Η Σιδάδε Βέλια (ή αλλιώς Παλιά Πόλη) βρίσκεται στο νησί Σαντιάγο του Πράσινου Ακρωτηρίου. Ιδρύθηκε και πρωτοκατοικήθηκε από τους Πορτογάλους τον 15ο αιώνα και ήταν η πρώτη αποικιοκρατική πόλη που χτίστηκε στην τροπική ζώνη. Αμέσως μετά την ίδρυσή της δόθηκε στους κατοίκους το δικαίωμα διακίνησης σκλάβων. Από τότε μέχρι τον 19ο αιώνα, οπότε και τυπικά καταργήθηκε το δουλεμπόριο, από εκεί πέρασε όλη η τραγωδία και η εξαθλίωση της αφρικανικής ηπείρου. Στοιχεία και μνήμες της μαύρης εκείνης εποχής βλέπουμε σήμερα στον μαρμάρινο κίονα του 16ου αιώνα που στέκεται περήφανα στη γραφική κεντρική πλατεία της πόλης.
Η Σιδάδε Βέλια, αναπτύχθηκε γρήγορα. Χάρη στην στρατηγική τοποθεσία της ήταν ένα σημαντικό λιμάνι για το διαμετακομιστικό εμπόριο, όχι μόνο των δούλων, αλλά και όλων των πολύτιμων αγαθών της Αφρικής στη Βραζιλία και την Καραϊβική – τις έτερες ισχυρές πορτογαλικές επαρχίες. Επίσης με τα χρόνια οι Πορτογάλοι αναμείχθηκαν με τους Σενεγαλέζους και άλλους Αφρικανούς και έτσι εκεί γεννήθηκε η πρώτη κοινότητα Κρεολών. Σήμερα ο πληθυσμός φτάνει τους 2.148 κατοίκους και οι περισσότεροι είναι Κρεολοί.
Η πόλη λόγω της ιστορίας αλλά και της εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής της αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Χαρακτηριστικό είναι πως διατηρεί την αρχική πολεοδομία και τα παλιά αποικιακά τείχη και οχυρά της, τα οποία ήταν απαραίτητα για την προστασία του ευρωπαϊκού πλούτου που συγκεντρωνόταν εκεί. Πειρατές, μισθοφόροι καταδρομείς, επίδοξοι κατακτητές, όλοι την είχαν στο στόχαστρο. Έτσι το 1590 χτίστηκε το βασιλικό οχυρό Σάο Φελίπε, ένα από τα ισχυρότερα παγκοσμίως για την εποχή. Αυτό όμως δεν την έσωσε… Με την αλλαγή του παιχνιδιού στην ιμπεριαλιστική σκακιέρα τον 17ο αιώνα και τη συνακόλουθη επέκταση της Γαλλίας και της Βρετανίας στην Αφρική, η Σιδάδε Βέλια αφενός μεν παρήκμασε σταδιακά, αφετέρου δεχόταν ολοένα περισσότερες επιθέσεις. Το 1712 λεηλατήθηκε τόσο βάναυσα από γάλλους κουρσάρους ώστε οι αρχές αποφάσισαν να μεταφέρουν την πρωτεύουσα του Πράσινου Ακρωτηρίου σε μία καινούργια τοποθεσία.
Έτσι, μόλις 15 χλμ. μακριά χτίστηκε η Πράια. Μάλιστα εξαιτίας της έλλειψης δομικών υλικών και της μικρής απόστασης ανάμεσα στις δύο πόλεις, αρκετά από τα κτίρια της Σιδάδε κατεδαφίστηκαν για να χτιστεί με τα ίδια υλικά η νέα πρωτεύουσα. Όταν ολοκληρώθηκε η Πράια, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού μετοίκησε εκεί. Πολύ λίγοι έμειναν στην Παλιά Πόλη. Αυτοί όμως από τη δεκαετία του 1960, άρχισαν να την αναπαλαιώνουν. Πρώτα το οχυρό, μετά τα τείχη, τα σπίτια, τα πέτρινα δρομάκια, τα δημόσια κτίρια – εκεί βρίσκεται η πρώτη αποικιακή εκκλησία στον κόσμο...
Σήμερα η Σιδάδε Βέλια είναι ένα εξαίσιο δείγμα πρώιμης αποικιοκρατικής πόλης. Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο όμως είναι η πληθυσμιακή συγχώνευση που έγινε εκεί. Η ίδια η πόλη, οι κάτοικοι και η αρχιτεκτονική της, μοιάζουν με τα πέριξ εδάφη της. Σε αυτά λόγω του κλίματος για αιώνες επιχειρούνταν ο εγκλιματισμός διαφόρων φυτικών ειδών σε νέες συνθήκες καλλιέργειας πριν και μετά τα υπερπόντια ταξίδια τους. Κοιτάζοντας όλο το τοπίο, οικιστικό και μη, είναι σαν να βλέπεις ανθρώπους, πολιτισμούς και φύση να ενώνονται και να αναμειγνύονται μέσα στο χωνευτήρι της εξέλιξης. Με άλλα λόγια, αυτή η μικρή και γραφική Παλιά Πόλη, έχει τελικά μείζονα σημασία για την ιστορία του θαυμαστού καινούργιου κόσμου μας.