fb

Σουδάν: Το μυστήριο του ελέφαντα στη Μουσαβαράτ

Πρόκειται για ένα τεράστιο συγκρότημα ναών, που βρίσκεται στο νησί της Μερόης στον Νείλο και τοποθετείται χρονικά στον 3 π.Χ. αιώνα. Δεσπόζει μέσα σε ένα μεγάλο ημιερημικό λεκανοπέδιο και περιβάλλεται από χαμηλούς λόφους ψαμμίτη. Η πλήρης ονομασία του είναι Μουσαβαράτ ες-Σούφρα και αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Το κατασκευαστικό συγκρότημα αποτελείται από τον εντυπωσιακά αναστηλωμένο Ναό του Λέοντος, τη Μεγίστη Περίφραξη τη Μεγίστη Δεξαμενή – η τελευταία κατασκευάστηκε για την συλλογή βρόχινου νερού και ύδρευση των πρώτων δύο κτισμάτων στις εποχές της ξηρασίας. Στη διακόσμηση του συνολικού αρχιτεκτονήματος κυριαρχούν οι ελέφαντες και αυτό μάλλον σημαίνει ότι τα εν λόγω ζώα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κατασκευή ή και στη λειτουργία του κτιριακού συμπλέγματος.
Η πρώτη αναφορά στην Μουσαβαράτ ες-Σούφρα έγινε το 1822 από τον αιγύπτιο εξερευνητή και αρχιμηχανικό των Αιγυπτιακών Δημοσίων Έργων, Λινάντ Πασά. Ακολούθησε την ίδια χρονιά ο γάλλος φυσιοδίφης και μεταλλειολόγος Φρεντερίκ Καγιό και τελικά την πρώτη λεπτομερή περιγραφή έκανε αμέσως μετά ο πρώσος αρχαιολόγος Καρλ Ρίχαρντ Λέπσιους. Οι ανασκαφές άρχισαν πολύ αργότερα, τη δεκαετία 1960 από την Αρχαιολογική Σχολή του Βερολίνου. Τότε έγινε και η αναστύλωση του Ναού του Λέοντος.
Ο ναός είναι μονόχωρος, με έξι κολώνες να στηρίζουν εσωτερικά την οροφή. Χτίστηκε από τον νούβιο βασιλιά Αρμεκαμανί και είναι αφιερωμένος στον θεό των μαχών με το κεφάλι λεονταριού Απεντεμάκ. Οι εσωτερικοί τοίχοι φέρουν ιερογλυφικές γραφές και αναπαραστάσεις ελεφάντων και λεονταριών. Στους εξωτερικούς τοίχους υπάρχει ανάγλυφη η μορφή του θεού Απεντεμάκ με τρία κεφάλια.
H Μεγίστη Περίφραξη αποτελεί η βασική εγκατάσταση του συγκροτήματος. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν πως εκεί βρισκόταν ένα μεγάλο και λαβυρινθώδες κτιριακό σύμπλεγμα που κάλυπτε περίπου 45.000 τ.μ.! Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους δεν υπάρχει άλλο ανάλογο σε μέγεθος σε όλη την έκταση του Νείλου. Το σύμπλεγμα φαίνεται να περιελάμβανε μια μεγάλη εσωτερική αυλή, τρεις ναούς, διάφορα περάσματα, χαμηλά τείχη, τουλάχιστον 20 κολώνες, ράμπες και δύο δεξαμενές. Επίσης υπάρχουν ευρήματα από πολλά αγάλματα ζώων, όπως ελέφαντες, και στους τοίχους ανιχνεύονται γραφές ελληνιστικές αλλά και μεροϊτικές των κατασκευαστών αλλά και των πιστών. Το αρχιτεκτονικό σχέδιο της Μεγίστης Περίφραξης είναι μοναδικό μέχρι στιγμής στη Νουβία και στην Αρχαία Αίγυπτο. Όσο για τη χρήση του, οι απόψεις των ειδικών διίστανται: θα μπορούσε να είναι εκπαιδευτήριο, νοσοκομείο αλλά και κέντρο εκπαίδευσης ελεφάντων… Επίσης σύμφωνα με αρχαιολογικές και ιστορικές ενδείξεις, είναι πολύ πιθανόν τουλάχιστον τέσσερεις βασίλισσες της Νουβίας να πέρασαν μεγάλο μέρος της ζωής τους εκεί.