άγαλμα του θεού φυλάσσεται από μια ομάδα ανδρών που αναλαμβάνουν εκ περιτροπής τη στέγασή του. Ο Μαξιμόν είναι… δημοκρατικών απόψεων, καθώς δεν διαθέτει σταθερό κατάλυμα, αλλά φιλοξενείται σε διαφορετική ιδιωτική κατοικία κάθε χρόνο, ώστε όλες οι ενδιαφερόμενες οικογένειες να επωφεληθούν των προσφορών. Μια που ο Μαξιμόν αποτελεί απομεινάρι μιας παλιάς πίστης αλλά και φιγούρα που λατρεύεται από πολλούς καθολικούς, οι βωμοί του είναι γεμάτοι με όλα τα είδη αντικρουόμενων εικόνων, όπως εικόνες της Παναγίας, αλλά και ταριχευμένων ζώων που κρέμονται από το χαμηλό ταβάνι. Κάποιοι ιθαγενείς μάλιστα πιστεύουν ότι μέσα στο ξύλινο ομοίωμα του Μαξιμόν φυλάσσεται το άγαλμα ενός θεού Ινδιάνου, κρατώντας έτσι τη γηγενή καρδιά κάτω από την ιβηρική επιδερμίδα των μιγάδων.

Στο Σαντιάγκο ντε Ατιτλάν τα ρούχα του αγάλματος του Μαξιμόν πλένονται μία εβδομάδα πριν από  το Πάσχα και το νερό αυτό διανέμεται ως αγίασμα σε τοπικά καταστήματα, καθώς πιστεύεται ότι όταν σκορπιστεί γύρω από το κατώφλι της πόρτας τους θα δελεάσει πελάτες να μπουν και να αγοράσουν κάτι. 

Τα Βραχώδη Όρη (Rocky Mountains) είναι η μεγάλη οροσειρά της δυτικής Βόρειας Αμερικής, που εκτείνεται σχεδόν κατά μήκος του Ειρηνικού ωκεανού με κατεύθυνση προς νότο (Αλάσκα, Καναδάς, ΗΠΑ) και καταλήγει στο Μεξικό.
Η υψηλότερη κορυφή  της οροσειράς αυτής είναι το Elbert, που φθάνει τα 4.400 μέτρα επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και βρίσκεται στο Κολοράντο. Η δημιουργία τους, πριν από 70 εκατομμύρια χρόνια, οφείλεται στην τεκτονική των πλακών: η υποβύθιση της πλάκας του Ειρηνικού κάτω από την Βορειοαμερικανική πλάκα, ανάγκασε τα βουνά να φθάσουν σε αυτά τα ύψη.
Σύμφωνα με τον γεωλογικό χρόνο, είναι σχετικά νέα βουνά, όπως οι Άλπεις και τα Ιμαλάια.
Τα Βραχώδη όρη εξακολουθούν να μεγαλώνουν καθ΄ ύψος, ενώ ο άνεμος και οι ατμοσφαιρικές κατακρημνίσεις τα διαβρώνουν. Οι κορυφογραμμές τους μοιάζουν με κοφτερά πριόνια, επειδή η αιολική διάβρωση δεν έχει ακόμα "στρογγυλέψει" τις άκρες τους.
Αποτελούνται από μια σειρά από ηφαιστειογενείς και γρανιτώδεις σχηματισμούς, οι οποίοι διαιρούνται σε τρία γεωγραφικά τμήματα: τα Βόρεια Βραχώδη όρη, τα Κεντρικά Βραχώδη όρη και τα Νότια Βραχώδη όρη.
Από γεωλογική άποψη αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο με τα βουνά της Κεντρικής και της Νότιας Αμερικής, οι γεωγράφοι όμως τα διαχωρίζουν για ευκολότερη μελέτη.

Το Εθνικό Πάρκο Mesa Verde είναι ένας ανακηρυγμένος εθνικός δρυμός των Ηνωμένων Πολιτειών, και μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Βρίσκεται στην κομητεία Μοντεζούμα, της πολιτείας Κολοράντο, και στην επικράτειά του περικλείει έναν από τους καλύτερα σωζόμενους αρχαιολογικούς χώρους των Ανασάζι. Το πάρκο καταλαμβάβει μία έκταση περίπου 53.000 στρεμμάτων κοντά στο περίφημο Four Corners (το σημείο στον χάρτη όπου συναντώνται τα σύνορα 4 πολιτειών Γιούτα, Αριζόνα, Κολοράντο, Νέο Μεξικό). Με περισσότερες από 5.000 τοποθεσίες και 600 σημεία με κατοικίες σκαλισμένες στα βράχια, είναι ο μεγαλύτερος αρχαιολογικός χώρος των ΗΠΑ. Ανάμεσα σ’ αυτά είναι και το σήμα-κατατεθέν του Mesa Verde, το λεγόμενο Cliff Palace, που θεωρείται η μεγαλύτερη σκαλιστή σε βράχο κατοικία στη χώρα.
Η περιοχή όπου σήμερα εκτείνεται το Mesa Verde (=πράσινο τραπέζι, στα ισπανικά) κατοικήθηκε ήδη από την 8η π.Χ. χιλιετία από νομαδικές φυλές Παλαιο-Ινδιάνων. Τα πρώτα καταφύγια στους βράχους ήταν απλές κοιλότητες αποτελούσαν ημι-μόνιμες κατοικίες που, σύμφωνα με την αξιολόγηση των ευρημάτων άρχισαν να δημιουργούνται πριν την 1η χιλιετία π.Χ. Οι σκαλιστές κατοικίες για τις οποίες φημίζεται το Πάρκο ξεκίνησαν να φτιάχνονται κάπου μετά το 650 μ.Χ και κυρίως τον 12ο αιώνα.
Οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής ασχολούνταν με το κυνήγι αλλά και τις καλλιέργειες, κυρίως με καλαμπόκι και φασόλια. Το 1285, μετά από μια μακρά περίοδο κοινωνικής αλλά και περιβαλλοντικής αστάθειας, που προκλήθηκε από μία σειρά σοβαρών και παρατεταμένων ξηρασιών, ο ντόπιος πληθυσμός άρχισε να εγκαταλείπει την περιοχή κατευθυνόμενος προς το νότο, σε εκτάσεις της Αριζόνα και του Νέου Μεξικού.

Το Φαράγγι του Χαλκού είναι μια ομάδα έξι ξεχωριστών φαραγγιών στο Sierra Madre στο νοτιοδυτικό τμήμα της πολιτείας Chihuahua στο βορειοδυτικό Μεξικό, με μέγεθος 25.000 τετραγωνικά μίλια. Τα φαράγγια σχηματίστηκαν από έξι ποτάμια που αποστραγγίζουν τη δυτική του πλευρά, συγχωνεύονται στο Ρίο Φουέρτε και καταλήγουν στον Κόλπο της Καλιφόρνια. Το φαράγγι έχει πάρει το όνομά του από το χαλκό πράσινου χρώματος που είναι στα τοιχώματα.
Το ορεινό τμήμα του φαραγγιού έχει μέτριες θερμοκρασίες από Οκτώβριο έως Νοέμβριο και Μάρτιο έως Απρίλιο. Το κάτω μέρος των φαραγγιών είναι υγρό και ζεστό και παραμένει έτσι όλο το χρόνο. Κατά τους θερμότερους μήνες, Απρίλιο έως Ιούνιο, η ξηρασία είναι ένα χρόνιο πρόβλημα με λίγες βροχοπτώσεις μέχρι τον Ιούλιο όταν ξεκινά η περίοδος των βροχών.
Η περιοχή του φαραγγιού έχει πολλά είδη πεύκων, βελανιδιών και αγριολούλουδων. Χαμηλά στο φαράγγι ευδοκιμούν φοίνικες  όπου το νερό είναι άφθονο και το κλίμα τροπικό.
Στο φαράγγι λαμβάνουν χώρα πολλές δραστηριότητες, όπως πεζοπορία, αναρρίχηση, ποδηλασία, ιππασία κ.α.

Στα φαινόμενα που δύσκολα εξηγούνται, πρέπει να συμπεριληφθεί η κατασκευή κλιμακωτών πυραμίδων στο Περού από τον  πολιτισμό του Καράλ (βλ. ανωτέρω) και τους Μάγια στο Μεξικόֹ ομολογουμένως το ακριβέστατο ημερολόγιο των Μάγια αρχίζει την  11η  Αυγούστου του 3114 π.Χ. αλλά οι πρώτες πυραμίδες τους εμφανίζονται στο Τικάλ της Γουατεμάλας το 470 μ.Χ. Οι δύο πολιτισμοί έχουν χρονική απόκλιση χιλιετηρίδων, μεταξύ τους παρεμβάλλονται δεκάδες χιλιάδων χλμ. αδιάβατου εδάφους, και οι δύο δε δεν είχαν αξιόλογα ζώα για μεταφορά και δεν είχαν επινοήσει καν τον τροχό. Επαφή δε μέσω της  θαλάσσης αποκλείεται καθώς  δεν ήταν θαλασσοπόροι.
Οι κλιμακωτές πυραμίδες έχουν την απαρχή τους στις τετράγωνες και παραλληλόγραμμες πλατφόρμες επί των οποίων διαδοχικώς κτίστηκαν  μικρότερες. Είναι πιθανόν οι πλατφόρμες να προέκυψαν από ισόγεια κτίρια τα οποία «επικτίσθηκαν», πρακτική η οποία εμφανίζεται και στους πολιτισμούς του Μεξικού. Η πλατφόρμα αντικατοπτρίζει την ιδέα ότι το ύψος εντέλλεται γόητρο και διαχωρίζει τον συνήθη από τον εξαίρετο χώροֹ στο πλαίσιο αυτό η ύπαρξη περισσοτέρων από μίας πλατφόρμες παραπέμπει σε πλουραλιστικό πάνθεον και /ή σε ταξική κοινωνία με οργανωμένη δομή εξουσίας. Εφ’ όσον οι Άνδεις είναι οροσειρά, η κάθετος διάκριση του χώρου εμφανίζεται ως τριπλή: τα ισόγεια, ή ουδέτερες πεδιάδες, τα υψίπεδα, ή πλατφόρμες, και οι λάκκοι ή «αρνητικές» πεδιάδες που αναπαριστώνται ως βυθισμένες αυλές. Η διάκριση αυτή εμφανίζεται στην Προκεραμική περίοδο και συνεχίζεται μέχρι την εποχή των Ίνκας, με απόγειο την εποχή του Τιαχουανάκο (300 π.Χ.-1000 μ.Χ.) και ενδεχομένως να καταδεικνύει την πίστη ότι ο άνθρωπος προήλθε από τη γη. Ένα άλλο δύσκολο να εξηγηθεί φαινόμενο, που επιχωριάζει στο Περού, είναι τα κτιριακά συγκροτήματα σε σχήμα «U». Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται κατά πρώτον στο Ελ Παραϊσο (El Paraíso), 140 χλμ. βορείως της Λίμα, κατά την Προκεραμική περίοδο, περί το 2000 π.Χ. Σχεδόν όλοι οι οικισμοί ακολουθούν την ιδία διάταξη και είναι στραμμένοι προς την θάλασσα. Αργότερα διατηρείται η αυτή διάταξη, το σχήμα U, αλλά τα συγκροτήματα στρέφονται προς τις Άνδεις. Ο λόγος της διατάξεως καθώς και η στροφή είναι παντελώς άγνωστα. Όσον αφορά τα ανεξήγητα φαινόμενα την πρώτη θέση κατέχουν οι «Γραμμές της Νάζκα» τις οποίες θα επισκεφθούμε στα πλαίσια του ταξιδίου μας.

Εξωτερικά χαρακτηριστικά των Μάγιας και μυστικά «ομορφιάς»
Οι Μάγιας είχαν στραβά πόδια, αφού, όταν ήταν μικροί, οι μανάδες τους τούς κουβαλούσαν καβάλα στο πίσω μέρος του σώματος τους. Καμάρωναν για το γεγονός ότι ήταν αλλήθωροι. Αυτό γινόταν επειδή  οι μητέρες τους, κατά την παιδική τους ηλικία, τους  κρεμούσαν ένα κουρελάκι που έφτανε μέχρι τη μέση των φρυδιών. Καθώς αυτό κουνιόταν, οι μικροί Μάγιας ύψωναν συνέχεια τα μάτια και έτσι κατέληγαν να μένουν αλλήθωροι. Είχαν πλακουτσωτά κεφάλια και μέτωπα, κατόρθωμα και αυτό των μανάδων τους. Μεγάλη τέχνη…! Τέσσερις με πέντε ημέρες μετά τη γέννα τεντώνανε το μωρό σε ένα μικρό κρεβάτι φτιαγμένο από ραβδάκια και εκεί, μπρούμυτα, του βάζανε το κεφάλι ανάμεσα σε δυο σανίδες, τη μια στο ινίο και την άλλη στο μέτωπο πιέζοντάς το πολύ δυνατά. Το είχαν εκεί να υποφέρει για μερικές μέρες, έτσι ώστε να μείνει το κεφάλι πλακουτσωτό, χαρακτηριστικό που είχαν όλοι τους.  Τρυπούσαν επίσης τα αυτιά των παιδιών, όπως έκαναν και οι γονείς τους.
Οι Ινδιάνες του Γιουκατάν δεν καλλωπίζονταν στο πρόσωπο, γιατί το θεωρούσαν ελαφρότητα. Είχαν τη συνήθεια να πριονίζουν τα δόντια τους , ώστε να τους δίνουν πριονωτή μορφή. Αυτήν τη δουλειά την έκαναν γριές, λιμάροντας τα δόντια με πέτρες και νερό. Οι Ινδιάνες τρυπούσαν τις μύτες τους στο τρυφερό κομμάτι που χωρίζει τα ρουθούνια αναμεταξύ τους και έβαζαν στην τρύπα μια κεχριμπαρένια πέτρα ως στολίδι. Στα  παιδιά τρυπούσαν τ’ αυτιά προκειμένου να φοράνε  κρίκους ή τους τα χαράζανε με βαθιές οδοντώσεις όταν τα προόριζαν για θυσίες. Οι άνδρες δεν είχαν γένια, καθώς, όπως έλεγαν, οι μανάδες τούς έκαιγαν το πρόσωπό τους με ζεματιστά πανιά, όταν ήταν παιδιά, ώστε να αποτρέπουν την τριχοφυία. Όλοι οι άντρες χρησιμοποιούσαν καθρέφτες  οι γυναίκες πάλι όχι. Συνήθιζαν, επίσης, να βάφουν το πρόσωπό τους κόκκινο για να δείχνουν πολύ άσχημοι, κάτι , όμως, για το οποίο καμάρωναν. Τους άρεσε να διακοσμούν το κορμί τους με μελάνι και χάραζαν απαλά τις ζωγραφιές πάνω τους, έτσι ώστε με το αίμα να μένουν σημάδια στο κορμί. Συνήθιζαν, μάλιστα, να χλευάζουν όσους δε διακοσμούσαν το κορμί τους.

Βασικές διατροφικές συνήθειες των Μάγιας
Το καλαμπόκι αποτελούσε τη βασική τροφή των Μάγιας. Το έβαζαν από το βράδυ στον ασβέστη μαζί με νερό. Με αυτόν τον τρόπο το πρωί ήταν μαλακό, μισοψημένο και ξεφλουδισμένο. Το άλεθαν και το έτρωγαν. Για τους οδοιπόρους ήταν μοναδική τροφή, γιατί μπορούσε να διατηρηθεί για  μήνες. Κάποιες φορές το  έλιωναν σε κούπα και το έπιναν ή έβγαζαν από αυτό το ζουμί του (γάλα) και το έπηζαν στη φωτιά. Το ρόφημα αυτό το έπιναν ζεστό για πρωινό, ενώ το περίσσευμά του το έπιναν μέσα στην ημέρα αντί για νερό.  Έτρωγαν  φαγητά μαγειρευτά από όσπρια και κρέας άγριων ή οικόσιτων πουλιών.  Αν δεν είχαν, όμως, κρέας έφτιαχναν σάλτσες με πιπέρι και όσπρια. Οι άντρες συνήθιζαν να τρώνε χωριστά από τις γυναίκες.

Διασκέδαση με κρασί και μιμήσεις
Οι ινδιάνοι του Γιουκατάν ήταν πρόσχαροι άνθρωποι. Έπιναν και γλεντούσαν με πολύ κρασί που έφτιαχναν από μέλι, νερό και μια ρίζα δέντρου. Το κρασί αυτό γινόταν πολύ δυνατό. Ο τρόπος επιστροφής των ανδρών στο σπίτι μετά την οινοποσία ήταν ευθύνη των γυναικών. Η διασκέδασή τους είχε πολλά κωμικά στοιχεία και  βασιζόταν κυρίως στη μίμηση. Οι Ισπανοί πολλές φορές πλήρωναν για να παρακολουθήσουν τέτοιες μιμήσεις.
  Οι γιατροί των Μάγιας και τρόποι ίασης
Υπήρχαν χειρουργοί ή για να το πούμε σωστά, μαγγανευτές, οι οποίοι θεράπευαν με βότανα και πολλές δεισιδαιμονίες. Οι γιατροί θεραπεύανε με αφαιμάξεις που γίνονταν στο μέρος που πονούσε ο ασθενής.

Οι Μάγιας ως έμποροι
Το επάγγελμα στο οποίο έκλιναν περισσότερο οι Μάγιας ήταν αυτό του εμπόρου, καθώς μετέφεραν αλάτι, ρουχισμό και σκλάβους στη χώρα του Ουλούα και του Ταμπάσκο  ανταλλάσσοντάς τα με κακάο και πέτρινες χάντρες, που ήταν και το νόμισμά τους. Με αυτές αγόραζαν συνήθως σκλάβους αλλά και άλλες χάντρες, πιο  καλές και φινετσάτες, τις οποίες φορούσαν οι ηγεμόνες ως κοσμήματα στις εορτές.

Προτερήματα των Μάγιας
Οι Ινδιάνοι είχαν την καλή συνήθεια να βοηθιούνται μεταξύ τους σε όλες τις δουλειές. Στον καιρό της σποράς αυτοί που δεν είχαν δικούς τους ανθρώπους για να σπείρουν, μαζεύονταν ανά 20 άτομα περίπου και επιδίδονταν στη δουλειά. Τόσο έντονα συμμετείχαν, που δεν εγκατέλειπαν μέχρι να τελειώσουν. Στις επισκέψεις τους οι Μάγιας πάντα έφεραν μαζί τους δώρο ανάλογο της κοινωνικής τους  θέσης. Ο οικοδεσπότης ανταπέδιδε με άλλο δώρο.  Επίσης, οι Μάγιας ήταν πολύ ανοιχτοχέρηδες και φιλόξενοι. Όποιος έμπαινε στο σπίτι τους έπρεπε να απολαύσει τη φιλοξενία τους, να φάει και να πιει. Και αν δεν είχαν, έψαχναν στη γειτονιά.

Η σημασία του ονόματος
Τα ονόματα των γονέων περνούσαν  πάντα στους γιους και όχι στις κόρες. Τους γιους και τις κόρες τους, τούς αποκαλούσαν με το όνομα του πατέρα και της μητέρας  αυτό του πατέρα ως κύριο και αυτό της μητέρας ως επώνυμο. Έτσι, ο γιος του Τσελ και της Τσαν λεγόταν Νατσαντσέλ, που σημαίνει «ο γιος της τάδε και του δείνα». Αυτός είναι και ο λόγος που οι Ινδιάνοι έλεγαν πως οι συνονόματοι συγγενεύουν και όσοι έφεραν το ίδιο όνομα συμπεριφέρονταν σαν συγγενείς μεταξύ τους. Γι’ αυτό, όταν κάποιος που προερχόταν από άγνωστη φύτρα, βρισκόταν σε ανάγκη, προσέφευγε στο όνομα. Στην περίπτωση αυτή, αν υπήρχε κάποιος που έφερε το ίδιο όνομα με αυτόν, τον καλοδεχόταν και του συμπεριφερόταν με κάθε φιλευσπλαχνία. Τέλος, καμιά γυναίκα και κανένας άνδρας δεν παντρευόταν κάποιον ή κάποια με το ίδιο όνομα, γιατί θεωρούνταν μεγάλη ατίμωση. 

Η ιεραρχία και η πολεμική των Μάγιας
Οι Μάγιας είχανε πάντα δυο αρχηγούς  ένα μόνιμο, που το αξίωμα του ήταν κληρονομικό , και έναν έκτακτο, που τον διάλεγαν κάθε τρία χρόνια με πολλές τελετές για να διοργανώσει τη γιορτή που γιόρταζαν πανηγυρικά το μήνα Παξ, δηλαδή στις δώδεκα Μαΐου. Αυτόν τον αποκαλούσαν Νακόν. Αυτός ήταν επίσης αρχηγός ενός δεύτερου σώματος στρατού. Κατά τη διάρκεια αυτών των τριών χρόνων της θητείας του, ο Νακόν δεν μπορούσε να βρεθεί με γυναίκα ούτε και να φάει κρέας. Έχαιρε μεγάλης εκτίμησης και τρεφόταν με ψαρικά και ιγκουάνας. Δεν επιτρεπόταν να μεθύσει αυτήν την περίοδο. Διατηρούσε τα σκεύη και τα συνεργά του ξεχωριστά στο σπίτι του, δεν τον υπηρετούσε γυναίκα και δεν είχε ιδιαίτερες σχέσεις  με το χωριό. Αφού περνούσαν τα τρία χρόνια, μπορούσε να ζήσει και πάλι όπως πριν. Αυτοί οι δυο αρχηγοί επιλαμβάνονταν τα του πολέμου. Σε κάθε χωριό  υπήρχαν επιλεγμένοι άντρες για οπλίτες που, όποτε υπήρχε ανάγκη ,προστρέχανε με τα όπλα τους. Αυτούς τους ονόμαζαν ολκάνες. Σε περιπτώσεις  μεγάλων εχθροπραξιών, όταν οι οπλίτες αυτοί δεν επαρκούσαν, συνέλεγαν επιπλέον άτομα, τα οποία μοιράζονταν μεταξύ τους οι δυο αρχηγοί. Όλοι μαζί , με οδηγό τους  μια ψηλή σημαία, έβγαιναν σιωπηλά από το χωριό για να ριχτούν στους εχθρούς τους. Οι μάχες γίνονταν  με δυνατές κραυγές και ωμότητα.  
Τελετές - ανθρωποθυσίες
Οι ιερείς ήταν οι τσιλάνες. Το λειτούργημα των ιερέων ήταν να εφαρμόζουν πρακτικά τις γνώσεις τους και να τις μεταδίδουν ,να καταδεικνύουν τα προβλήματα υγείας και τον τρόπο ίασής τους, να κηρύσσουν την έναρξη στις διάφορες εορτές, να κάνουν τις θυσίες και να τελούν τα μυστήρια.  Το λειτούργημα των τσιλάνες ήταν να δίνουν στο λαό τις απαντήσεις σε σχέση με τα δαιμόνια. Ο ιερέας είχε ως βοηθούς του τους τσάσες, τέσσερις γέροντες που εκλέγονταν για το σκοπό αυτό . Οι νακόνες είχαν να κάνουν με δυο λειτουργήματα : το ένα ήταν μόνιμο και ελάχιστα τιμητικό , καθώς ήταν αυτοί που «άνοιγαν» τα στήθη των ατόμων που θυσίαζαν. Το άλλο, πολύ τιμητικό, είχε να κάνει με την εκλογή τους στο αξίωμα του δεύτερου αρχηγού.
Για να προσδώσουν επισημότητα και δέος στις γιορτές τους οι Μάγιας θυσίαζαν aνθρώπους.  Ανθρωποθυσίες γίνονταν επίσης και σε περιπτώσεις συμφορών ή αναποδιών, όπου συνεισφέρανε όλοι προκειμένου να αγοραστούν σκλάβοι. Άλλοτε προσέφεραν από ευσέβεια τα παιδιά τους τα οποία μέχρι την ημέρα της εορτής τα πρόσεχαν πολύ.  Οι ανθρωποθυσίες που περιγράφονται είναι ιδιαιτέρως φρικιαστικές, αφού έκοβαν κομμάτια από το σώμα και τρυπούσαν ή έγδερναν σημεία των θυσιαζομένων. Σε περιπτώσεις μεγάλων κακών έκαναν φοβερότερες θυσίες βγάζοντας την καρδιά του θύματος, αφού προηγουμένως είχαν καλύψει το κεφάλι του και είχαν χρωματίσει το κορμί του γαλάζιο. Ανοίγοντας το αριστερό σημείο του στήθους , του έβγαζαν την καρδιά και έβαφαν με το αίμα της το πρόσωπο του δαιμονίου, ενώ παράλληλα όλοι χόρευαν γύρω από το νεκρό σώμα. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι στη συνέχεια  επιδίδοντο και σε κανιβαλισμό.
Πρέπει, όμως, να κατανοήσουμε το λόγο που οι Μάγιας έκαναν ανθρωποθυσίες. Ούτε βάρβαροι ήταν ούτε ανθρώπινο σώμα ήθελαν να τρώνε.  Η τελετουργία ήταν επανάληψη του θείου δράματος. Οι Μάγιας πίστευαν ότι οι δημιουργοί-θεοί της δυναστείας τους κατέστρεψαν τους «πρώτους ανθρώπους» που είχαν πέσει θύματα των αμαρτιών και των ελαττωμάτων τους. Και οι ίδιοι οι θεοί ,όμως, καταστράφηκαν στο καταστροφικό-αναγεννητικό έργο τους. Έτσι, με την τελετή της ανθρωποθυσίας πίστευαν ότι επιστρεφόταν στους ίδιους τους θεούς μέρος του εαυτού τους, πλουτίζονταν και ολοκληρώνονταν , κλείνοντας έτσι τον κύκλο της δημιουργίας τους με την ενσωμάτωση του ύψιστου δημιουργού μέσα στα κτίσματά του την ώρα της δημιουργίας. Πέρα από τις καθιερωμένες ημερομηνίες θυσιών, οι άνθρωποι έπρεπε να πληρώσουν το «χρέος» τους και όποτε ο θεός τους το θύμιζε με συμφορές, γιατί είχαν αμαρτήσει ξανά και δεν είχαν πια άλλη λύση πέρα από τη θέωση. Αυτό ήταν για τους Μάγιας η ανθρωποθυσία : μια δημιουργική καταστροφή. Η κατανάλωση κρέατος ήταν απλώς μια θεοφαγία και όχι ανθρωποφαγία. Όταν  το θύμα στη θυσία ήταν άνθρωπος, αποκτούσε τη μορφή των θεοτήτων. Γι ‘ αυτό και πρόσεχαν ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά που έμελλε να θυσιαστούν, καθώς γι’ αυτούς ήταν θεοί. Γι’ αυτόν το λόγο συχνά ήταν τιμή για κάποιον να θυσιαστεί. Υπάρχουν μάλιστα και μαρτυρίες που λένε ότι, όταν έπαιζαν το γνωστό παιχνίδι με την μπάλα , ο νικητής θυσιαζόταν στους θεούς, ενώ σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες ήταν τιμή για το νικητή μαχών να θυσιαστεί. Πρέπει, βέβαια, να τονίσουμε ότι στην ουσία οι πηγές μας για τους Μάγιας προέρχονται από  τους Ισπανούς, μια και μας παραδίδονται ελάχιστες πηγές από τους ίδιους τους Μάγιας. Δεν αποκλείεται έτσι να έχουν φτάσει σε εμάς και υπερβολές από τους Ισπανούς, ίσως στην προσπάθειά τους να καλύψουν τις δικές τους ιεροσυλίες και ασέλγειες στους λαούς της αμερικανικής ηπείρου. Εξάλλου, ο Χριστιανισμός και ο θρησκευτικός φανατισμός που ακολούθησε  επέφερε και την ολοκληρωτική καταστροφή της φορητής πολιτιστικής κληρονομιάς των Μάγιας με εξαίρεση τεσσάρων ολιγοσέλιδων κωδίκων, οι οποίοι, άγνωστο πώς, διεσώθησαν. Πρόκειται για τους οι κώδικες της Δρέσδης, της Μαδρίτης, των Παρισίων και του Γκρόλιερ (Grolier). Από τους κώδικες αυτούς προέρχονται οι πληροφορίες περί αστρονομίας και ημερολογίων που μας διασώζονται. Μοναδικές άλλες πηγές αποτελούν το βιβλίο Πόπολ Βου (Popol Vuh: Βιβλίο Συμβουλών) και τα βιβλία Τσιλάμ Μπαλάμ (Chilam Balam: Βιβλίο του Προφήτου Μπαλάμ). Το πρώτο χρονολογείται στη Μετακλασική περίοδο, περιλαμβάνει μυθιστορία της φυλής των Κιτσέ (Quiché) και προέρχεται από τα δυτικά υψίπεδα της Γουατεμάλας.

Το πρώτο ημερολόγιο των Μάγιας
1 έτος Τσολκίν = 260 ημέρες
Ο θεμέλιος λίθος του κεντροαμερικάνικου ημερολογιακού συστήματος είναι το Τzolkin των 260 ημερών (προφέρεται τσολ-κιν και προέρχεται από τον όρο των Μάγιας chol-qih ή αλλιώς «μέτρημα ημερών»). Αποτελείται από 13 αριθμούς και 20 σύμβολα ημερών. Κάθε σύμβολο έχει ένα αμφίσημο νόημα με πολλά επίπεδα γλωσσικών λογοπαιγνίων και μεταφυσικών αναφορών, τα οποία προσφέρουν μια πλούσια βάση για τους ιερείς των Μάγιας, ώστε να υφαίνουν τις ερμηνείες τους.

Γιατί οι Μάγιας επέλεξαν τον αριθμό 260
1ος  Λόγος : Ανθρώπινοι κύκλοι
Πρώτον, οι χρονομέτρες των Μάγιας (ιερείς που μετρούν τα ημερήσια ζώδια), λένε ότι οι 260 ημέρες βασίζονται στην περίοδο της ανθρώπινης κύησης ( 9 δικοί μας μήνες κύησης  - 40 εβδομάδες από την τελευταία περίοδο χ 7 ημέρες = 280 περίπου. Οι Μάγιας μετρούσαν από την ημέρα που η γυναίκα αντιλαμβανόταν ότι δεν έχει περίοδο, άρα γι’ αυτούς περίπου 260 ημέρες διαρκούσε η περίοδος της κύησης). Έτσι,  οι μαμμές των Μάγιας χρησιμοποιούν τον κύκλο του τσόλκιν για να υπολογίσουν την ημερομηνία γέννησης ενός παιδιού προσθέτοντας 260 ημέρες στην ημέρα κατά την οποία μια γυναίκα αντιλαμβάνεται ότι δεν έχει περίοδο. Αυτό αποκαλύπτει τη λειτουργία του τσόλκιν στον τομέα της ανθρώπινης βιολογίας. Επίσης, δείχνει γιατί τα σημαντικά γεγονότα της ζωής συμβαίνουν συχνά γύρω από τα γενέθλια τσόλκιν.
2ος Λόγος : Γήινοι κύκλοι
Δεύτερον, το διάστημα ανάμεσα στη σπορά και στο θερισμό του καλαμποκιού στη Γουατεμάλα είναι 260 μέρες. Σύμφωνα με το μύθο της δημιουργίας των Μάγιας, οι άνθρωποι φτιάχτηκαν από ζυμάρι καλαμποκιούν  συνεπώς, αυτό είναι μια αντανάκλαση της ανθρώπινης κύησης σε γεωργικό επίπεδο.
3ος Λόγος : Ουράνιοι κύκλοι
Οι Μάγιας θεωρούσαν την Αφροδίτη ως τον σημαντικότερο αστέρα, σύντροφο του Ηλίου. Οι αστρολογικές γνώσεις των Μάγιας ήταν εντυπωσιακές και γνώριζαν  ότι η Αφροδίτη έχει ηλιακή ανατολή ως Αυγερινός (Tσάκ Εκ, Chak Ek’),  και ακρονύκτιο ως Αποσπερίτης (Λαμάτ, Lamat). Το γήινο έτος έχει ακριβή διάρκεια 365.24218408 ημέρες, ενώ το έτος της Αφροδίτης 224.69426222 «γήινες» ημέρες. Κατά συνέπεια, οι δύο πλανήτες θα έπρεπε να βρίσκονται σε σύνοδο (ευθυγράμμιση - και άρα θα φαίνεται στο ίδιο σημείο του ουρανού) κάθε 8 γήινα και κάθε 13 έτη της Αφροδίτης.  Με αστρονομική, όμως, παρατήρηση αποκαλύφθηκε ότι η Αφροδίτη βρίσκεται 0.89906378 της ημέρας εμπρός από το σημείο που ευρίσκεται η Γη στο τέλος της οκταετίας. Έτσι, με τη δική μας διάρκεια του έτους χάνουμε 0,899 Χ 24 ώρες, δηλαδή περίπου 21 ώρες αν (ανά;;) 8 χρόνια που είναι η ευθυγράμμιση. Αυτό μπορεί να φαίνεται απλοϊκό, αλλά αν το δούμε σε κλίμακα για παράδειγμα 100 χρόνων, η απόκλιση θα ήταν  11 ημέρες !! Αυτό για τους Μάγιας ήταν πολύ σημαντικό, μια και ,όπως προαναφέραμε, επρόκειτο για το σημαντικότερο αστέρι τους και βάσει αυτού σχεδίαζαν πολλά. Για παράδειγμα  φοβούνταν ιδιαιτέρως την ηλιακή ανατολή της Αφροδίτης και τη θεωρούσαν εξαιρετικά δυσοίωνη , ενώ  κατά περιπτώσεις σχεδίαζαν πολέμους συμφώνα με τη θέση της ( «πόλεμοι των άστρων» του Τικάλ). Παρακολούθησαν, έτσι, για χρόνια την κίνηση της Αφροδίτης και παρατήρησαν το παραπάνω, ότι δηλαδή η Αφροδίτη στον 14ο κύκλο της, μετά από ακριβώς 8 γήινα χρόνια , δεν ήταν ακριβώς στο σημείο που την περίμεναν. Ήταν λίγο πριν εκεί κατά 0,89906378 της ημέρας. Αυτό δεν τους άρεσε καθόλου, γιατί στερούνταν την αρμονία που ήθελαν. Έτσι, έπρεπε να επινοήσουν μια άλλη διάρκεια του χρόνου με την οποία η παραπάνω απόκλιση της Αφροδίτης θα ήταν σαφώς μικρότερη και θα μπορούσαν να την παρακολουθήσουν καλύτερα.
Με τη διάρκεια του έτους σε  260 ημέρες το παραπάνω πρόβλημα λυνόταν κατά πολύ .
Η απόκλιση με το δικό μας χρόνο είναι 0,89906378 / 8  = 0,1124 ημέρες τον κάθε γήινο χρόνο. Σε 8 δικά μας χρόνια έχουν περάσει 11,23 χρόνια Μάγιας  και ,άρα, η απόκλιση στο χρόνο αυτό είναι 0,89906378/11,23 = 0,0800005424 τον κάθε χρόνο Μάγιας, δηλαδή τον κάθε Τζολκίν.
Έτσι, οι Μάγιας μπορούσαν να παρακολουθήσουν ευκολότερα την απόκλιση της Αφροδίτης. Ήξεραν, δηλαδή, ότι στο τέλος του έτους τους η Αφροδίτη θα βρισκόταν μπροστά 0.08 της ημέρας, δηλαδή 125,2 λεπτά ,που σημαίνουν ακριβώς 1 ώρα, 15 λεπτά και 2 δεύτερα. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι οι Έλληνες γνώριζαν τις φάσεις της Αφροδίτης και την ονόμαζαν «Φωσφόρο» ή «Εωσφόρο» και «Έσπερο».  Οι ημέρες του Τζολκίν είχαν ονόματα από 1 έως 20 και αρίθμηση από 1 έως 13, τη λεγομένη «δεκατριάδα» (trecena). Συνεπώς, μία ημερομηνία εκφράζεται με τον αριθμό της δεκατριάδας και το όνομα της ημέρας. 
Οι Μάγιας, προκειμένου να αναπτύξουν μακρύτερες χρονικές μονάδες , ανέπτυξαν επίσης ένα χρονομετρικό σύστημα που ονομάζεται «μεγάλη χρονομέτρηση». Αυτό είναι το ημερολόγιο που τοποθετεί το 2012 ως το τέλος ενός τεράστιου χρονικού κύκλου. Οι Μάγιας είχαν γραμμική αντίληψη του χρόνου, δηλαδή μετρούσαν το χρόνο από μια συγκεκριμένη ημερομηνία του παρελθόντος όπως εμείς μετράμε από τη γέννηση του Χριστού, γεγονός το οποίο θέτουμε ως ημερομηνία 0. Για τους Μάγιας η αντίστοιχη ημερομηνία είναι η  11η Αυγούστου του 3114 π.Χ. (του Γρηγοριανού ημερολογίου). Έτσι, οι  Μάγιας μετρούσαν τις ημέρες από την ημερομηνία αυτή και μετά και συνέτασσαν τις ημέρες στις παρακάτω ομάδες:
            1 ημέρα = 1 κιν (ημέρα)
         20 ημέρες = 1 ουϊνάλ (ασαφής μήνας)
       360 ημέρες = 1 τουν (ασαφές έτος)
    7.200 ημέρες = 1 κατούν (19,7 έτη)
144.000 ημέρες = 1 μπακτούν (394,26 έτη)

Όλες οι χρονικές μονάδες προκύπτουν από τον πολλαπλασιασμό της προηγουμένης με το 20, καθότι, ως προελέχθη, το σύστημα αριθμήσεως ήταν εικοσαδικό. Έτσι, για παράδειγμα, στη στήλη 29 που βρέθηκε στη Γουατεμάλα και αναφέρει την ημερομηνία στην ανάρρηση του Τικάλ του Μπαλάμ Ατζάου στο θρόνο (Balam Ajaw: Διακοσμημένο Τζάγκουαρ)   αναγράφεται :
Μπακτούν 8 , Κατούν 12μ Τουν 14, Γουινάλ 8 και Κιν 15 , που σημαίνει 3406 έτη μετά , βέβαια, από το μηδέν που είναι το 3114 π.χ ,υπολογισμός που μας φέρνει στο 292 μ.Χ. Έτσι,λοιπόν, καταλαβαίνουμε ότι ο Ατζάου ανέβηκε στο θρόνο του Τικάλ το 292 μ.Χ. Όπως στη χριστιανική χρονολόγηση το έτος 2010 σημαίνει ότι έχουν διαρρεύσει 2010 έτη από τη γέννηση του Χριστού, η ημερομηνία 8. 12. 14. 8. 15 σημαίνει ότι έχουν παρέλθει 3406 έτη από το 3114 π.Χ.
 

Ισημερινός: μισός καθισμένος στο βόρειο ημισφαίριο της πραγματικότητας και μισός καθισμένος στο νότιο ημισφαίριο του ονείρου…

Κίτο: Κεραυνοβόλος έρωτας
Στο Κίτο, δεν νιώθεις περίεργα λόγω υψόμετρου, αλλά έχεις συναίσθηση ότι βρίσκεσαι στα 2.800 μέτρα.
Το κίτο αποτελούσε κομμάτι της Αυτοκρατορίας των Ίνκα Ταγουαντινσούγιο («Τέσσερα Βασίλεια»). Κατά την αποικιοκρατία, το Βασιλικό Ακροατήριο του Κίτο αποτελούσε κομμάτι της Αντιβασιλείας του Περού. Συνεπώς πολλά ονόματα από το παρελθόν του Περού είναι παρόντα κι εδώ: Αταουάλπα, Πιζάρο, Σούκρε, Μπολίβαρ. Είναι σαν να ακούς μια νέα εκδοχή μιας παλιάς ιστορίας.
Θαυμάσιες παλιές αποικιακές εκκλησίες, υπέροχα μουσεία αλλά και αμέτρητες παραστάσεις δρόμου γοητεύουν τον επισκέπτη. Το πραγματικό όμως σύμβολο της πρωτεύουσας του Ισημερινού είναι το άγαλμα της Παρθένου του Panecillo, εμπνευσμένο από την Παρθένο του Κίτο. Δίνοντας σχήμα στην ομορφιά της γεμάτης χάρη φτερωτής αυτής παρθένου, σαν να χορεύει αιθέρια, μας συνεπαίρνει και μας ταξιδεύει.
Το Κίτο έχει όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά: εμπορικά κέντρα, νυχτερινή ζωή, όμορφα πάρκα, εκπληκτικό περιβάλλον και εκατοντάδες πράγματα να ανακαλύψεις που το κάνουν άξιο εξερεύνησης.
Στους φιδωτούς συχνά δρόμους του, μπορείτε να βρείτε τα πάντα: από ανθρώπους που χορεύουν αυθόρμητα, είτε βράδυ είτε πρωί, μέχρι γαμήλια τελετή να εορτάζεται χαρωπά σε δημόσια πλατεία. Αλλά πέρα από ό,τι έχει να προσφέρει αυτή η πόλη, πρέπει να ομολογήσουμε ότι αυτό που μας ελκύει περισσότερο στο Κίτο είναι ότι δεν μας κάνει να νιώθουμε ξένοι. Κι αυτό εν μέρει λόγω των ανθρώπων του, εν μέρει λόγω της αρχιτεκτονικής στο ιστορικό κέντρο και λόγω των πολιτισμικών προσφορών τoυ.

Τσιμποράσο, Καϊμποϊράσο, Κοτοπάξι, Τινγκουράουα, Κιλοτόα, αυτοί οι χιονισμένοι γίγαντες με τα ονόματά τους παρμένα από την ινδιάνικη μυθολογία καλωσορίζουν τους επισκέπτες της εκουαδοριανής κορδιλιέρας που διασχίζουν την Παναμερικάνα, τον αυτοκινητόδρομο που ενώνει το Μεξικό με την Παταγονία, με κατεύθυνση προς τη Κουένκα.
Στους πρόποδες αυτών των βουνών, σε υψόμετρο 2.500 έως και 4.000 μ., ζουν εδώ και χιλιάδες χρόνια οι Ινδιάνοι Πουρουά και καλλιεργούν τις πλαγιές τους με πατάτες και καλαμπόκι, το χοντρό, ζουμερό καλαμπόκι που φυτρώνει σε αυτά τα υψόμετρα και το ψήνουν, το αλατίζουν και φτιάχνουν έναν εκλεκτό μεζέ.
Ολόκληρες βουνοπλαγιές με απότομες κλίσεις, χωρισμένες σε χωράφια, σπαρμένα φυτά που τα διαφορετικά χρώματα των λουλουδιών τους συνθέτουν ένα καταπληκτικό παζλ. Και ούτε μια πεζούλα. Πως είναι δυνατόν να μη φεύγει το χώμα σε μια τροπική χώρα, όπου βρέχει τόσο πολύ; Και όμως. Τα ηφαίστεια έχουν χαρίσει σε αυτή τη γη τη λάβα τους, ένα χώμα τόσο πυκνό και πλούσιο που δεν μπορεί να το ξεπλύνει καμιά βροχή και που, ακόμα και ξύλο να μπήξεις, κάτι θα φυτρώσει.
Η Ριομπάμπα, η πρωτεύουσα της επαρχίας Τσιμποράσο, που πήρε το όνομά της από την ψηλότερη κορυφή του Εκουαδόρ στα 6.300 μ., το τρίτο ψηλότερο ηφαίστειο στον κόσμο, το οποίο, λόγω της θέσης του, σχεδόν πάνω στη νοητή γραμμή του ισημερινού, είναι το κοντινότερο σημείο της Γης στον Ήλιο. Η επαρχία Τσιμποράσο είναι μια από τις δυο επαρχίες με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ινδιάνικου πληθυσμού στη χώρα.
Στη Ριομπάμπα, μια μικρή πόλη με αρκετά αποικιακά κτίσματα και εκκλησίες και περισσότερα, νεότερα, κατεβαίνουν καθημερινά πολλοί Ινδιάνοι από τα χωριά τους για να πουλήσουν τα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα τους. Η μεγαλύτερη υπαίθρια λαϊκή αγορά, από τις μεγαλύτερες του Εκουαδόρ, γίνεται γύρω από την εκκλησία Σαν Αλφόνσο. Το θέαμα είναι συναρπαστικό. Ντομάτες, μικρές και μεγάλες, μπανάνες, πράσινες, κίτρινες και κόκκινες, καρύδες, ανανάδες, μάνγκο και δεκάδες άλλα φρούτα της τροπικής γης είναι απλωμένα πάνω σε πάγκους ή σε τεράστιους σωρούς στο πεζοδρόμιο. Και όχι μόνον αυτά. Καπέλα – κάθε φυλή έχει το δικό της στολισμό για τα καπέλα της, ένα έθιμο που επέβαλαν οι κονκισταδόρες, οι Ισπανοί κατακτητές, για να μπορούν να ξεχωρίζουν τους υπηκόους τους -, παντελόνια, κιλίμια και υφαντά, τρανζιστοράκια, εξαρτήματα από διαλυμένα αυτοκίνητα και μηχανάκια, ό,τι μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους, ό,τι χρειάζεται κάποιος για να πορευτεί σε υψόμετρο 2.600 μ.
Και πίσω από τους πάγκους και τις στοίβες, αυτή η πανάρχαια φυλή των Άνδεων με το σκληρό πρόσωπο και τις μπλούζες, τις φούστες και τις μαντίλες τους σε όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Για τους ινδιάνικους πληθυσμούς της οροσειράς, οι εβδομαδιαίες υπαίθριες αγορές είναι κάτι παραπάνω από απλές εμπορικές συναλλαγές: είναι τόπος συνάντησης και κοινωνικής συναναστροφής, ο χώρος και ο χρόνος που δηλώνουν την ταυτότητά τους.

Το Τσιμποράσο – «πλεξούδες από πάγο» , στην ινδιάνικη γλώσσα Κέτσουα – είναι ένα από τα πιο επιβλητικά βουνά, σμιλεμένο πάνω σε διαδοχικά στρώματα λάβας και σύμβολο για τους πληθυσμούς της περιοχής. Σε μια από τις πλαγιές του, ο Σιμόν ντε Μπολίβαρ εμπνεύστηκε το ποίημα του «Το ντελίριό μου στο Τσιμποράσο». Στο Εθνικό Δρυμό του, από τα 4.000 μέτρα και πάνω, συναντάμε και τα βικούνια, ένα όμορφο είδος της οικογένειας των αμερικανικών καμηλοειδών.

Στο Εκουαδόρ ζουν τρία είδη αυτής της οικογένειας, τα βικούνια, τα λάμα και τα αλπάκα. Πολλά είναι εξημερωμένα και οι Ινδιάνοι χρησιμοποιούν το μαλλί και το κρέας τους.

Το εκουαδοριανό «μονοπάτι των Ίνκας», δεν υπόσχεται θέα σε χιονισμένους κρατήρες, ανταμείβει όμως τους τολμηρούς με μια υπέροχη διαδρομή μέσα από ινδιάνικους οικισμούς σ’ ένα από τα πιο όμορφα ορεινά τοπία της χώρας.  Από το μονοπάτι των Ίνκας, το οποίο διέσχιζε ο βασιλιάς στη πορεία του προς το Κίτο, δεν έχουν απομείνει πολλά κομμάτια. Οι πέτρες από τις οποίες είχε κατασκευαστεί προορίζονταν για τα μαλακά πόδια των λάμα και όχι για τα άλογα και τα βόδια που χρησιμοποιούσαν οι Ισπανοί στις μετακινήσεις τους. Στη τοποθεσία Παρεδόνες, βρίσκονται και τα καλοδιατηρημένα ερείπια του ναού του Ήλιου της Ινγκαπίρκα, δεύτερου σε σημασία θρησκευτικού τόπου των Ίνκας, μετά το Μάτσου Πίτσου, στο Περού.
Η Παναμερικάνα από το Κίτο προς το Βορρά και τα σύνορα με τη Κολομβία είναι διαφορετική. Έχει πολλές στροφές και υψομετρικές διαφορές, η βλάστηση είναι διαφορετική, τα χρώματα είναι διαφορετικά, τα πράσινα λιγότερα. Η διαδρομή περνά από το Οταβάλο, την πιο τουριστική πόλη του Εκουαδόρ. Είναι μια μικρή πόλη με σωστή ρυμοτομία, καθαρούς πλακόστρωτους δρόμους και ελεγχόμενη κίνηση, με ευρωπαϊκό θα έλεγε κανείς αέρα, πολλά ιντερνέτ καφέ και τράπεζες, αποτέλεσμα μάλλον των χρημάτων που αποφέρει η τουριστική ανάπτυξη. Στη κεντρική πλατεία, την Πλάσα ντε λος Πόντσος, κάθε Σάββατο, γίνεται η μεγαλύτερη εμποροπανήγυρις της Λατινικής Αμερικής.
Τουρίστες από κάθε μεριά της αμερικανικής ηπείρου αλλά και της Ευρώπης, συρρέουν για να αγοράσουν κάτι από την πλούσια χειροτεχνική παραγωγή των Οταβαλένιων και των γύρω περιοχών: υφαντά, τσάντες και αιώρες, διακοσμητικά χαλάκια, σάλια, κουβέρτες και πουλόβερ. Οι Οταβαλένιοι είναι διάσημοι για την υφαντική τους τέχνη , ενώ τα γύρω χωριά έχουν κι αυτά τη δική τους παραγωγή – το Κοτακάτσι είναι το κέντρο της επεξεργασίας δέρματος και το Σαν Αντόνιο είναι γνωστό για τα ξυλόγλυπτά του.
Όλα αυτά μπορεί να τα βρει κανείς στην αγορά του Οταβάλο, την τεράστια πλατεία όπου χωράνε πάνω από 1.000 μικροπωλητές, μαζί με τα αντικείμενα από την ακτή της χώρας, τη ζούγκλα, αλλά και την Κολομβία και το Περού. Το Οταβάλο ήταν από την προκολομβιανή εποχή σταυροδρόμι εμπόρων και αυτή την παράδοση συνεχίζει μέχρι σήμερα. Το Οταβάλο είναι χτισμένο σ΄ ένα προνομιακό φυσικό τοπίο και προσφέρει στον επισκέπτη πολλές δυνατότητες για να περάσει ευχάριστα μερικές μέρες. Μα το πιο όμορφο στο Οταβάλο είναι για πολλούς, οι ίδιοι οι κάτοικοί του. Η γλυκύτητα του τοπίου, σε αντίθεση με την τραχύτητα και τους στιβαρούς ηφαιστειακούς όγκους της κεντρικής οροσειράς, έχει αποτυπωθεί στο πρόσωπό τους: πρόσωπα στρογγυλά, χαμογελαστά, με καλοσχηματισμένα χαρακτηριστικά και μεγάλα μάτια.
Πολλές όμορφες κοπέλες, οι περισσότερες ντυμένες με την παραδοσιακή τους ενδυμασία:  άσπρο πουκάμισο, κεντημένο με πολύχρωμα λουλούδια και δαντελένια τελειώματα, και μαύρη, μακριά φούστα. Αλλά και οι άντρες ακολουθούν πιστά τις επιταγές της παράδοσής τους:  μακριά κοτσίδα, ψάθινο καπελάκι, μαύρο παντελόνι, άσπρο πουκάμισο και σκούρο μπλε πόντσο.
Κουένκα, το μικρό χωριό του Ισημερινού που κατασκευάζει τα αυθεντικά panama hats.
Το panama hat θεωρείται η ποίηση των καπέλων, ένα μικρό διακριτικό, αλλά ξεκάθαρο σύμβολο αναμφισβήτητου κομψού στυλ για άνδρες και γυναίκες. Μια υπογράμμιση της παρουσίας του κατόχου του με τον πιο φίνο τρόπο. Είναι δε τα καπέλα με τη μεγαλύτερη επιτυχία στη μεγάλη οθόνη: από τον Σον Κόνερι και τον Άντονι Χόπκινς, μέχρι τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ και τον Ρόμπερτ ντε Νίρο, όλοι έχουν μια εμβληματική σκηνή, ένα καρέ γοητείας, φορώντας ένα panama hat. To 2012 η UNESCO ενέταξε τα panama hats στη λίστα με τα προστατευόμενα πολιτισμικά προϊόντα, με το επιχείρημα ότι η κατασκευή τους είναι μια τέχνη με μυστικά που περνάνε από γενιά σε γενιά.
Γουαγιακίλ, το ορμητήριο για τους σύγχρονους Δαρβίνους.
Μπορεί το μικρό ιστορικό του κέντρο να είναι απλό και λιτό αλλά για τους…τολμηρούς που θα ανέβουν τα 400 και πλέον σκαλιά που οδηγούν στο λόφο Cerro Santa Anna, η θέα από την κορυφή θα τους αποζημιώσει και με το παραπάνω!

Οι πίθηκοι-αράχνες ζουν στα τροπικά δάση της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής και εμφανίζονται μέχρι τον μακρινό βορρά στο Μεξικό. Έχουν μακριά, ψηλόλιγνα άκρα και δυνατή ουρά, που τους επιτρέπουν να
κινηθούν χαριτωμένα από κλαδί σε κλαδί και από δέντρο σε δέντρο.                          
Αυτοί οι ευκίνητοι πίθηκοι ξοδεύουν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους πιασμένοι ψηλά στα κλαδιά των δένδρων, αν και δεν έχουν αντίχειρα.
Είναι κοινωνικοί και οργανώνονται σε ομάδες δύο ή τριών δωδεκάδων. Τη νύχτα αυτές οι ομάδες χωρίζονται σε μικρότερα τμήματα.
Οι πίθηκοι-αράχνες, που ονομάστηκαν έτσι λόγω του ότι όπως κρεμιούνται και κινούνται μοιάζουν με αράχνες. Τρέφονται με καρπούς, φρούτα, φύλλα, αυγά πουλιών και αράχνες!
Είναι θορυβώδη ζώα και επικοινωνούν συχνά με διαπεραστικούς ήχους.
Τα θηλυκά γεννούν μόνο σε ένα μωρό κάθε δύο έως πέντε έτη.
Οι νέοι πίθηκοι εξαρτώνται εντελώς από τις μητέρες τους για περίπου δέκα εβδομάδες, αλλά στη συνέχεια αρχίζουν να εξερευνούν μόνοι τους τον χώρο και να παίζουν μεταξύ τους.
Οι μητέρες συνεχίζουν να φροντίζουν τα μικρά τους για το πρώτο έτος της ζωής τους και τριγυρνούν συχνά με τον απόγονό τους, που προσκολλάται στις πλάτες τους.

Πολλοί διάσημοι μετά θάνατον καλλιτέχνες, πέρασαν ζωή δύσκολη και χωρίς αναγνώριση. Η Φρίντα Κάλο δεν ανήκει ακριβώς σε αυτή τη στατιστική. Αν μη τι άλλο όσο ζούσε ήταν διάσημη, ως η κομμουνίστρια ζωγράφος σύντροφος και σύζυγος του σούπερ σταρ Ντιέγκο Ριβέρα. Ως ανεξάρτητη καλλιτέχνις πρόλαβε να κάνει μόνο τρεις εκθέσεις (Νέα Υόρκη, Παρίσι, Μεξικό) και στην τελευταία πήγε με φορείο… έναν χρόνο προτού πεθάνει. Ο ίδιος ο Ριβέρα την υποστήριξε πολύ καλλιτεχνικά. Ίσως αν δεν υπήρχε αυτός σήμερα να μην τη γνωρίζαμε. Πάντως η εξέλιξη της φήμης της μετά θάνατον ήταν ραγδαία. Και πλέονχαρακτηρίζεται με τη λέξη «frieda-mania».
Γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου 1907 και στο ζώδιο ήταν καρκίνος. Ο φωτογράφος πατέρας της ήταν Γερμανοεβραίος και  η μητέρα της Ισπανομεξικανή. Η ίδια έλεγε πως υπήρξε το γέννημα δύο αντίρροπων δυνάμεων: της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας και της ιθαγένειας. Αυτό το γέννημα όμως είχε προβλήματα υγείας. Έξι ετών προσβλήθηκε από πολιομυελίτιδα με αποτέλεσμα να κουτσαίνει. Στα 18 της έπεσε θύμα σοβαρού τροχαίου με αποτέλεσμα τη διάλυση της σπονδυλικής στήλης, του αριστερού χεριού και των κάτω άκρων της. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να μπαινοβγαίνει στα χειρουργεία για όλη της τη ζωή – τουλάχιστον 30 φορές! Όμως αυτή η δυστυχία της άνοιξε τον δρόμο για τη ζωγραφική.
Καθηλωμένη μέσα στα νοσοκομεία έγινε αυτοδίδακτη ζωγράφος. Το 1929, τέσσερα χρόνια μετά το μοιραίο δυστύχημα, έδειξε έργα της στον Ντιέγκο Ριβέρα που τον γνώρισε στο Κόμμα. Εκείνος ήταν ήδη ο διασημότερος τοιχογράφος της Λατινικής Αμερικής με πολλές αναθέσεις και στις ΗΠΑ. Εκείνος λοιπόν, ο δύσμορφος σούπερ σταρ, της είπε «πας καλά, συνέχισε». Επίσης ως μέγας γυναικάς την ερωτεύτηκε και την ίδια χρονιά την παντρεύτηκε.
Φυσικά προώθησε τη ζωγραφική της. Τη σύστησε σε σημαντικές φυσιογνωμίες, όπως ο Λέον Τρότσκι και ο Αντρέ Μπρετόν. Ο Μπρετόν τη χαρακτήρισε σουρεαλίστρια και της έκλεισε έκθεση στο Παρίσι. Μάλιστα μεσολάβησε ώστε το Λούβρο να αγοράσει ένα έργο της. Η ίδια δεν πίστευε ότι έκανε σουρεαλισμό. Έλεγε ότι ζωγράφιζε τη ζωή της και μάλλον αυτό ίσχυε. Η τέχνη της έχει γνησιότητα και αλήθεια. Η τεχνική της μοιάζει με ναΐφ και ίσως αυτό να οφείλεται στην έλλειψη σπουδών. Τα σουρεάλ στοιχεία που έβλεπε ο Μπρετόν μάλλον παραπέμπουν στον μαγικό ρεαλισμό της Λατινικής Αμερικής. Πάντως η ζωγραφική της είναι αναγνωρίσιμη και έχει χαρακτήρα. Όλο το έργο της αποτελείται από αυτοπροσωπογραφίες και διανθίζεται από στοιχεία σχετικά με διάφορες δύσκολες ή ευχάριστες φάσεις της ζωής της. Χρησιμοποιεί λαμπερά χρώματα που αντλούνται από τη μεξικανική παράδοση και τα ρούχα που φορούσε – ένας συνδυασμός παραδοσιακής φορεσιάς με νότες μοντερνισμού που ήταν της μόδας εκείνη την εποχή.
Η συζυγική σχέση όμως της Φρίντα Κάλο με τον Ριβέρα, ήταν άθλια. Ο γυναικάς είναι πάντα γυναικάς, όταν είναι λατίνος τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα. Τα έφτιαξε μέχρι και με την αδερφή της με την οποία ερωτοτροπούσε μέσα στο συζυγικό σπίτι. Τότε οι δύο ζωγράφοι χώρισαν. Ήταν το 1939. Στο μεταξύ η Φρίντα είχε κάνει έκθεση και στη Νέα Υόρκη, έγινε εξώφυλλο στηVogue και άρχισε να πίνει, να παίρνει ναρκωτικά, να συνάπτει ερωτικές σχέσεις με άνδρες και γυναίκες – ακόμα και με τον Τρότσκι, σύμφωνα με ανεξακρίβωτες φήμες. Παράλληλα η υγεία της χειροτέρευε πολύ και μετά τη δολοφονία του Τρότσκι, το 1940, τον οποίο φυγάδευε το ζευγάρι στο Μεξικό, ξαναπαντρεύτηκαν.
Η Φρίντα ήταν ήδη πλέον γνωστή στους κύκλους των διεθνών εικαστικών, αλλά και πάλι η ρετσινιά της «συντρόφου του Ριβέρα» την ακολουθούσε. Εκείνος, το εκμεταλλευόταν θετικά και προσπαθούσε να διαδώσει τη φήμη της σε αντάλλαγμα της δυστυχίας που της είχε προκαλέσει ως σύζυγος. Τα χρόνια από το 1940 έως τον θάνατό της το 1954 κύλησαν σχετικά ομαλά για τη σχέση των δύο καλλιτεχνών, ωστόσο η υγεία της Κάλο πήγαινε από το κακό στο χειρότερο. Πλέον ζούσαν στο πατρικό της το διάσημο σήμερα «Μπλε Σπίτι» στην πόλη του Μεξικού και η ίδια περνούσε τον περισσότερο καιρό με γύψους, νάρθηκες και παυσίπονα, ζωγραφίζοντας. Το 1953, η πατρίδα της εδέησε να την αναγνωρίσει ως ζωγράφο στην οποία άξιζε μια έκθεση. Εκείνη τότε ήταν στο νοσοκομείο σε άθλια κατάσταση. Ο Ριβέρα στα εγκαίνια συγκινημένος, έκανε μία εισαγωγή στο κοινό για τη σπουδαιότητα του έργου της. Ενώ έβγαζε τον λόγο του, ακούστηκε η φωνή της ζωγράφου από την είσοδο της γκαλερί να λέει: «Με τίποτα δεν θα έχανα αυτή την έκθεση!». Την έφεραν μέσα τέσσερεις, με φορείο. Ένα χρόνο μετά πέθανε ακρωτηριασμένη από πνευμονία. Μετά τον θάνατό της ο Ριβέρα παραχώρησε το «Μπλε Σπίτι» στο κράτος του Μεξικού με την προϋπόθεση να γίνει μουσείο της ζωής και του έργου της Φρίντα. Και δεν έπαψε μέχρι τον θάνατό του, το 1957, να φροντίζει για την καλλιτεχνική υστεροφημία της.

Οι μη φιλότεχνοι τον έχουν ακουστά ως «σύζυγο της Φρίντα Κάλο» και αυτό είναι μέγα λάθος. Διότι ο Ντιέγκο Ριβέρα υπήρξε ο Νο 1 τοιχογράφος μεγάλης κλίμακας της Λατινικής Αμερικής και μάλιστα τόσο δημοφιλής ώστε παρά το κομμουνιστικό του φρόνημα ελάμβανε αναθέσεις ακόμη και στις ΗΠΑ. Μέχρι και ο ίδιος ο Ροκφέλερ τον προσέλαβε… Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Γεννήθηκε το 1886 στην πόλη Γκουαναχουάτο του Μεξικού. Ο πατέρας του ήταν μασόνος φιλελεύθερων αρχών, δάσκαλος και με καταγωγή από εβραϊκή οικογένεια, η οποία είχε ασπασθεί τον Χριστιανισμό. Από νωρίς ο Ριβέρα έδειξε καλλιτεχνική κλίση και σε ηλικία δέκα ετών γράφτηκε στην Ακαδημία Τεχνών του Σαν Κάρλος. Όταν ενηλικιώθηκε πήρε κρατική υποτροφία και πήγε στην Ισπανία για να συνεχίσει τις σπουδές. Όταν πήρε πτυχίο έκανε ένα μεγάλο ταξίδι στην Ιταλία για να μελετήσει ενδελεχώς τις νωπογραφίες της Αναγέννησης και κατέληξε στο Παρίσι όπου η ζωγραφική έβραζε στις αρχές του 20ού αιώνα. Εκεί επηρεάστηκε από τον Σεζάν, εντρύφησε στον κυβισμό και προσπάθησε να βρει το προσωπικό του ύφος. Ωστόσο στους καλλιτεχνικούς κύκλους ήταν πιο γνωστός για τις ερωτικές κατακτήσεις του. Μέχρι να επιστρέψει στο Μεξικό είχε ήδη κάνει δύο εξώγαμα παιδιά: ένα αγόρι με τη ζωγράφο ΑνζελίνΜπελόφ και ένα κορίτσι με την επίσης ζωγράφο Μαρία Βορομπίεφ - Στρεμπέλσκα. Μπορεί να άφησε πίσω του κι άλλα, αλλά αυτό δεν είναι γνωστό.
Στη γενέτειρα αφίχθη το 1921, όταν εξελέγη πρόεδρος της χώρας ο μεταρρυθμιστής και υποστηρικτής των τεχνών Αλβάρο Ομπρεγκόν. Πλέον το Μεξικό έκανε αναθέσεις και ο Ριβέρα, μαζί με τους ομοτέχνούς του Χοσέ Ορόσκο, ΝταβίντΣικέιρος και ΡουφίνοΤαμάιουπήρξαν οι πρωτεργάτες του νέου εικαστικού κινήματος που ονομάστηκε Μεξικάνική Αναγέννηση της Νωπογραφίας. Στο πλαίσιο των κρατικών αναθέσεων, ο νεοφερμένος τοιχογράφος φιλοτέχνησε μια σειρά από έργα μεγάλης κλίμακας για λογαριασμό του Υπουργείου Παιδείας. Μία από αυτές τις αναθέσεις αφορούσε και την Προπαρασκευαστική Σχολή όπου ήταν μαθήτρια η Φρίντα Κάλο – ένα από τα 35 κορίτσια ανάμεσα σε 2000 αγόρια. Εκεί, πάνω στη σκαλωσιά, τον είδε για πρώτη φορά… προτού πέσει πάνω της το λεωφορείο και προτού αποφασίσει να γίνει και η ίδια ζωγράφος.Τότε εκείνος ήταν ήδη παντρεμένος με το μοντέλο και συγγραφέα ΛούπεΜαρίν και είχε μαζί της δύο κόρες.
Οι κρατικές νωπογραφίες έκαναν το Ντιέγκο Ριβέρα διάσημο. Σε αυτές διαμόρφωσε το προσωπικό ύφος του. Χρησιμοποιούσε τολμηρά και ζωηρά χρώματα και ζωγράφιζε μεγάλες επίπεδες αφαιρετικές φιγούρες με σαφείς επιρροές από την τέχνη των Αζτέκων. Οι τοιχογραφίες του αναπαριστούσαν ιστορίες από τημεξικάνικη ιστορία και κοινωνίακαι ως εκ τούτου αποκτούσαν μνημειακό χαρακτήρα. Εκείνη την εποχή η φήμη του ξεπέρασε τα σύνορα του Μεξικού, οπότε και άρχισαν οι αναθέσεις στις ΗΠΑ.
Ο Ντιέγκο Ριβέρα πέρα από καταξιωμένος ζωγράφοςυπήρξεγνωστό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος του Μεξικού. Ως εκ τούτου το 1927 ήταν καλεσμένος του ΚΚΣΕστη Μόσχα να λάβει μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Επί τη ευκαιρία όσο παρέμεινε εκεί, ο κομισάριος για την Παιδεία,ΑνατόλιΛουνατσάρσκι, του ανέθεσε μια τοιχογραφία για τη λέσχη του Κόκκινου Στρατού. Όμως ο Ριβέρα ήταν φιλοτροτσκιστής και στο ξέσπασματης διαμάχης Στάλιν-Τρότσκι το 1927 διεγράφη από το Κομμουνιστικό Κόμμα του Μεξικού. Κατά συνέπεια ακυρώθηκε η ανάθεση της τοιχογραφίας. Μέσα σε αυτό το κλίμα και ενώ ακόμα βρισκόταν στη Μόσχα, ο Ριβέρα αποφάσισε να κάνει μία ακόμη μεγάλη αλλαγή στη ζωή του. Ζήτησε διαζύγιο από τη ΛούπεΜαρίν.
Το 1929, φρεσκοδιαζευγμένος και διαγραμμένος από το ΚΚΜ συνάντησε για δεύτερη φορά τη Φρίντα Κάλο, όταν εκείνη έχοντας μόλις βγει από το νοσοκομείο ζήτησε να του δείξει τα έργα της. Θυμήθηκε την πρώτη συνάντησή τους στο σχολείο, του άρεσε η ζωγραφική της, τον συγκίνησε η ιστορία του ατυχήματος, την ερωτεύτηκε και το ίδιο καλοκαίρι την παντρεύτηκε. Ο γαμπρός ήταν 43 και η νύφη 22 ετών. Την επόμενη χρονιά, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης διοργάνωσε για τον Ντιέγκο Ριβέρα μία μεγάλη αναδρομική έκθεση και αμέσως μετά ήρθαν νέες αναθέσεις στις ΗΠΑ, οι οποίες όμως προκαλούσαν κάθε φορά σάλο λόγω της πολιτικής θεματολογίας τους. Μπορεί ο καλλιτέχνης να ήταν διαγραμμένος από το Κόμμα, οι πεποιθήσεις του όμως δεν άλλαξαν. Τον μεγαλύτερο χαμό προκάλεσε η τοιχογραφία με τίτλο «Άνθρωπος στο σταυροδρόμι», που φιλοτέχνησε στο Κέντρο Νέλσον Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης το 1933. Στα αποκαλυπτήρια το φιλελεύθερο κοινό αντέδρασε άγρια και την επομένη οι επιθέσεις των ΜΜΕ ήταν κάτι περισσότερο από οξείες. Ο λόγος; Ο Ριβέρα μέσα στο πιο εμβληματικό σύμβολο του καπιταλισμού, στο μέγαρο Ροκφέλερ, είχε ζωγραφίσει τον Λένιν! Τελικά η τοιχογραφία ξηλώθηκε αλλά ο καλλιτέχνης δεν πτοήθηκε… Το 1935 την ξαναζωγράφισε πίσω στο Μεξικό. Το επεισόδιο αυτό έχει δραματοποιηθεί στις ταινίες «Οι αντάρτες του Μπρόντγουεη» (1999) του Τιμ Ρόμπινς και «Φρίντα» της ΤζούλιΤέιμορ (2002).
Πέρα από τις πολιτικο-καλλιτεχνικές περιπέτειες όμως ο Ριβέρα, είχε και εξωσυζυγικές. Ενώ πλέον ήταν παντρεμένος με τη Φρίντα Κάλο, η οποία τον ακολουθούσε στα ταξίδια εδώ κι εκεί για τις αναθέσεις, ο ίδιος καλλιεργούσε συστηματικά τη φήμη του ως διαβόητου γυναικά. Το 1939 η σύζυγός του τον βρήκε μέσα στο σπίτι τους να ερωτοτροπεί με τη μικρότερη αδερφή της και ζήτησε διαζύγιο. Έναν χρόνο μετά ο Τρόσκι δολοφονήθηκε στο Μεξικό, η υγεία της Φρίντα κατέρρευσε και το χωρισμένο ζευγάρι ξαναπαντρεύτηκε. Έζησαν μαζί στο πατρικό, πλέον, σπίτι της Φρίντα, στην CasaAzul, ως τον θάνατό της το 1954. Την επόμενη χρονιά ο χήρος Ριβέρα παντρεύτηκε την ατζέντισσά του ΈμαΟυρτάδο και έπεσε με τα μούτρα στη δουλεία για το πιο φιλόδοξο έργο του. Μία γιγάντια τοιχογραφία, ένα έπος για την ιστορία της χώρας του, στο Εθνικό Μέγαρο της Πόλης του Μεξικού. Δεν πρόλαβε όμως να το ολοκληρώσει. Διότι πέθανε από φυσικά αίτια το 1957.

Δημιουργήθηκε από τους Αζτέκους και είναι η σημαντικότερη και μεγαλύτερη προκολομβιανή μητρόπολη του Μεξικού. Μέχρι τη δεκαετία του 1920, ελάχιστα πράγματα ήταν γνωστά για την Τεοτιουακάν που στη γλώσσα Νάουατλ (των Αζτέκων) σημαίνει «η πόλη των θεών». Ωστόσο σήμερα έχουμε πλέον μία καθαρή αναπαράσταση της εξέλιξής αυτής της πόλης-κράτους, η οποία διήρκησε μία χιλιετία και εννοείται πως αποτελεί μνημείο της UNESCO.

Η ινδιάνικη ορεινή πολίχνη Τσιτσικαστενάγο (=Πόλη με Τσουκνίδες), η οποία βρίσκεται σε υψόμετρο 2.000 μέτρα είναι χτισμένη σε πρώην οικισμό των Μάγια.
Η πόλη αυτή, εν συντομία Τσίτσι, έχει 2 βασικά και πολύ ιστορικά αξιοθέατα. Το πρώτο είναι το μεγάλο παζάρι των Μάγια, το οποίο διοργανώνεται από την προκολομβιανή εποχή, στην κεντρική πλατεία. Αυτή είναι η  μεγαλύτερη και εντυπωσιακότερη αγορά της Γουατεμάλας και λειτουργεί κάθε Πέμπτη και Κυριακή. Μιλάμε για ένα εξωτικό υπερθέαμα, το οποίο θα επισκεφθούμε.

Γουατεμάλα στη γλώσσα των Μάγια σημαίνει Δάσος. Η Γουατεμάλα βρίσκεται στην Κεντρική Αμερική. Βόρεια συνορεύει με το Μεξικό, βορειοανατολικά με το Μπελίζ και νοτιοανατολικά με το Ελ Σαλβαδόρ και την Ονδούρα. Βρέχεται από τον Ειρηνικό Ωκεανό και την Καραϊβική Θάλασσα. Το κύριο χαρακτηριστικό της χώρας είναι η Αμερικανική Κορδιλιέρα. Η οροσειρά αυτή περιλαμβάνει 33 επιβλητικά ηφαίστεια, κάποια από αυτά ενεργά. Το ηφαίστειο Ταχουμούλκο (4.220μ.) είναι η ψηλότερη κορυφή της Κεντρικής Αμερικής.

Εξωτερικά χαρακτηριστικά των Μάγιας και μυστικά «ομορφιάς»
Οι Μάγιας είχαν στραβά πόδια, αφού, όταν ήταν μικροί, οι μανάδες τους τούς κουβαλούσαν καβάλα στο πίσω μέρος του σώματος τους. Καμάρωναν για το γεγονός ότι ήταν αλλήθωροι. Αυτό γινόταν επειδή  οι μητέρες τους, κατά την παιδική τους ηλικία, τους  κρεμούσαν ένα κουρελάκι που έφτανε μέχρι τη μέση των φρυδιών. Καθώς αυτό κουνιόταν, οι μικροί Μάγιας ύψωναν συνέχεια τα μάτια και έτσι κατέληγαν να μένουν αλλήθωροι. Είχαν πλακουτσωτά κεφάλια και μέτωπα, κατόρθωμα και αυτό των μανάδων τους. Μεγάλη τέχνη…! Τέσσερις με πέντε ημέρες μετά τη γέννα τεντώνανε το μωρό σε ένα μικρό κρεβάτι φτιαγμένο από ραβδάκια και εκεί, μπρούμυτα, του βάζανε το κεφάλι ανάμεσα σε δυο σανίδες, τη μια στο ινίο και την άλλη στο μέτωπο πιέζοντάς το πολύ δυνατά. Το είχαν εκεί να υποφέρει για μερικές μέρες, έτσι ώστε να μείνει το κεφάλι πλακουτσωτό, χαρακτηριστικό που είχαν όλοι τους.  Τρυπούσαν επίσης τα αυτιά των παιδιών, όπως έκαναν και οι γονείς τους.
Οι Ινδιάνες του Γιουκατάν δεν καλλωπίζονταν στο πρόσωπο, γιατί το θεωρούσαν ελαφρότητα. Είχαν τη συνήθεια να πριονίζουν τα δόντια τους , ώστε να τους δίνουν πριονωτή μορφή. Αυτήν τη δουλειά την έκαναν γριές, λιμάροντας τα δόντια με πέτρες και νερό. Οι Ινδιάνες τρυπούσαν τις μύτες τους στο τρυφερό κομμάτι που χωρίζει τα ρουθούνια αναμεταξύ τους και έβαζαν στην τρύπα μια κεχριμπαρένια πέτρα ως στολίδι. Στα  παιδιά τρυπούσαν τ’ αυτιά προκειμένου να φοράνε  κρίκους ή τους τα χαράζανε με βαθιές οδοντώσεις όταν τα προόριζαν για θυσίες. Οι άνδρες δεν είχαν γένια, καθώς, όπως έλεγαν, οι μανάδες τούς έκαιγαν το πρόσωπό τους με ζεματιστά πανιά, όταν ήταν παιδιά, ώστε να αποτρέπουν την τριχοφυία. Όλοι οι άντρες χρησιμοποιούσαν καθρέφτες  οι γυναίκες πάλι όχι. Συνήθιζαν, επίσης, να βάφουν το πρόσωπό τους κόκκινο για να δείχνουν πολύ άσχημοι, κάτι , όμως, για το οποίο καμάρωναν. Τους άρεσε να διακοσμούν το κορμί τους με μελάνι και χάραζαν απαλά τις ζωγραφιές πάνω τους, έτσι ώστε με το αίμα να μένουν σημάδια στο κορμί. Συνήθιζαν, μάλιστα, να χλευάζουν όσους δε διακοσμούσαν το κορμί τους.

Βασικές διατροφικές συνήθειες των Μάγιας
Το καλαμπόκι αποτελούσε τη βασική τροφή των Μάγιας. Το έβαζαν από το βράδυ στον ασβέστη μαζί με νερό. Με αυτόν τον τρόπο το πρωί ήταν μαλακό, μισοψημένο και ξεφλουδισμένο. Το άλεθαν και το έτρωγαν. Για τους οδοιπόρους ήταν μοναδική τροφή, γιατί μπορούσε να διατηρηθεί για  μήνες. Κάποιες φορές το  έλιωναν σε κούπα και το έπιναν ή έβγαζαν από αυτό το ζουμί του (γάλα) και το έπηζαν στη φωτιά. Το ρόφημα αυτό το έπιναν ζεστό για πρωινό, ενώ το περίσσευμά του το έπιναν μέσα στην ημέρα αντί για νερό.  Έτρωγαν  φαγητά μαγειρευτά από όσπρια και κρέας άγριων ή οικόσιτων πουλιών.  Αν δεν είχαν, όμως, κρέας έφτιαχναν σάλτσες με πιπέρι και όσπρια. Οι άντρες συνήθιζαν να τρώνε χωριστά από τις γυναίκες.

Διασκέδαση με κρασί και μιμήσεις
Οι ινδιάνοι του Γιουκατάν ήταν πρόσχαροι άνθρωποι. Έπιναν και γλεντούσαν με πολύ κρασί που έφτιαχναν από μέλι, νερό και μια ρίζα δέντρου. Το κρασί αυτό γινόταν πολύ δυνατό. Ο τρόπος επιστροφής των ανδρών στο σπίτι μετά την οινοποσία ήταν ευθύνη των γυναικών. Η διασκέδασή τους είχε πολλά κωμικά στοιχεία και  βασιζόταν κυρίως στη μίμηση. Οι Ισπανοί πολλές φορές πλήρωναν για να παρακολουθήσουν τέτοιες μιμήσεις.
  Οι γιατροί των Μάγιας και τρόποι ίασης
Υπήρχαν χειρουργοί ή για να το πούμε σωστά, μαγγανευτές, οι οποίοι θεράπευαν με βότανα και πολλές δεισιδαιμονίες. Οι γιατροί θεραπεύανε με αφαιμάξεις που γίνονταν στο μέρος που πονούσε ο ασθενής.

Οι Μάγιας ως έμποροι
Το επάγγελμα στο οποίο έκλιναν περισσότερο οι Μάγιας ήταν αυτό του εμπόρου, καθώς μετέφεραν αλάτι, ρουχισμό και σκλάβους στη χώρα του Ουλούα και του Ταμπάσκο  ανταλλάσσοντάς τα με κακάο και πέτρινες χάντρες, που ήταν και το νόμισμά τους. Με αυτές αγόραζαν συνήθως σκλάβους αλλά και άλλες χάντρες, πιο  καλές και φινετσάτες, τις οποίες φορούσαν οι ηγεμόνες ως κοσμήματα στις εορτές.

Προτερήματα των Μάγιας
Οι Ινδιάνοι είχαν την καλή συνήθεια να βοηθιούνται μεταξύ τους σε όλες τις δουλειές. Στον καιρό της σποράς αυτοί που δεν είχαν δικούς τους ανθρώπους για να σπείρουν, μαζεύονταν ανά 20 άτομα περίπου και επιδίδονταν στη δουλειά. Τόσο έντονα συμμετείχαν, που δεν εγκατέλειπαν μέχρι να τελειώσουν.Στις επισκέψεις τους οι Μάγιας πάντα έφεραν μαζί τους δώρο ανάλογο της κοινωνικής τους  θέσης. Ο οικοδεσπότης ανταπέδιδε με άλλο δώρο.  Επίσης, οι Μάγιας ήταν πολύ ανοιχτοχέρηδες και φιλόξενοι. Όποιος έμπαινε στο σπίτι τους έπρεπε να απολαύσει τη φιλοξενία τους, να φάει και να πιει. Και αν δεν είχαν, έψαχναν στη γειτονιά.

Η σημασία του ονόματος
Τα ονόματα των γονέων περνούσαν  πάντα στους γιους και όχι στις κόρες. Τους γιους και τις κόρες τους, τούς αποκαλούσαν με το όνομα του πατέρα και της μητέρας  αυτό του πατέρα ως κύριο και αυτό της μητέρας ως επώνυμο. Έτσι, ο γιος του Τσελ και της Τσαν λεγόταν Νατσαντσέλ, που σημαίνει «ο γιος της τάδε και του δείνα». Αυτός είναι και ο λόγος που οι Ινδιάνοι έλεγαν πως οι συνονόματοι συγγενεύουν και όσοι έφεραν το ίδιο όνομα συμπεριφέρονταν σαν συγγενείς μεταξύ τους. Γι’ αυτό, όταν κάποιος που προερχόταν από άγνωστη φύτρα, βρισκόταν σε ανάγκη, προσέφευγε στο όνομα. Στην περίπτωση αυτή, αν υπήρχε κάποιος που έφερε το ίδιο όνομα με αυτόν, τον καλοδεχόταν και του συμπεριφερόταν με κάθε φιλευσπλαχνία. Τέλος, καμιά γυναίκα και κανένας άνδρας δεν παντρευόταν κάποιον ή κάποια με το ίδιο όνομα, γιατί θεωρούνταν μεγάλη ατίμωση.

Η ιεραρχία και η πολεμική των Μάγιας
Οι Μάγιας είχανε πάντα δυο αρχηγούς  ένα μόνιμο, που το αξίωμα του ήταν κληρονομικό , και έναν έκτακτο, που τον διάλεγαν κάθε τρία χρόνια με πολλές τελετές για να διοργανώσει τη γιορτή που γιόρταζαν πανηγυρικά το μήνα Παξ, δηλαδή στις δώδεκα Μαΐου. Αυτόν τον αποκαλούσαν Νακόν. Αυτός ήταν επίσης αρχηγός ενός δεύτερου σώματος στρατού. Κατά τη διάρκεια αυτών των τριών χρόνων της θητείας του, ο Νακόν δεν μπορούσε να βρεθεί με γυναίκα ούτε και να φάει κρέας. Έχαιρε μεγάλης εκτίμησης και τρεφόταν με ψαρικά και ιγκουάνας. Δεν επιτρεπόταν να μεθύσει αυτήν την περίοδο. Διατηρούσε τα σκεύη και τα συνεργά του ξεχωριστά στο σπίτι του, δεν τον υπηρετούσε γυναίκα και δεν είχε ιδιαίτερες σχέσεις  με το χωριό. Αφού περνούσαν τα τρία χρόνια, μπορούσε να ζήσει και πάλι όπως πριν. Αυτοί οι δυο αρχηγοί επιλαμβάνονταν τα του πολέμου. Σε κάθε χωριό  υπήρχαν επιλεγμένοι άντρες για οπλίτες που, όποτε υπήρχε ανάγκη ,προστρέχανε με τα όπλα τους. Αυτούς τους ονόμαζαν ολκάνες. Σε περιπτώσεις  μεγάλων εχθροπραξιών, όταν οι οπλίτες αυτοί δεν επαρκούσαν, συνέλεγαν επιπλέον άτομα, τα οποία μοιράζονταν μεταξύ τους οι δυο αρχηγοί. Όλοι μαζί , με οδηγό τους  μια ψηλή σημαία, έβγαιναν σιωπηλά από το χωριό για να ριχτούν στους εχθρούς τους. Οι μάχες γίνονταν  με δυνατές κραυγές και ωμότητα. 
Τελετές - ανθρωποθυσίες
Οι ιερείς ήταν οι τσιλάνες. Το λειτούργημα των ιερέων ήταν να εφαρμόζουν πρακτικά τις γνώσεις τους και να τις μεταδίδουν ,να καταδεικνύουν τα προβλήματα υγείας και τον τρόπο ίασής τους, να κηρύσσουν την έναρξη στις διάφορες εορτές, να κάνουν τις θυσίες και να τελούν τα μυστήρια.  Το λειτούργημα των τσιλάνες ήταν να δίνουν στο λαό τις απαντήσεις σε σχέση με τα δαιμόνια.Ο ιερέας είχε ως βοηθούς του τους τσάσες, τέσσερις γέροντες που εκλέγονταν για το σκοπό αυτό . Οι νακόνες είχαν να κάνουν με δυο λειτουργήματα : το ένα ήταν μόνιμο και ελάχιστα τιμητικό , καθώς ήταν αυτοί που «άνοιγαν» τα στήθη των ατόμων που θυσίαζαν. Το άλλο, πολύ τιμητικό, είχε να κάνει με την εκλογή τους στο αξίωμα του δεύτερου αρχηγού.
Για να προσδώσουν επισημότητα και δέος στις γιορτές τους οι Μάγιας θυσίαζαν aνθρώπους.  Ανθρωποθυσίες γίνονταν επίσης και σε περιπτώσεις συμφορών ή αναποδιών, όπου συνεισφέρανε όλοι προκειμένου να αγοραστούν σκλάβοι. Άλλοτε προσέφεραν από ευσέβεια τα παιδιά τους τα οποία μέχρι την ημέρα της εορτής τα πρόσεχαν πολύ.  Οι ανθρωποθυσίες που περιγράφονται είναι ιδιαιτέρως φρικιαστικές, αφού έκοβαν κομμάτια από το σώμα και τρυπούσαν ή έγδερναν σημεία των θυσιαζομένων. Σε περιπτώσεις μεγάλων κακών έκαναν φοβερότερες θυσίες βγάζοντας την καρδιά του θύματος, αφού προηγουμένως είχαν καλύψει το κεφάλι του και είχαν χρωματίσει το κορμί του γαλάζιο. Ανοίγοντας το αριστερό σημείο του στήθους , του έβγαζαν την καρδιά και έβαφαν με το αίμα της το πρόσωπο του δαιμονίου, ενώ παράλληλα όλοι χόρευαν γύρω από το νεκρό σώμα. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι στη συνέχεια  επιδίδοντο και σε κανιβαλισμό.
Πρέπει, όμως, να κατανοήσουμε το λόγο που οι Μάγιας έκαναν ανθρωποθυσίες. Ούτε βάρβαροι ήταν ούτε ανθρώπινο σώμα ήθελαν να τρώνε.  Η τελετουργία ήταν επανάληψη του θείου δράματος. Οι Μάγιας πίστευαν ότι οι δημιουργοί-θεοί της δυναστείας τους κατέστρεψαν τους «πρώτους ανθρώπους» που είχαν πέσει θύματα των αμαρτιών και των ελαττωμάτων τους. Και οι ίδιοι οι θεοί ,όμως, καταστράφηκαν στο καταστροφικό-αναγεννητικό έργο τους. Έτσι, με την τελετή της ανθρωποθυσίας πίστευαν ότι επιστρεφόταν στους ίδιους τους θεούς μέρος του εαυτού τους, πλουτίζονταν και ολοκληρώνονταν , κλείνοντας έτσι τον κύκλο της δημιουργίας τους με την ενσωμάτωση του ύψιστου δημιουργού μέσα στα κτίσματά του την ώρα της δημιουργίας. Πέρα από τις καθιερωμένες ημερομηνίες θυσιών, οι άνθρωποι έπρεπε να πληρώσουν το «χρέος» τους και όποτε ο θεός τους το θύμιζε με συμφορές, γιατί είχαν αμαρτήσει ξανά και δεν είχαν πια άλλη λύση πέρα από τη θέωση. Αυτό ήταν για τους Μάγιας η ανθρωποθυσία : μια δημιουργική καταστροφή. Η κατανάλωση κρέατος ήταν απλώς μια θεοφαγία και όχι ανθρωποφαγία. Όταν  το θύμα στη θυσία ήταν άνθρωπος, αποκτούσε τη μορφή των θεοτήτων. Γι ‘ αυτό και πρόσεχαν ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά που έμελλε να θυσιαστούν, καθώς γι’ αυτούς ήταν θεοί. Γι’ αυτόν το λόγο συχνά ήταν τιμή για κάποιον να θυσιαστεί. Υπάρχουν μάλιστα και μαρτυρίες που λένε ότι, όταν έπαιζαν το γνωστό παιχνίδι με την μπάλα , ο νικητής θυσιαζόταν στους θεούς, ενώ σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες ήταν τιμή για το νικητή μαχών να θυσιαστεί. Πρέπει,βέβαια, να τονίσουμε ότι στην ουσία οι πηγές μας για τους Μάγιας προέρχονται από  τους Ισπανούς, μια και μας παραδίδονται ελάχιστες πηγές από τους ίδιους τους Μάγιας. Δεν αποκλείεται έτσι να έχουν φτάσει σε εμάς και υπερβολές από τους Ισπανούς, ίσως στην προσπάθειά τους να καλύψουν τις δικές τους ιεροσυλίες και ασέλγειες στους λαούς της αμερικανικής ηπείρου. Εξάλλου, ο Χριστιανισμός και ο θρησκευτικός φανατισμός που ακολούθησε  επέφερε και την ολοκληρωτική καταστροφή της φορητής πολιτιστικής κληρονομιάς των Μάγιας με εξαίρεση τεσσάρων ολιγοσέλιδων κωδίκων, οι οποίοι, άγνωστο πώς, διεσώθησαν. Πρόκειται για τους οι κώδικες της Δρέσδης, της Μαδρίτης, των Παρισίων και του Γκρόλιερ (Grolier). Από τους κώδικες αυτούς προέρχονται οι πληροφορίες περί αστρονομίας και ημερολογίων που μας διασώζονται. Μοναδικές άλλες πηγές αποτελούν το βιβλίο Πόπολ Βου (PopolVuh: Βιβλίο Συμβουλών) και τα βιβλία Τσιλάμ Μπαλάμ (ChilamBalam: Βιβλίο του Προφήτου Μπαλάμ). Το πρώτο χρονολογείται στη Μετακλασική περίοδο, περιλαμβάνει μυθιστορία της φυλής των Κιτσέ (Quiché) και προέρχεται από τα δυτικά υψίπεδα της Γουατεμάλας.
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΜΑΓΙΑΣ ΚΑΙ
Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 2012
Το πρώτο ημερολόγιο των Μάγιας
1 έτος Τσολκίν = 260 ημέρες
Ο θεμέλιος λίθος του κεντροαμερικάνικου ημερολογιακού συστήματος είναι το Τzolkin των 260 ημερών (προφέρεται τσολ-κιν και προέρχεται από τον όρο των Μάγιας chol-qih ή αλλιώς «μέτρημα ημερών»). Αποτελείται από 13 αριθμούς και 20 σύμβολα ημερών. Κάθε σύμβολο έχει ένα αμφίσημο νόημα με πολλά επίπεδα γλωσσικών λογοπαιγνίων και μεταφυσικών αναφορών, τα οποία προσφέρουν μια πλούσια βάση για τους ιερείς των Μάγιας, ώστε να υφαίνουν τις ερμηνείες τους.
Γιατί οι Μάγιας επέλεξαν τον αριθμό 260
1Ος  Λόγος : Ανθρώπινοι κύκλοι
Πρώτον, οι χρονομέτρες των Μάγιας (ιερείς που μετρούν τα ημερήσια ζώδια), λένε ότι οι 260 ημέρες βασίζονται στην περίοδο της ανθρώπινης κύησης ( 9 δικοί μας μήνες κύησης  - 40 εβδομάδες από την τελευταία περίοδο χ 7 ημέρες = 280 περίπου. Οι Μάγιας μετρούσαν από την ημέρα που η γυναίκα αντιλαμβανόταν ότι δεν έχει περίοδο, άρα γι’ αυτούς περίπου 260 ημέρες διαρκούσε η περίοδος της κύησης). Έτσι,  οι μαμμές των Μάγιας χρησιμοποιούν τον κύκλο του τσόλκιν για να υπολογίσουν την ημερομηνία γέννησης ενός παιδιού προσθέτοντας 260 ημέρες στην ημέρα κατά την οποία μια γυναίκα αντιλαμβάνεται ότι δεν έχει περίοδο. Αυτό αποκαλύπτει τη λειτουργία του τσόλκιν στον τομέα της ανθρώπινης βιολογίας. Επίσης, δείχνει γιατί τα σημαντικά γεγονότα της ζωής συμβαίνουν συχνά γύρω από τα γενέθλια τσόλκιν.
2ος Λόγος : Γήινοι κύκλοι
Δεύτερον, το διάστημα ανάμεσα στη σπορά και στο θερισμό του καλαμποκιού στη Γουατεμάλα είναι 260 μέρες. Σύμφωνα με το μύθο της δημιουργίας των Μάγιας, οι άνθρωποι φτιάχτηκαν από ζυμάρι καλαμποκιούν  συνεπώς, αυτό είναι μια αντανάκλαση της ανθρώπινης κύησης σε γεωργικό επίπεδο.
3ος Λόγος : Ουράνιοι κύκλοι
Οι Μάγιας θεωρούσαν την Αφροδίτη ως τον σημαντικότερο αστέρα, σύντροφο του Ηλίου. Οι αστρολογικές γνώσεις των Μάγιας ήταν εντυπωσιακές και γνώριζαν  ότι η Αφροδίτη έχει ηλιακή ανατολή ως Αυγερινός (Tσάκ Εκ, ChakEk’),  και ακρονύκτιο ως Αποσπερίτης (Λαμάτ, Lamat). Το γήινο έτος έχει ακριβή διάρκεια 365.24218408 ημέρες, ενώ το έτος της Αφροδίτης 224.69426222 «γήινες» ημέρες. Κατά συνέπεια, οι δύο πλανήτες θα έπρεπε να βρίσκονται σε σύνοδο (ευθυγράμμιση - και άρα θα φαίνεται στο ίδιο σημείο του ουρανού) κάθε 8 γήινα και κάθε 13 έτη της Αφροδίτης.  Με αστρονομική, όμως, παρατήρηση αποκαλύφθηκε ότι η Αφροδίτη βρίσκεται 0.89906378 της ημέρας εμπρός από το σημείο που ευρίσκεται η Γη στο τέλος της οκταετίας. Έτσι, με τη δική μας διάρκεια του έτους χάνουμε 0,899 Χ 24 ώρες, δηλαδή περίπου 21 ώρες αν (ανά;;) 8 χρόνια που είναι η ευθυγράμμιση. Αυτό μπορεί να φαίνεται απλοϊκό, αλλά αν το δούμε σε κλίμακα για παράδειγμα 100 χρόνων, η απόκλιση θα ήταν  11 ημέρες !! Αυτό για τους Μάγιας ήταν πολύ σημαντικό, μια και ,όπως προαναφέραμε, επρόκειτο για το σημαντικότερο αστέρι τους και βάσει αυτού σχεδίαζαν πολλά. Για παράδειγμα  φοβούνταν ιδιαιτέρως την ηλιακή ανατολή της Αφροδίτης και τη θεωρούσαν εξαιρετικά δυσοίωνη , ενώ  κατά περιπτώσεις σχεδίαζαν πολέμους συμφώνα με τη θέση της ( «πόλεμοι των άστρων» του Τικάλ).Παρακολούθησαν, έτσι, για χρόνια την κίνηση της Αφροδίτης και παρατήρησαν το παραπάνω, ότι δηλαδή η Αφροδίτη στον 14ο κύκλο της, μετά από ακριβώς 8 γήινα χρόνια , δεν ήταν ακριβώς στο σημείο που την περίμεναν. Ήταν λίγο πριν εκεί κατά 0,89906378 της ημέρας. Αυτό δεν τους άρεσε καθόλου, γιατί στερούνταν την αρμονία που ήθελαν. Έτσι, έπρεπε να επινοήσουν μια άλλη διάρκεια του χρόνου με την οποία η παραπάνω απόκλιση της Αφροδίτης θα ήταν σαφώς μικρότερη και θα μπορούσαν να την παρακολουθήσουν καλύτερα.
Με τη διάρκεια του έτους σε  260 ημέρες το παραπάνω πρόβλημα λυνόταν κατά πολύ .
Η απόκλιση με το δικό μας χρόνο είναι 0,89906378 / 8  = 0,1124 ημέρες τον κάθε γήινο χρόνο. Σε 8 δικά μας χρόνια έχουν περάσει 11,23 χρόνια Μάγιας  και ,άρα, η απόκλιση στο χρόνο αυτό είναι 0,89906378/11,23 = 0,0800005424 τον κάθε χρόνο Μάγιας, δηλαδή τον κάθε Τζολκίν.
Έτσι, οι Μάγιας μπορούσαν να παρακολουθήσουν ευκολότερα την απόκλιση της Αφροδίτης. Ήξεραν, δηλαδή, ότι στο τέλος του έτους τους η Αφροδίτη θα βρισκόταν μπροστά 0.08 της ημέρας, δηλαδή 125,2 λεπτά ,που σημαίνουν ακριβώς 1 ώρα, 15 λεπτά και 2 δεύτερα.Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι οι Έλληνες γνώριζαν τις φάσεις της Αφροδίτης και την ονόμαζαν «Φωσφόρο» ή «Εωσφόρο» και «Έσπερο».  Οι ημέρες του Τζολκίν είχαν ονόματα από 1 έως 20 και αρίθμηση από 1 έως 13, τη λεγομένη «δεκατριάδα» (trecena). Συνεπώς, μία ημερομηνία εκφράζεται με τον αριθμό της δεκατριάδας και το όνομα της ημέρας.
Οι Μάγιας, προκειμένου να αναπτύξουν μακρύτερες χρονικές μονάδες , ανέπτυξαν επίσης ένα χρονομετρικό σύστημα που ονομάζεται «μεγάλη χρονομέτρηση». Αυτό είναι το ημερολόγιο που τοποθετεί το 2012 ως το τέλος ενός τεράστιου χρονικού κύκλου. Οι Μάγιας είχαν γραμμική αντίληψη του χρόνου, δηλαδή μετρούσαν το χρόνο από μια συγκεκριμένη ημερομηνία του παρελθόντος όπως εμείς μετράμε από τη γέννηση του Χριστού, γεγονός το οποίο θέτουμε ως ημερομηνία 0. Για τους Μάγιας η αντίστοιχη ημερομηνία είναι η  11η Αυγούστου του 3114 π.Χ. (του Γρηγοριανού ημερολογίου). Έτσι, οι  Μάγιας μετρούσαν τις ημέρες από την ημερομηνία αυτή και μετά και συνέτασσαν τις ημέρες στις παρακάτω ομάδες:
            1 ημέρα = 1 κιν (ημέρα)
         20 ημέρες = 1 ουϊνάλ (ασαφής μήνας)
       360 ημέρες = 1 τουν (ασαφές έτος)
    7.200 ημέρες = 1 κατούν (19,7 έτη)
144.000 ημέρες = 1 μπακτούν (394,26 έτη)

Όλες οι χρονικές μονάδες προκύπτουν από τον πολλαπλασιασμό της προηγουμένης με το 20, καθότι, ως προελέχθη, το σύστημα αριθμήσεως ήταν εικοσαδικό. Έτσι, για παράδειγμα, στη στήλη 29 που βρέθηκε στη Γουατεμάλα και αναφέρει την ημερομηνία στην ανάρρηση του Τικάλ του Μπαλάμ Ατζάου στο θρόνο (BalamAjaw: Διακοσμημένο Τζάγκουαρ)   αναγράφεται :