fb

Αλγερία - Κωνσταντίνη: ένα Νομπέλ και πολλές ακόμα ιστορίες

Υπάρχουν ορισμένες πόλεις που και μόνο στο άκουσμα του ονόματός τους σε κάνουν να φαντάζεσαι μύθους και ιστορίες. Μία τέτοια πόλη είναι η Κωνσταντίνη.
Ο γάλλος συγγραφέας Γκι ντε Μοπασάν τον 19ο αιώνα είχε γράψει γι αυτήν: «Αυτό το ρυάκι παλιότερα το διέσχιζες από οκτώ γέφυρες. Σήμερα έξι από αυτές είναι ερείπια»… Είχαν καταστραφεί σε πολέμους. Τώρα που μιλάμε πάντως οι γέφυρες είναι και πάλι οκτώ. Και η αρχαία Κωνσταντίνη, αυτή η υπέροχη κρεμαστή πόλη πάνω στους γκρεμούς του Άτλαντα ζει μια νέα φρέσκια και όμορφη ακμή. 
Η ιστορία της είναι συναρπαστική. Αρχίζει από την εποχή των Φοινίκων, οπότε και ιδρύθηκε με την ονομασία Σίβα, δηλαδή «βασιλική πόλη». Εν συνεχεία πέρασε στην κυριαρχία του βερβερικού βασιλείου της Νουμιδίας από το 201 π.Χ. ως το 46 π.Χ. και ονομάστηκε Κίρτα. Μετά ήρθαν οι Ρωμαίοι με τον Ιούλιο Καίσαρα, ο οποίος τη μετονόμασε Αποικία Σιτλανόρουμ και έδωσε ειδικά προνόμια στους κατοίκους της. Το 311 η πόλη καταστράφηκε εξαιτίας ενός ρωμαϊκού εμφυλίου πολέμου. Όταν ο πόλεμος τελείωσε αυτοκράτορας στέφθηκε ο Κωνσταντίνος ο Μέγας, ο οποίος την ξανάχτισε το 313 και τη βάφτισε Κωνσταντίνη. Ακολούθησε η καταστροφική επέλαση των Βανδάλων το 432, αλλά από το 534 μέχρι το 697 η πόλη επεστράφη στη Βυζαντινή Εξαρχία της Αφρικής.
Τελικά τον 7ο αιώνα κατακτήθηκε από τους Άραβες οι οποίοι την αποκαλούσαν πλέον Κουσαντίνα. Η πόλη ανέκαμψε τον 12ο αιώνα. Τότε έγινε και πάλι ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο το οποίο συνδεόταν με την Πίζα, τη Γένοβα και τη Βενετία. Από το 1529 προσαρτήθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Σαλά Μπέης, ο οποίος κυβέρνησε από το 1770 έως το 1792, διάνθισε την αρχιτεκτονική της και ένα μεγάλο μέρος του έργου του το βλέπουμε ακόμα και σήμερα. Τελευταίος μπέης της Κωνσταντίνης ήταν ο Αχμέντ μπεν Μοχάμεντ Τσέριφ, ο οποίος ανέλαβε το 1826. Αυτός ηγήθηκε μιας σθεναρής αντίστασης εναντίον των γαλλικών αποικιακών στρατευμάτων. Μάταια όμως… Στις 13 Οκτωβρίου 1837 η Κωνσταντίνη μαζί με την υπόλοιπη Αλγερία έγιναν αποικία της Γαλλίας μέχρι το 1962 οπότε ύστερα από πολλές μάχες και ηρωική αντίσταση των Αλγερινών, τα γαλλικά στρατεύματα απομακρύνθηκαν υπό τις διαταγές του Σαρλ ντε Γκολ και η Αλγερία έγινε μία ανεξάρτητη χώρα.
Όλες οι παραπάνω περιπέτειες, φυσικά έχουν αφήσει τα σημάδια τους στην Κωνσταντίνη. Και παρότι ανά τους αιώνες ο ένας κατακτητής γκρέμιζε τα κτίρια του προηγούμενου για να της δώσει το δικό του στυλ, έχουν βρεθεί εκεί, μέσα σε σπηλιές, μέχρι και τέχνεργα των προϊστορικών χρόνων καθώς και ζωγραφιές και λιβυκές εγχαράξεις. Επίσης στον καρχηδονιακό αρχαιολογικό χώρο Ελ Χόφρα ήρθαν στο φως περί τις χίλιες στήλες, οι οποίες σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο της Κίρτας και στο Λούβρο. Και φυσικά μέσα στην πόλη υπάρχουν διάσπαρτα τμήματα του ρωμαϊκού υδραγωγείου και άλλες ρωμαϊκές κατασκευές, όπως τα αρχαία λουτρά κοντά στη γέφυρα Σίνι Μ'σιντ. Τη ρωμαϊκή κυριαρχία τη βλέπουμε μέχρι και σε δομικά υλικά που χρησιμοποιήθηκαν εκ των υστέρων από τους Άραβες για την κατασκευή ισλαμικών μνημείων, τεμενών και των τειχών της μεντίνας ή αλλιώς Κάσμπα. Παρεμπιπτόντως το περίφημο Rock the Casbah οι Clash μάλλον το εμπνεύστηκαν ακριβώς εδώ…
Η μεντίνα, για την ιστορία, κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου πάνω σε έναν τεράστιο ασβεστολιθικό βράχο που βλέπει σε δύο φαράγγια και έναν γκρεμό. Σήμερα αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO χάρη τόσο στην τοποθεσία της, όσο και στην πολύ εντυπωσιακή αρχιτεκτονική της. Τα περισσότερα κτίρια χρονολογούνται τον 16ο και τον 17ο αιώνα και πολύ χαρακτηριστικό δείγμα αποτελεί το παλάτι του τελευταίου μπέη που κατασκευάστηκε τον 19ο αιώνα, εκτείνεται σε 5.600 τ.μ. και συνδυάζει μαυριτανικά με ευρωπαϊκά στοιχεία που επέλεγε ο ίδιος ο μπέης στα ταξίδια του για τις κρατικές υποθέσεις της Αλγερίας.
Μία ακόμη προσωπικότητα που ταυτίστηκε με την Κωνσταντίνη είναι και ο φυσικός Κάρολος Λουί Αλφόνς ο οποίος κέρδισε το Νομπέλ φυσιολογίας το 1907 χάρη σε αυτήν. Διότι εδώ, όταν εργαζόταν σε στρατιωτικό νοσοκομείο το 1880 ανακάλυψε ότι η θανατηφόρα μαλάρια αποτελεί στην πραγματικότητα ένα πρωτόζωο. Ήταν η πρώτη φορά που τα πρωτόζωα στοχοποιούνταν ως υπαίτιοι ασθενειών.
Και κλείνουμε αυτό το κείμενο με λίγο ακόμη αναπάντεχο name dropping. Στην Κωνσταντίνη γεννήθηκε η πριγκίπισσα Σαρλότ, μητέρα του πρίγκιπα Ρενιέ του Μονακό ο οποίος είχε νυμφευθεί τη Γκρέις Κέλι. Και τέλος… μέσα σε όλο αυτό το μεσαιωνικό, ρωμαϊκό, αραβικό, καρχηδονιακό κτλ. αρχιτεκτονικό πανδαιμόνιο, την υπογραφή του έβαλε και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους και πρωτοπόρους του παγκόσμιου αρχιτεκτονικού φουτουριστικού μοντερνισμού: ο βραζιλιάνος Όσκαρ Νιμάγερ, ο οποίος σχεδίασε ένα από τα τέσσερα μεγάλα πανεπιστήμια της πόλης: το Κρατικό Αδελφοί Μεντουρί.